Demonstratie in Bonn. (Foto: foeeurope)
Wiebe Eekman
Op zondag 12 november ben ik in Bonn, Duitsland, getuige van de vruchtbare uitwisseling tussen het Internationaal Vakverbond en Friends of the Earth. Deze vond plaats in de marge van de internationale klimaatonderhandelingen van 2017, 'COP23'. De 120 aanwezigen in de zaal kwamen uit alle hoeken van de wereld.
Al jaren, sinds de onderhandelingen in Kopenhagen in 2009, komt het Internationaal Vakverbond op voor 'Waardig Werk en Rechtvaardige Transitie'. Beter bekend onder de Engelse termen 'Decent work' en 'Just transition'. In de slogans op straat werd dat "Op een dode planeet is er géén werk" (No jobs on a death planet).
Friends of the Earth-international is een sociaal voelende milieuorganisatie. Zij komt op voor 'Climate Justice', 'People's Power', 'System change, no climate change', 'End fossil fuels', ... Op zondag werd de samenwerking tussen de twee bezegeld op deze gezamenlijke meeting van IVV en FOEi. 'Just transition' en 'Climate Justice' werd samengebald tot 'Decent Work on a Living Planet' (Waardig Werk op een Levende Planeet).
Carine van Friends of the Earth gaf de toon aan: 'Just transition' is de kern van onze strijd. De transitie van onze huidige maatschappij naar een klimaatvriendelijke maatschappij met een koolstofarme economie moet zowel sociaal rechtvaardig als ecologisch correct zijn. Wij willen 'People's Power', zeggenschap door de gemeenschappen (communities). We zijn tegen 'Corporate Control', tegen de controle van de bedrijven over de gemeenschap, tegen de straffeloosheid waarmee zij vandaag wegkomen.
Wij strijden in het bijzonder tegen het huidige onrechtvaardige energiesysteem. Het is ecologisch onrechtvaardig omdat het klimaatproblemen veroorzaakt. Degenen die het minst hebben bijgedragen aan het probleem worden het hardst getroffen. Het is bovendien sociaal onrechtvaardig. Energie is een basisbehoefte. Velen ontberen dat voor een fatsoenlijk dagelijks bestaan.
De bedrijven exploiteren de aarde en de werkende klasse. Bij het koolstofarm maken van onze economie mag de werkende klasse geen slachtoffer worden, noch door het verlies van werk, noch door verslechtering van de arbeidsomstandigheden, noch door het verlies van haar rechten. Bovendien dienen we de technische kennis voor de klimaatvriendelijke omslag te democratiseren en binnen ieders bereik te brengen.
Allison van het IVV sluit aan. Het IVV (ITUC in het Engels) telt 180 miljoen leden over 165 landen verspreid. Je zou het de grootste milieuorganisatie kunnen noemen. Het IVV vraagt van de landen hun ambitie voor klimaatactie te verhogen en ten volle het scheppen van werkgelegenheid te benutten. Dat er financiering komt voor de klimaatactie en dat de meest kwetsbaren ondersteund worden. Dat voor de werkers en hun gemeenschappen een rechtvaardige transitie verzekerd wordt.
Zonder planning eindigt een technologische transitie in sluiting van bedrijven en massale werkloosheid, zoals we het vroeger meermaals meemaakten. De werkersgemeenschappen zijn nu al getroffen. De meeste bedrijven denken niet aan de gevolgen voor hun werkers. We dienen te strijden voor die complexe samenhang dat de transitie ecologisch efficiënt is en tegelijk genoeg sociaal.
Na tientallen getuigenissen uit alle hoeken van de wereld, stelt Annabella Rosemberg, de IVV-verantwoordelijke voor klimaat en energie, dat de discussie niet meer gaat over het zoeken naar convergentie tussen vakbond en milieubeweging, maar over hoe verder in de praktijk samengewerkt wordt. Als vakbond zorgen wij steeds dat we met mandaat van onze leden spreken. Sommige onderwerpen worden daarom nog niet in de vakbonden besproken, maar zullen dat wel in de toekomst.
Zoals de kwestie van de consumptie. Zoals het begrip 'gemeenschap'. In welke mate kan de vakbond voor de hele gemeenschap spreken? Hoe kunnen we werken aan een sociale bescherming van de hele gemeenschap? Verder ook over de strijd tegen ongelijkheid in de wereld of de strijd voor de vrede: laten we hopen dat Trump géén bom op Noord-Korea smijt. Annabella besluit dat vakbonden en milieubewegingen nu in elk land samenspraak dienen te houden.
De vertegenwoordigster van Friends of the Earth sluit dan af met de lessen die zij van de vakbond geleerd hebben: In de eerste plaats dienen wij als milieubeweging te leren redeneren met het klassenbegrip in ons denken. 'Climate Justice', klimaatrechtvaardigheid, gaat er niet enkel over de verdere verloedering van het klimaat te stoppen, maar ook over het stoppen van alle andere ongelijkheden en onrechtvaardigheden in de wereld. Tegelijk kunnen we van de vakbonden leren hoe een organisatie uit te bouwen, zodanig dat wij met recht en rede kunnen zeggen dat we de gemeenschap vertegenwoordigen en voor hen spreken.
Artikel Manifest 2017 14 nov Bonn IVV en FOEi