Een artistieke weergave van de dreiging van jihadistische terreur. (Foto: Shutterstock. Inzet: minister Blok tijdens debat Tweede Kamer. (Foto: Internet)
Redactie buitenland
Plotseling was er, gebaseerd op nieuws van dagblad Trouw en Nieuwsuur, sprake van politiek tumult over regeringssteun aan 'jihadisten in Syrië'. het ging om Syrische gewapende groeperingen die door het Openbaar Ministerie (OM) als terroristisch zijn bestempeld. Minister Blok werd er voor op het matje geroepen. Er was sprake van voorpaginanieuws.
Inmiddels is de aandacht weer geluwd voor het feit dat jarenlang en door elkaar opvolgende Nederlandse regeringen goederen werden verstrekt aan criminelen, jihadisten en terroristen in Syrië.
De mediahype bleek te gaan om opgewarmd oud nieuws. Het was al langer bekend dat groepen in Syrië, die oppositie voeren tegen de regering van Bashar al-Assad, tussen voorjaar 2015 en voorjaar 2018 voor miljoenen euro's kregen aan goederen en andere vormen van steun. De Nederlandse regering, trouw hondje van de VS en andere westerse grootmachten, deed mee aan de westerse steun om de wettige Syrische regering ten val te brengen. Welke groepen steun kregen, bleef 'uit veiligheidsoverwegingen' geheim, schreef minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken in juli aan de Tweede Kamer.
De jihadisten kregen van Nederlands belastinggeld pick-uptrucks, satelliettelefoons, uniformen, matrassen, rugzakken, camera's en laptops. De criminelen waren er dolblij mee, lieten ze aan de twee Nederlandse media weten.
De meest in het oog springende groep Jabhat al-Shamiya is volgens het OM salafistisch, jihadistisch en een 'criminele organisatie met een terroristisch oogmerk'. Keer op keer lieten ministers van Buitenlandse Zaken en voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking de Tweede Kamer weten dat louter 'gematigde groepen' werden gesteund.
Onder betrokken politici was allang bekend dat er 'gevaarlijke' steun werd geboden, maar zolang de hoop bestond dat de regering van Bashar al-Assad ten val kon worden gebracht met hulp van deze groepen keken ook sommige kritische Kamerleden maar al te graag de andere kant op en bleef het bij blaffen voor de eigen achterban. Het is daarom volstrekt schijnheilig als er wordt geroepen: Schrikbarend! Hoe heeft dit kunnen gebeuren na alle waarschuwingen van de Kamer?
De evaluatie die het kabinet liet uitvoeren over de periode eind 2016-begin 2017 is geheim. De geheimhouding van de activiteiten toont hoe weinig vertrouwen er is voor democratische processen. De opdracht van de westerse bondgenoten was duidelijk: doorgaan en zo min mogelijk ruchtbaarheid. Of er alsnog openheid van zaken zal komen valt te betwijfelen. Van enig verschil van mening tussen de verschillende partijen over de 'noodzaak om Assad ten val te brengen' was geen sprake. De doofpot roept.
Nu president Assad waarschijnlijk nog aan de macht blijft is uiteraard de vraag: hoe nu verder? Het land ligt in puin, er valt veel te verdienen.
Opvallend was dat Blok en Kaag van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking afgelopen voorjaar al bekendmaakten alle steun aan gewapende Syrische oppositie te staken. De risico's werden toen 'te groot', stelde het ministerie. Kort nadat 'Nieuwsuur' en 'Trouw' hun bevindingen hadden voorgelegd werd plots álle steun aan Syrische groepen stopgezet.
In antwoord op Kamervragen schreef minister Blok in juli dat ons land 22 bewegingen heeft gesteund. Die werden geselecteerd uit 70 door de Verenigde Staten gescreende groeperingen. Op die bewegingen liet Nederland vervolgens een eigen screening los, met criteria "om samenwerking met extremistische groepen uit te sluiten, om zeker te stellen dat groepen een inclusieve politieke oplossing nastreven en om te garanderen dat groepen gecommitteerd zijn aan de naleving van het humanitair oorlogsrecht".
Die check blijkt volstrekt niet waterdicht. Evenmin als Bloks antwoord op de vraag of er ooit voertuigen in handen zijn gevallen van extremistische groepen: "Voor zover bekend is dit niet het geval." Alle goederen, aldus Blok, zijn "tijdig bij de juiste groepen" terechtgekomen. Dat hebben we op tv kunnen zien toen terroristen en criminelen in hun voertuigen rondreden, klaar om dood en verderf te zaaien. Huichelaars.
Wordt de zaak nog uit de doofpot gehaald of ging het om een nieuwshype?