Dit artikel beschrijft een situatie in dat land waarin het Amerikaanse voetbal (=anders dan gewoon voetbal) is ontaard in commercieel en nationalistisch kapitalisme en racisme ligt steeds op de loer. Dat bleef lang tamelijk onzichtbaar, maar nu Trump zich ermee is gaan bemoeien ligt de situatie op de keien. Met de dag nemen er meer sporters afstand van Trump's uitlating over klootzakken. Zelfs clubeigenaren nemen uit angst voor financiële verliezen afstand. De NFL wordt gedwongen zijn positie te veranderen. De discussie zal nog wel enige tijd aanhouden. Het riool gaat open, anders dan Trump zich voorstelde.
Zoltan Zigedy
In de VS is het begrip 'held' meer aan inflatie onderhevig dan welke valuta ook. In een tijd die gekenmerkt wordt door alomtegenwoordige corruptie, moreel verval en eigenbelang, speuren opiniemakers eindeloos naar uitzonderlijke uitingen van deugdzaamheid. Deze worden afgeschilderd als heldendaden die inspirerende lichtpuntjes vormen in deze duistere tijden.
Als het gaat om deugdzaamheid is de lat zo laag gelegd dat het uitvoeren van je taak alleen al genoeg is om een heldenstatus te verwerven. Een brandweerman redt een hond en wordt een mediaheld. Een hond redt een brandweerman en wordt eveneens een held. In meer heldhaftige tijden moesten helden aan strengere normen voldoen. Als held hoor je op te komen voor mensen die niet gehoord worden. Iemand die zijn eigen belangen opzijzet en de confrontatie met een pestkop aangaat, dát is een held.
Deze kwestie kwam bij me op toen ik een foto zag van een jong zwart stel dat rouwde over Heather Heyer, de vrouw die omkwam bij een gewelddadige aanval in Charlottesville. Ze verzette zich tegen onrechtvaardigheid toen ze gedood werd. Maakt dat haar dan niet tot een held? En ik werd herinnerd aan een andere jonge vrouw, Rachel Corrie, die in Israël gedood werd terwijl ze opkwam voor rechtvaardigheid voor de Palestijnse bevolking. Is zij soms geen held? Mogen we de herinnering aan haar soms niet koesteren, en anderen vertellen over haar heldhaftigheid?
Uitgaande van andere normen zou ik Colin Kaepernick toch ook de heldenstatus willen toekennen. Hij heeft weliswaar zijn leven niet gegeven voor de rassengelijkheid, maar wel heeft hij zijn American Football-carrière op het spel gezet, doordat hij ten overstaan van miljoenen kijkers een statement maakte tegen het ingebakken racisme in de VS, en met name tegen het aanhoudend politiegeweld tegen zwarten. Als onderdeel van de elite van de National Football League lapte hij alle fatsoensregels aan zijn voetbalschoen, de fatsoensregels die werden opgesteld door de Neanderthalers die de dienst uitmaken in het American Football, de sport waarin de kwalijkste elementen van de Amerikaanse maatschappij samenkomen. Het decadente Rome werd al gekenmerkt door wreed en bloederig vermaak in zijn arena's. Op een vergelijkbare manier vieren 'wij' 's zondags in het stadion ons eigen maatschappelijk verval, tijdens een hoogmis van geweld en massahysterie.
Kaepernick besloot om niet deel te nemen aan het banale ritueel van hersenloos patriottisme en slaafs conformisme dat zich voor elke wedstrijd afspeelt. Daarmee wekte hij de toorn van de allesbepalende sportieve jongensmannen binnen de NFL en de clubs. Deze groep bevoorrechte blanke zakenmensen strijken de winsten op van een sport die gebaseerd is op oersentimenten als agressie en dominantie. Dat het samenvoegen van ongebreideld geweld en kunstmatige loyaliteit aan een zogenaamd collectief, een 'club' (eigenlijk niet meer dan een samengeraapt zooitje), lucratief kan zijn, zagen de creatief directeuren van de NFL maar al te goed in. Ze hebben de eeuwenoude voorliefde voor een mengsel van heldhaftige zelfopoffering en blinde trouw succesvol gekopieerd, en gemaakt tot een geheel van holle symboliek. Met het tonen van hun minachting voor het ritueel van de NFL, dat volgens velen ook een symbolische eed van onvoorwaardelijke trouw aan de Amerikaanse oorlogsstokers inhoudt, hebben Kaepernick en een handjevol andere zwarte spelers de emotionele lijm die het hele krakkemikkig bouwsel bij elkaar houdt een beetje losgeweekt.
Met zijn antiracistische actie plaatste Kaepernick een aanval op de zwakste schakel die de NFL bij elkaar houdt. Het was een aanval op de expliciete verering en de nergens op gebaseerde loyaliteit aan een club en een land. Het was een aanval op het volkslied. Hij hield zich niet aan het aloude gebruik om te gaan staan terwijl het volkslied gespeeld wordt, en protesteerde hiermee tegen het politiegeweld tegen de zwarte bevolking.
De eigenaars zijn zich terdege bewust van het verband tussen goedkoop patriottisme en clubliefde. De smakeloze manier waarop het sneuvelen van Pat Tillman uitgebuit werd maakt dit duidelijk. Iedereen die een beetje op de hoogte is van het American Football viel het op dat er ondanks het zwaaien met vlaggen, het verheerlijken van de oorlog en het hartstochtelijk beleden patriottisme de afgelopen twintig jaar, maar weinig vrijwilligers uit de NFL waren die wilden gaan vechten in een van de vele oorlogen. In de kringen van clubeigenaren, bestuurders, sportjournalisten, spelers en meelopers waren er maar weinigen die zich geroepen voelden om zelf dienst te nemen of om hun kinderen op te offeren.
Toen Pat Tillman een bijzonder lucratief spelerscontract afsloeg en zich bij het leger meldde, maakten de NFL-bobo's daarvan gretig gebruik. Iemand uit hun eigen clubje van stoere mannen die de daad bij het woord voegde, zich opofferde en daarmee gevolg gaf aan de strijdkreten uit de sport. Als rolmodel van de NFL werd Tillman in elk stadion uitgebreid geëerd. En nadat hij in Afghanistan gesneuveld was groeide zijn verering nog verder uit. De hele NFL koesterde zich in Tillmans heldhaftigheid. Toen bekend werd dat Tillman per ongeluk door zijn eigen manschappen beschoten was, toen zijn moeder onthulde dat Tillman kritisch over de oorlog geworden was, besloot de NFL echter dat Tillman niet het soort held was die tegemoetkwam aan de belangen van de NFL. Daarmee is er voor de NFL geen enkele held overgebleven. Tillman is niet langer hun held, maar wel de onze.
De eigenaren van de NFL zijn niet alleen hypocriete oorlogshitsers maar ook roofzuchtige kapitalisten. Ze slaan munt uit de enorme populariteit van het American Football, dat ze hebben omgevormd tot een geldmachine die veel meer winst en veel minder risico's met zich meebrengt dan de megabanken. De NFL-clubs zijn slechts franchises die door de almachtige bond worden verleend. Het grootste deel van de reële waarde zit in de infrastructuur, de stadions, die voor het grootste deel met publiek geld betaald zijn. Niet met het geld van de kaartjeskopers of de supporters, maar van de bevolking. Tot 2015 was de NFL een stichting zonder winstoogmerk die geen belasting betaalde, hoewel de clubs wel belasting betaalden over hun winst. Voor het geval dat supporters zouden gaan klagen dat zij betalen voor de stadions, en dat de eigenaren er niets aan bijdragen heeft het Congres al bepaald dat publiek eigendom van de stadions nooit een overweging kan zijn.
Het is niet te bevatten dat een industrie - waarin 70 procent van de spelers zwart zijn - werk weigert aan een zwarte speler wiens talent alom erkend wordt, alleen maar omdat hij voorafgaand aan een wedstrijd een gebaar maakte om de aandacht te vestigen op onrechtvaardigheden tegen de zwarte bevolking. Al kan deze beschamende reactie nauwelijks als een verrassing komen, omdat de arrogante blanke eigenaren allang een reputatie hebben als onbenullen op raciaal gebied, voor zover ze zelf geen onvervalste racisten zijn.
Toen de verschrikkelijkste stereotyperingen allang niet meer acceptabel waren, vonden de eigenaren nog steeds dat zwarte quarterbacks niet slim genoeg waren om spelverdeler te zijn van een profteam. Er waren nauwelijks zwarte coaches en managers totdat de bond tot zijn eigen grote schande de 'Rooney-rule' moest invoeren, waardoor de clubs verplicht werden om ook zwarte kandidaten op sollicitatiegesprek te laten komen als er een baan als coach vrijkwam. Het invoeren van deze regel was een loos gebaar dat de clubs alleen uit pr-overwegingen maakten.
Natuurlijk beschouwen de eigenaars hun spelers alleen maar als kostbare handelswaar. Toen verhalen over de schadelijke, en vaak dodelijke gevolgen van het geweld waarmee het spelen van American Football gepaard gaat bekend werden, deden de eigenaars er alles aan om de feiten te verhullen. Colin Kaepernick is de toegang tot de NFL ontzegd, maar anderen zetten zijn strijd en de strijd voor rechtvaardigheid voor de zwarte bevolking in de VS voort. Richard Sherman was daar heel uitgesproken over en zijn teamgenoot Michael Bennett heeft Kaepernicks voorbeeld gevolgd en bleef ook zitten tijdens het volkslied. Bennett heeft blanke spelers opgeroepen zich aan te sluiten bij het protest. Verschillende blanke ploeggenoten hebben steun betuigd aan zijn actie, maar zij gingen toch staan. Hopelijk tonen enkelen van hen genoeg moed om ook openlijk te protesteren, bij voorkeur een paar vooraanstaande blanke quarterbacks met megasalarissen, die normaal gesproken aan de kant van de eigenaars staan. Dat zal waarschijnlijk meer indruk maken.
Ik roep iedereen op om de petitie van MoveOn.org te ondertekenen, waarin ter ondersteuning van Colin Kaepernick wordt opgeroepen tot een boycot van de NFL. Omdat de publieke belangstelling voor het American Football vorig jaar al terugliep is de NFL hier uiterst beducht voor.
Bron: ZZ's blog, 21 augustus 2017, vertaling Frans Willems.