Satellietfoto van de orkaan Irma boven Cuba. (Foto: Karl-Ludwig Poggeman/Flickr/cc/by)
Wiebe Eekman
Het is alsof een reusachtige grasmaaimachine over het land te keer is gegaan... De verwoesting die de orkaanwinden zoals Harvey en Irma achterlaten lijken op een oorlogsbombardement over heel de streek... Huizen zijn ingestort, bomen afgeknakt... Heel het bedrijfsleven valt stil, diensten werken niet meer... Geen drinkwater meer, geen elektrische stroom meer... Vuiligheid uit de riolering drijft boven. Reeds bestaande problemen van vervuiling worden uitvergroot.
In Houston werd de chemische vervuiling uit de overstroomde petrochemische fabrieken over de streek verspreid. Orkaanwind en overstromingen deden de elektriciteit uitvallen voor meer dan drie miljoen woningen in Florida. Havana, de Cubaanse hoofdstad, en andere Cubaanse steden werden door Irma onder water gezet. Dat laat ons toe de Cubaanse aanpak bij voorspelbare rampen te vergelijken met die van de VS in Houston en Florida of die van Nederland op Sint Maarten.
Raúl Castro: "Het leven en het welzijn van onze bevolking beschermen, evenals hun bezittingen, dat is onze verantwoordelijkheid (als staat)".
De Cubaanse president heeft volop gelijk met zijn uitspraak. Dat is iets totaal anders dan oproepen om te bidden, zoals Trump deed bij de Harvey-ramp. Voorafgaand aan de doortocht van orkaan Irma, heeft Cuba 1 miljoen inwoners geëvacueerd. In Florida moesten 6,5 miljoen mensen worden geëvacueerd. Stormen als Irma doen het normale vloedpeil met een factor 10 aanzwellen tot meters hoger. De oceaan stroomt dan de kuststeden zoals Havana en Miami binnen.
In Houston werd voor Harvey niemand op voorhand geëvacueerd. Was het niet nodig? Toch wel. Bij een eerdere evacuatie van Houston in september 2005 voor de toenmalige storm Rita, vielen er 60 doden! Hoeveel vandaag in Florida? We weten het niet, maar we zien dezelfde problemen. De Amerikaanse overheid roept de mensen op te evacueren op eigen kracht. De snelwegen lopen dicht met auto's. Mensen komen om door ongelukken, raken zonder benzine, zonder drinkwater... Het openbaar vervoer raakt in de knoop. Er zijn te weinig buschauffeurs omdat die ook eerst aan hun eigen familie denken en zelf wegvluchten. Zieken- en rusthuizen vallen en komen zonder personeel te zitten... De hele openbare samenleving valt stil. Door het op voorhand hamsteren raken de winkelschappen leeg. Wie er niet op tijd bij was, zal hongerlijden.
Bij de terugkeer en de heropbouw worden de Amerikaanse inwoners weer aan hun lot overgelaten. Wie niet goed verzekerd was, is de pineut. Op Cuba worden evacuatie, terugkeer, opruiming en heropbouw collectief en georganiseerd aangepakt. Het Cubaanse leger heeft aan de hele noordkust de bevolking geholpen om woningen en installaties zo goed mogelijk stormbestendig te maken, bomen te snoeien of te stutten, zodat ze rechtop bleven staan. Achteraf werden ook omgewaaide bomen weer rechtop gezet. Schoonmaken en herstellen gebeurde meteen, georganiseerd door de overheid. Net zoals de voedselbevoorrading en drinkwaterbevoorrading voor de getroffen bewoners
De toestand op het eiland Sint Maarten, zogenaamd onafhankelijk maar feitelijk nog steeds onder Nederlands koloniaal bestuur, daarentegen was desastreus. Het voorheen groene eiland is nagenoeg al zijn bomen kwijt. Talloze huizen zijn zwaar beschadigd, en veel weggespoeld. De bewoners zijn aan hun lot overgelaten en dwalen rond door de verwoesting op zoek naar eten. Winkels werden geplunderd. De grootste bezorgdheid en medelijden in onze westerse pers gingen echter uit naar de toeristen, die niet weg konden uit hun hotels, nu het vliegveld en de haven onbruikbaar waren. Zij voelden zich onveilig door dat volk, dat niet wist waar naartoe te gaan. De eerste koloniale reactie was dan ook militairen sturen om de 'orde' te herstellen.
"Welkom in de toekomst". Al jaren waarschuwen de internationale klimaatspecialisten voor het vaker en veelvuldig ontstaan van orkanen, voor hun extremere aard en langere duur (In Nederland hoort de voormalige weerman Henk Krol daartoe, nvdr). Nee, mijnheer Trump, het is geen toeval of noodlot, waarvoor je rekent op God om het op te lossen. Het jaar 2015 had al een warmterecord. Het jaar 2016 overtrof weer 2015. En 2017 wordt nog erger.
De algemene opwarming van de atmosfeer door de broeikasgassen dringt steeds dieper het oceaanwater in. Orkanen ontstaan wanneer het oppervlaktewater boven de 27 graden Celsius komt. Deze maand september bereikte het diepe water in de Golf van Mexico al 32 graden. Omdat broeikasgassen in de luchtlagen op 10 tot 15 km hoogte de warmte vasthouden, koelen de hogere luchtlagen daarboven sterker af. Bij de orkaan Irma werd in het hart tot min 83 graden gemeten. Dat enorme verschil is de drijfkracht van de wind en de extreme regenval.
Tegelijk hitte, droogte en bosbrand aan de ene kant en storm, extreme regenval en overstroming aan de andere kant.
Californië kent zijn grootste bosbranden op hetzelfde moment dat Texas aan het verzuipen is... In het normaal koude en natte Groenland staat het veen in brand op hetzelfde moment dat regenval en overstromingen de landbouwoogst in Bangladesh, India en Nepal vernietigen. Laat het duidelijk zijn dat dit allemaal componenten zijn van het veranderde klimaat. Allemaal het gevolg van een gemiddelde opwarming over de planeet met 1 graad Celsius. De stormen die de bomen ontwortelen, de branden die hele bos- en veengebieden vernietigen... dat is steeds minder plantengroei om CO2 uit de atmosfeer weer te binden. Tegelijk is er ook minder planktongroei in het te warme oceaanwater. Ook weer minder CO2-afvang. Er werd dit jaar een drempel in het ecologisch evenwicht overschreden, die niet overschreden had mogen worden. Kapitalisme schept veel gevaren.
18 september 2017