Afbeelding uit 1935 van versiering van Spaskkaya Toren in Moskou ter ere van de Oktoberrevolutie. (Foto: Karl-Ludwig Poggeman/Flickr/cc/by)
Wil van der Klift
In de westerse wereld wordt de bevolking gedwongen zich bezig te houden met beschouwingen over de levensgevaarlijke escapades van Trump, de interne ruzies binnen het Front National van Le Pen, het gedoe van Wilders, de groei van de AfD in Duitsland en andere '(extreem)-rechtse populisten'. Gevaarlijke ontwikkelingen die doen denken aan het opkomen van het Duitse en Italiaanse fascisme. Communisten herdenken dit jaar de succesvolle Grote Oktoberrevolutie, honderd jaar geleden, die aantoonde dat onder de juiste verhoudingen een socialistische revolutie mogelijk is. Waard om te herdenken dus en hard nodig om bij stil te staan nu her en der pogingen worden gedaan om de klok van de geschiedenis terug te draaien in de richting van geweld en oorlog.
Temidden van het Trump-geweld, weer een nieuw fraudegeval of de zoveelste uitglijer van een minister, de mannetjesmakerij rond de verkiezingen en het gedoe van de formatie. Een communistische partij en een communistische krant moeten zich niet laten meeslepen door de waan van de dag, maar op basis van ons marxistisch-leninistisch analysekader hoofdzaken van bijzaken scheiden. Het succes van de verschillende socialistische revoluties en de verworvenheden van de successen onder het socialisme moeten daarbij centraal staan. De arbeidersklasse zal verder achteruit worden geslagen als zij niet begrijpt dat de wereld toe is aan een nieuwe fase. Die van het socialisme.
Krant en partij moeten een bijdrage leveren aan de bewustwording van de arbeidersklasse opdat zij gaat inzien dat haar lot onmiddellijk verbonden is met de noodzaak van het omverwerpen van het kapitalisme en het bereiken van een socialistische maatschappij. Dat de hoofdtegenstelling die is tussen de bezittende klasse en de uitgebuite klasse. Dat het kapitalisme als systeem de oorzaak van de misère is en niet de oplossing. Dat elk meegaan met het systeem de voorwaarden voor verbetering juist verkleint in plaats van - op termijn - de oplossing te bieden.
Krant en partij moeten daarbij een brug weten te slaan naar nieuwe lagen onder de bevolking en met name naar jongeren die immers de grootste slachtoffers dreigen te worden van het kapitalisme. Nieuwe lagen die steeds vaker tegen de gevolgen van de kapitalistische crisis aanlopen, teleurgesteld raken en op zoek zijn naar verbeteringen. Maar die in hun zoektocht vaak worden verleid om mee te doen met valse beloften van de - op dit moment nog - 81 apostelen die beweren de problemen in de Eerste en Tweede Kamer te zullen gaan oplossen.
Het succesvol opkomen voor je rechten is uiteraard makkelijker gezegd dan gedaan. Binnen de communistische wereldbeweging is het debat over de weg - tactiek en strategie - naar het socialisme volop aan de gang. Er wordt zelfs binnen de 'eigen' gelederen openlijk en bedekt debat gevoerd over de noodzaak van het socialisme en niet alleen over de juiste weg erheen. De tegenstelling 'socialisme of barbarij' wordt in twijfel getrokken. Allerlei vormen van tactisch opereren, waarbij de noodzaak van de consequente strijd voor het socialisme uit het oog wordt verloren, worden geprobeerd en dragen op hun manier bij aan het vergroten van de verwarring.
Als zoveel voorwaarden voor bewustwording en vooruitgang richting socialisme in de praktijk ter discussie staan is het moeilijker om de arbeidersklasse van overtuigende en doeltreffende adviezen te voorzien. Dat is daarom al heel moeilijk omdat de communistische boodschap er ook op neerkomt dat de arbeidersklasse zelf het stuur ter hand moet nemen en de strijd ook, zelfs georganiseerd, aan moet gaan. Je moet er dus ook nog wat voor gaan doen! En dat terwijl er steeds vaker wordt beweerd "dat er toch niets aan te doen is". Dat het kapitalisme zo sterk is dat toch niets helpt. Dat er ook geen alternatieven zijn, en zeker niet het 'gediskwalificeerde' socialisme. Honderd jaar geleden lagen de kaarten inderdaad anders, maar alles blijft in beweging. Niets is ooit helemaal af. De huidige kapitalistische crisis zorgt voor veel nieuwe onduidelijkheden, tegenstrijdigheden en nieuwe mogelijkheden om de socialistische doelstellingen te bereiken.
De bevolking wordt wijsgemaakt dat de talloze voorbeelden in de media van misstanden, corruptie en criminaliteit individuele uitglijders, persoonlijke missers zijn. En vooral niet als structurele kenmerken van een verrot systeem, dat het mogelijk en zelfs wenselijk maakt individuele belangen boven die van het collectief te plaatsen. Of minstens even verderfelijk: dat beweert dat het een uitdaging is regels aan je laars te lappen. Dat het een sport, een uitdaging is om de regels - van de elite wordt er dan nog vaak bij gezegd - te negeren.
Het jarenlange media-offensief is erin geslaagd het idee bij grote delen van de arbeidersklasse te verankeren dat socialisme alleen maar negatieve zaken heeft gebracht en zal brengen. Een open, eerlijk onderzoek zal echter al snel tonen dat het socialisme zeer veel positiefs bracht voor de bevolkingen van die landen. Maar dan moet de arbeidersklasse wel bereid zijn om dat onderzoek te wilen doen. Dat geldt nog meer voor de jongeren die bijna geen eigen ervaring hebben met de verworvenheden van het reële socialisme en alleen de negatieve aspecten te horen krijgen. Het is echter niet verwonderlijk dat er een groeiend aantal mensen is dat steeds meer vragen stelt bij het kapitalisme en zoekt naar alternatieven.
Zonder aansprekend alternatief, zonder helder perspectief, zonder geloof in een betere (socialistische) wereld, is het begrijpelijk dat er een sfeer ontstaat van gewoon maar 'stilzitten als je wordt geschoren' of hoogstens gezamenlijk in verzet komen als er onmiddellijke herkenbare kortetermijndoelen kunnen worden gesteld: 'handen af van dit of dat concrete doel' zonder verderrijkend perspectief. Waarbij het resultaat altijd is dat er een onsje minder wordt bezuinigd op lonen en andere arbeidsvoorwaarden. Al jaren is er immers sprake van geleidelijke maar onmiskenbare achteruitgang van het levenspeil. Natuurlijk is elk onsje minder bezuiniging waard om voor te knokken. Alleen moet duidelijk zijn dat de strijd voor het behoud van het voorzieningenniveau, hoe belangrijk ook, de strijd voor verbeteringen niet in de weg mag zitten en al helemaal niet de noodzakelijke strijd voor werkelijk structurele veranderingen. De strijd voor een andere maatschappelijk systeem die het verrotte kapitalisme moet gaan vervangen. De ervaring is immers dat ondernemers/werkgevers zo snel mogelijk nadat ze onder dwang iets moesten toegeven dat op een later, maar zo snel mogelijk, tijdstip alsnog proberen binnen te halen.
Communisten moeten door de valse beelden over de werkelijkheid zien heen te prikken en niet meedoen met de burgerlijke verhalen en ideeën van kleine stapjes en veranderingen binnen het kapitalisme. Communisten moeten allereerst hun partij versterken. Scholing ter hand nemen, enthousiaste jongeren de weg wijzen. Ze wijzen op de gevaren van opportunisme aan de ene kant en radicalisme aan de andere kant. Communisten houden zich bezig met hoofdzaken en laten zich niet meevoeren met het pragmatische korte termijndenken van de vakbeweging en veel 'links-progressieve' partijen en groepen.
Ook de vakbeweging moet strijdbaar worden. Er moet een klassengeoriënteerde strijdbeweging van worden gemaakt, waarbij langetermijndoelen en dagelijkse doelen worden verbonden, maar altijd om het strijdkarakter te versterken en de parlementaire illusies te bestrijden. Communisten moeten zich niet laten verdrinken in vakbondswerk dat nodeloos is en gebaseerd op illusies. Zij moeten aansluiting vinden bij het meest strijdbare en klassenbewuste deel van de georganiseerde arbeidersklasse en verre blijven van het conservatieve deel, dat de vakbeweging is gaan zien als een sociale ANWB. Dat hoopt op verbeteringen zonder strijd, alleen door contributie te betalen en het werk aan betaalde bestuurders overlaat. Een goede vakbeweging is van, voor, maar vooral door de leden zelf.
Ja natuurlijk staan communisten aan de kant van de mensen die in dit rijke land niet eens de noodzakelijke zorgkosten kunnen betalen. En ook niet alleen tijdens verkiezingstijd. Natuurlijk zijn communisten actief in de vakbeweging, in de strijd voor betaalbare huisvesting, de strijd voor het behoud van goede arbeidsvoorwaarden, voor vast werk, arbeidstijdverkorting en zo hoog mogelijke lonen. Zij komen op voor vaste werkgelegenheid en strijden tegen pulpbaantjes, oproepcontracten, gedwongen flex- en uitzendbaantjes. Voor hogere lonen, vermindering van uitbuiting en verbetering van sociale voorzieningen. Natuurlijk moet elke verdere verslechtering worden bestreden en moet er voor verbetering worden geknokt.
Maar zeker nu het kapitalisme in crisis verkeert en probeert nog meer dan normaal de kosten af te wentelen op de arbeidersklasse moet elke strijd worden verbonden met de strijd voor het socialisme. Voor een maatschappij zonder uitbuiting van de ene mens door de andere. Voor een maatschappij waarin het niet mogelijk is dat een handjevol 'heersers' zich mateloos verrijkt ten koste van grote delen van de wereldbevolking. Voor een maatschappij waarin de productie wordt ingezet voor het welzijn van de mensen niet voor de verdere verrijking van een stel supergraaiers. Voor een maatschappij waarin je op tijd kunt stoppen met werken en genieten van een oudedagspensioen, waar je niet elke dag in onzekerheid moet leven over je eigen toekomst en die van je kinderen. Waar je geen angst hoeft te hebben dat we opnieuw verzeild raken in een of andere kapitalistische oorlog. Voor een maatschappij waar planmatig en collectief wordt gewerkt aan de verbetering van de positie van de arbeiders. Waar het gaat om het welzijn van mensen en niet om de superwinsten van enkelen. Dat kan, de arbeidersklasse kan het heft in eigen hand nemen en een menselijke samenleving opbouwen. Dat heeft de Sovjet-Unie getoond na de succesvolle Grote Oktoberrevolutie. De mondiale en interne verhoudingen, maar vooral ook grote fouten zorgden voor een voortijdig einde aan het experiment. Maar het bewijs is geleverd: onder de juiste verhoudingen kan worden gewerkt aan de opbouw van een socialistische staat. Dat is de les van Oktober. De andere les is dat die opbouw op gigantische tegenstand zal stuiten. Inmiddels zijn er echter ook een heleboel ervaringen hoe de socialistische staatsmacht ook onder de huidige mondiale verhoudingen, waarbij het kapitalisme dominant is, kan worden behouden. Verbeteringen zijn op langere termijn niet mogelijk onder kapitalistische maatschappijverhoudingen. Dat ervaren steeds meer mensen in de wereld. Alleen een planmatige, socialistische staat kan de noden van de bevolking echt oplossen.
Laten we tijdens dit memorabele jaar, waarin we de Grote Oktoberrevolutie herdenken, daarom nog harder en doelbewuster knokken. Laten we niet vergeten en ons steeds bewuster zijn: de productiviteit van de arbeiders zorgt voor de rijkdom en de vooruitgang, niet de profiteurs en zakkenvullers.Laat je niets wijsmaken, kom op voor je rechten, strijd mee voor het socialisme.