Beeld van Friedrich Engels en Karl Marx in Fuxing Park in Shanghai, China. (Foto: Ethan Kan/Flickr/cc/by-sa)
Dirk Nimmegeers
Een topfunctionaris van de communistische partij heeft kaderleden gewaarschuwd. Ze mogen het socialisme en het communistische einddoel niet inruilen 'voor (bij)geloof of een westerse ideologie'.
In het orgaan van de partij, de 'Renmin Ribao' (People's Daily, Volksdagblad), is Chen Xi uitgevallen naar partijkaders die op het vlak van ideologie niet zuiver op de graat zijn.
Chen Xi heeft een succesvolle loopbaan bij de overheid en in de communistische partij. De meest recente stap vooruit op zijn politieke carrière is de aanstelling tot hoofd van de 'Organisatieafdeling van de CPC'. Dat departement draagt de verantwoordelijkheid voor de topbenoemingen en het personeelsbeleid van de partij. "Sommige hooggeplaatste kaderleden houden zich bezig met bijgeloof en geloven meer in goeroes en in allerlei westerse ideeën dan in de communistische partij. Er zijn er die niet in Marx en Lenin geloven, maar in goden en geesten. Ze hebben geen respect voor het gewone volk, maar wel voor andere leermeesters". Dat schreef Chen in het partijblad.
Chen neemt waar dat bepaalde functionarissen twijfelen aan het communisme. Ze beschouwen het als "een complete illusie" en geloven niet meer in het socialisme. Hun ideaal is het westerse systeem van scheiding der machten en een meerpartijenstelsel, volgens Chen, die ook directeur is van de 'Centrale Partijschool'. Als negatieve voorbeelden uit het recente verleden noemde hij Zhou Yongkang en Sun Zhengcai. Die hooggeplaatste figuren uit de partij zijn ontslagen en vervolgd. Volgens Chen waren het "carrièrejagers en intriganten", die door hun egostische ideologie de partij "evenveel schade hebben toegebracht als gewone corrupte figuren". En, "door de hoge positie en de machtsbasis die ze hadden verworven was de schade des te groter", zo schreef hij.
Sommigen hebben in de felle uiting van het hoofd van de Organisatieafdeling vooral een aanval op de godsdienst gezien. Zij leggen het verband met berichten over een actie tegen christelijke symbolen in de zuidoostelijke provincie Jiangxi. Er zijn daar lokale kaderleden die armen willen overtuigen dat ze hun heil in de strijd tegen het gebrek eerder moeten zoeken in het beleid van de partij. Ze vragen de burgers om het kruis en het portret van Jezus in hun huis te vervangen door een foto van Xi Jinping.
Volgens bepaalde media is er onder de huidige partijleiding meer en meer sprake van een echte campagne tegen de religie. Dat is hoogst twijfelachtig. De visie op religie in de CPC en de Chinese staat is op zijn minst genuanceerd en complex.
Van de fouten tijdens de Culturele Revolutie hebben de Chinese communisten onder andere geleerd om het geloof en de gelovigen te respecteren. Vooral het boeddhisme en het confucianisme (meer een levensleer dan een religie) mogen op overheidssteun rekenen. Zelfs het christendom waartegen China op historische gronden een enigszins begrijpelijk wantrouwen koestert staat minder in een slecht daglicht. Er is een kans dat er onder de huidige paus betere betrekkingen komen tussen Peking en het Vaticaan.
Bovendien zijn de uitspraken van Chen Xi bedoeld voor (top)functionarissen in de CPC, niet voor de gewone bevolking. In de partij waarvan de leden in principe atheïsten en altruïsten horen te zijn duiken er soms stromingen op die zich aan de controle op de ideologie onttrekken. In de jaren negentig kwam de partijleiding onthutst tot die conclusie. Aanhangers van 'Falun Gong' hadden ongemerkt een aanhang verworven in de CPC. Deze maand zijn kaderleden in de centrumprovincie Hubei gestraft, sommigen uit de partij gezet, om hun bijgeloof en hun lidmaatschap van een sekte. Dat soort toestanden is natuurlijk problematisch voor een marxistische partij. Meer waakzaamheid hiervoor ligt voor de hand in de CPC, nu die partij de socialistische ideologie volop herwaardeert.