Alvaro Sánchez Cordero
In 1999, toen er in Venezuela een progressieve revolutie aan de macht kwam en president Chávez werd verkozen, kreeg een geheel nieuwe visie voor het land gestalte. Tot dit moment werd de overgrote meerderheid van de Venezolaanse bevolking door de politiek genegeerd. De bevolking had geen rechten, werd uitgebuit, sociaal buitengesloten, gediscrimineerd. Nu werd ze eindelijk vertegenwoordigd in een nieuw democratisch model dat representatief was en waarin ze kon participeren. Het netto resultaat was een nieuwe soevereine natie die de volledige controle over zijn natuurlijke hulpbronnen had, met een nieuwe grondwet, en met een leiding die de olieopbrengsten op een eerlijker en efficiëntere manier kon verdelen.
Dit leverde op sociaal en humanitair gebied buitengewoon positieve resultaten op: vier miljoen mensen werden bevrijd uit de armoede, de gezondheidszorg en onderwijs werden voor iedereen gratis toegankelijk, het analfabetisme werd uitgeroeid, iedereen kreeg toegang tot schoon drinkwater, drie miljoen mensen kregen een pensioen, er werden bijna twee miljoen sociale woningen gebouwd, en ga zo maar door.
Natuurlijk hing er een prijskaartje aan deze vooruitgang. De regering van de Verenigde Staten is erg gekant tegen het feit dat Venezuela's socialistische regering de controle heeft over haar eigen olie (Venezuela heeft de grootste olievoorraden ter wereld) en spant zich tot het uiterste in om ons land te destabiliseren, met als ultieme doel de omverwerping van de regering die het land al achttien jaar bestuurt. De VS hebben de trukendoos volledig opengetrokken. Washington biedt uitgebreide financiële hulp en openlijke politieke ondersteuning aan gewelddadige en ongrondwettelijke acties van de rechtse oppositie in Venezuela om de democratisch gekozen regering af te zetten, zoals een staatsgreep, een olie- en handelsblokkade, barricades in de straten, en het inhuren van huurlingen en paramilitairen die alom terreur zaaien.
Dit is de context waarin het geweld onder leiding van de oppositie zich vandaag de dag in Venezuela afspeelt. Er valt meer over te zeggen. Op de eerste plaats is Chávez niet meer onder ons. Dit sterkt de gedachte bij de Verenigde Staten dat ze nu meer kans hebben om in hun opzet te slagen. Op de tweede plaats is de huidige golf van destabiliserende acties tot dusver effectiever omdat ze gepaard gaat met een destructieve vorm van economische oorlogsvoering, vergelijkbaar met die tegen het Chili van Allende in de jaren '70. Deze houdt onder meer het blokkeren van internationale tegoeden in, evenals het verstoren van de distributie van voedsel en andere essentiële benodigdheden, en het speculeren met gefingeerde wisselkoersen op de zwarte markt.
Dit alles heeft grote economische problemen veroorzaakt en treft vooral de armere bevolking, bij wie de ontevredenheid groeit. En dit was precies de bedoeling. Als gevolg van deze doelbewust gecreëerde economische moeilijkheden behaalde de oppositie tijdens de verkiezingen van december 2015 een meerderheid in het parlement. In plaats van politiek voort te bouwen op deze overwinning besloot men om een sluiproute te nemen met de belofte om president Maduro hoe dan ook ten val te brengen. Binnen zes maanden maakte het parlement, geleid door de oppositie, gebruik van zijn meerderheid om het geweld zodanig te stimuleren dat de huidige parlementsvoorzitter Julio Borges zelfs een openlijke oproep aan het leger deed om in verzet te komen tegen de grondwettelijke regering.
Hoewel ze de door de VS opgestookte economische oorlogsvoering nog verder escaleerde slaagde de oppositie er in 2016 niet in om president Maduro af te zetten. Dit binnenlands fiasco leidde ertoe dat men het van buitenaf ging proberen. De golf van geweld in Venezuela zou daarbij moeten dienen als rechtvaardiging voor een interventie onder leiding van de Verenigde Staten.
Zo werd de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) erbij betrokken. De secretaris-generaal van de OAS, Luis Almagro, heeft bijna alle regels van zijn eigen strikt administratieve functie en van de OAS als geheel geschonden. Hij maakte misbruik van zijn positie door zich op onwettige wijze te bemoeien met binnenlandse Venezolaanse kwesties. Tevergeefs probeerde hij om het Democratisch Handvest van de OAS in werking te laten treden, waardoor een buitenlandse interventie mogelijk zou zijn. De Amerikaanse regering, het ware meesterbrein achter deze OAS-strategie, heeft veel Latijns-Amerikaanse en Caribische landen openlijk bedreigd omdat zij zich binnen de OAS achter Venezuela opstelden.
Het falen van Almagro's strategie, geïnspireerd door Washington, heeft geleid tot een extreem gevaarlijke vicieuze cirkel. De beelden van het buitensporige geweld in Venezuela verhevigen de dreigementen van Almagro en de VS jegens Venezuela, en deze dreigementen bevorderen vervolgens het tomeloos en irrationeel geweld in Venezuela.
Terreur en geweld in de straten zijn niet in het belang van president Maduro. Integendeel, het is juist in het belang van de oppositie om deze situatie te laten voortbestaan en zelfs te laten escaleren. De vergiftigende eenzijdige verslaggeving van de internationale media waarin de verklaringen van Almagro en de VS doelbewust onderschreven worden, leidt alleen maar tot nog meer geweld. Helaas laten de internationale media het na om te vermelden dat opiniepeilingen aantonen dat meer dan tachtig procent van de bevolking het huidige geweld sterk afkeurt, en dat de bevolking zich met een overweldigende meerderheid verzet tegen een 'regime change'.
Er zijn natuurlijk oprechte en fatsoenlijke tegenstanders van de regering die geweldloos protesteren. Er zijn echter ook relschoppers, huurlingen en paramilitairen, die opdracht hebben gekregen om de confrontatie met de politie aan te gaan en chaos te creëren. De ordehandhavers op straat hebben hun instructies om de mensenrechten te respecteren. Wie zich niet aan deze instructies houdt wordt vervolgd. Gezien dit gevaarlijke scenario, en het feit dat de oppositie weigert om de dialoog met de regering aan te gaan (hoewel de Unie van Zuid-Amerikaanse Naties, het Vaticaan en drie voormalige presidenten haar daartoe blijven oproepen) heeft president Maduro aan de hand van de artikelen 347, 348 en 349 van de grondwet, opgeroepen tot een Grondwetgevende Vergadering om de vrede te doen terugkeren. De maatschappelijke respons, zelfs vanuit het bedrijfsleven, is bijzonder welwillend en dit proces lijkt voor veelbelovende nieuwe ontwikkelingen te zorgen, die de maatschappelijke dimensies van de Bolivariaanse Grondwet uit 1999 zullen verdiepen, verbreden en versterken.
Venezuela heeft het recht om in vrede te leven en niet het doelwit te zijn van permanente agressie, aangestuurd, gefinancierd en geïnspireerd door de Verenigde Staten. Venezuela eist het recht op zijn soevereiniteit en zijn zelfbeschikking op, verwerpt buitenlandse inmenging in binnenlandse aangelegenheden, en zal geen ongrondwettelijke en gewelddadige acties tolereren die erop gericht zijn om de wettelijke en democratisch verkozen regering af te zetten. Venezuela zal blijven aandringen op dialoog als de enige manier om de problemen van het land aan te pakken. Helaas blijven de VS en extreemrechts in Venezuela inzetten op gewelddadige methoden om een 'regime change' te bereiken. Er blijft ons in Venezuela geen enkele keus dan het verdedigen van onze soevereiniteit.
Alvaro Sanchez Cordero is zaakgelastigde van de Venezolaanse ambassade in Nederland. Vertaling Frans Willems.