KKE-demonstratie. De partij stond en staat vooraan in de strijd tegen imperialistische oorlogen. (Foto: KKE)
Er zijn manieren om heden en verleden actief te verbinden opdat het verleden een aanzet tot stellingname in het heden kan zijn. Zo stelt de krant 'Rizospastis' (7/8 juli 2018) de (retorische) vraag of de slogan 'geen enkele deelname aan imperialistische interventies', gebezigd door de KKE (Communistische Partij Griekenland) nu nog actueel is. Een vraag die bevestigend wordt beantwoord in een artikel gericht aan de dienstplichtige militairen van nu. Aanleiding was dat 68 jaar geleden (25 juli 1950) de oorlog in Korea begon.
De archieven van Griekenlands communistische partij leveren interessant materiaal op, dat door de officiële geschiedschrijving doodgezwegen wordt. Het archiefmateriaal is onthullend voor de rol die de toen illegale KKE heeft gespeeld onder de dienstplichtige militairen van die tijd. In de oorlog in Korea, die drie jaar duurde, sneuvelden maar liefst 182 Griekse soldaten en 610 raakten gewond.
De zomer van 1950 stond in het teken van het conflict op het Koreaanse Schiereiland dat het preludium zou vormen tot de Koude Oorlog. De Verenigde Staten en Verenigde Naties besloten onverwijld troepen te zenden om Zuid-Korea bij te staan tegen de communisten en de Democratische Volksrepubliek Korea in het noorden van het schiereiland, opgericht in 1948. De Sovjet-Unie en alle landen van het socialistische kamp waren tegen deze oorlog.
Griekenlands establishment besloot ook een legereenheid te sturen aan de kant van de VS in een poging zijn trouw te betuigen aan diegenen die geholpen hadden het Democratisch Leger van Griekenland te verslaan (o.a. met Amerikaanse napalmbommen). Even ter herinnering: In Griekenland woedde gedurende drie jaar (1946-augustus 1949) een burgeroorlog tussen, aan de ene kant democratische krachten, die voortkwamen uit het Nationale Bevrijdingsfront (EAM) en het Griekse Volksbevrijdings Leger (ELAS), en aan de andere kant de monarchaal-fascistisch gezinde regering, die na afloop van de Duitse bezetting met behulp van Engeland en later de VS het roer in handen nam en via terreur en uitroeiing van ex-vrijheidsstrijders de macht uitoefende.
Een jaar na afloop van de Burgeroorlog publiceerde een illegale en zwaar vervolgde KKE aantijgingen tegen de regeringsplannen om Griekenland te betrekken bij de oorlogscampagne in Korea, waaronder een oproep, gericht aan dienstplichtige militairen, te weigeren naar Korea te gaan. Dit zou, aldus de KKE, het begin zijn van een nieuwe slachting van 'de jongens van ons volk'. Voorts werd een oproep gericht aan vakbonden en andere volksbelangen vertegenwoordigende organisaties de deelname te veroordelen. De hele bevolking werd ertoe aangezet om roet te gooien in de plannen van 'de aan Amerika ondergeschikte regering'. Het radiostation 'Vrij Griekenland' richtte op 15 september 1950 een oproep aan rekruten, te tonen niet hun bloed te willen vergieten voor buitenlandse belangen. In Athene werden door de KKE pamfletten verspreid met de oproep niet te gaan vechten voor de belangen van Amerikaanse imperialisten. Ook de illegale EPON (Verenigde Panhelleense Organisatie van Jongeren, de jeugdverzetsbeweging in WO2) zette zich in voor deze anti-oorlogscampagne.
Maar heel weinig jonge mannen gingen vrijwillig in dienst. Op de meesten werd druk uitgeoefend deel te nemen aan de campagne in Korea. De rekruten zelf zetten anti-oorlogsbetogingen op touw, al vanaf hun opleiding in Lamía. Velen werden mishandeld door de ESA (Griekse Militaire Politie), en er deden zich zelfmoordpogingen voor. Latere uitzendingen van hetzelfde radiostation spraken zelfs van gevallen van moord op rekruten. Het nieuws dat 'Vrij Griekenland' bracht, werd in één van de legereenheden op zo'n manier georganiseerd dat na twee dagen alles doorgegeven kon worden aan de kazernes in de rest van het land.
Het nieuws dat Griekse militairen in Korea massaal overliepen naar het volksbevrijdingsleger van Korea, deed als een lopend vuurtje de ronde. Begin 1951 zijn 176 Griekse soldaten overgelopen naar het Volksleger van Korea. Twee tot drie keer in de week pamfletten, eenmaal per maand een krantje, en de kazernes waren plotseling vol met slogans. In september 1952 gaf de EPON een krant uit getiteld: "De dienstplichtige militairen in de strijd voor vrede". In oktober 1952 ontvingen de rekruten in de kazernes van Patras per post pamfletten van de EPON, waarin zij opgeroepen werden te weigeren naar "het slachthuis" Korea te gaan en als ze er toch heengesleurd werden, zich aan te sluiten bij het Volksleger van Korea dat "strijdt voor de vrijheid van het Koreaanse volk". Volgens een aankondiging van het Politiek Bureau van het Centraal Comité van de KKE van april 1952 groeide de weerstand tegen de onophoudelijke zending van Griekse troepen naar Korea: "De grote meerderheid in het leger denkt als het volk. Vóór de vrede en tegen de Amerikaanse oorlog".
Doodstraffen en executies van rekruten vanwege overtreding van de betreffende wet 509/1947 bevestigen dat er weerstand was tegen deelname aan de oorlog in Korea. In mei 1951 brak er muiterij uit op één van de Amerikaanse schepen die Griekse en Turkse rekruten vervoerde naar Korea. De rekruten probeerden de Amerikaanse bemanning aan te vallen. In de schermutselingen die volgden, werd een Griekse militair die aan het hoofd stond, gedood. Vanwege het massaal overlopen naar het Koreaanse Volksleger heeft generaal Jenkins, hoofd van de Amerikaanse Militaire Missie in Griekenland, ernstige klachten ingediend bij generaal Papágos (opperbevelhebber tijdens de Grieks-Italiaanse oorlog 1940-41 en premier van Griekenland in 1952-55) en bij de hoogste kaderleden van de Amerikaanse Strijdkrachten, aldus 'Vrij Griekenland'.
De Griekse regering had het niet makkelijk in de jaren 40 van de vorige eeuw. De enorme verzetsbeweging onder leiding van de KKE tegen de nazistische horden had tot een flinke verlinksing van de overgrote meerderheid van de bevolking geleid en veel communistische sympathieën teweeggebracht. Een toch al zwakke Griekse bourgeoisie kon er niet uitkomen zonder de steun van grote kapitalistische landen als Engeland en de Verenigde Staten.
De krant 'Rizospastis' beëindigt het artikel met de volgende conclusie: "Ook heden is de slogan 'geen enkele deelname aan imperialistische interventies' actueel". Een juiste conclusie gezien de voortschrijdende Griekse betrokkenheid bij het militaire gebeuren in het oostelijke Middellandse Zeegebied. Als geheugensteuntje zie Manifest 4-2018, 'Leven op een kruitvat'.
Tussen haakjes: het is goed deze achtergronden te kennen om de huidige spanningen en nieuwe 'verliefdheid' te doorgronden tussen de VS en Noord- Korea en in een ander licht te bekijken dan het publiek wordt voorgeschoteld door de westerse massamedia.