Truke
Rinze Visser
Begin juli 2017 - dus al weer even geleden - kregen de gemeenteraadsleden van de gemeente, waarvan schrijver dezes deel uitmaakt van de NCPN-raadsfractie, een digitaal vertrouwelijke memo. De inhoud, die gedeeltelijk voor de bevolking geheim moest blijven, bestond eruit dat het bedrijf Jacobs DE in Joure een 35 miljoen kostende reorganisatie ging doorvoeren (90 arbeidsplaatsen weg) en dat B en W, zoals ook de provincie, daarvoor 100.000.- subsidie wilden verlenen en en ook nog een inspanning verrichten tot een bedrag van 1.500.000.-.
De reorganisatie zou nodig zijn voor modernisering van de productielijnen, waarvoor nieuwe machines nodig zijn. De gemeentelijke steun zou dan nodig zijn voor het opleiden van mensen die die nieuwe machines moeten bedienen. Dus om het overbodig zijn van hun 90 collega's te effectueren.
Vertrouwelijk. Geheim dus. Omdat erbij stond dat goedkeuring door de gemeenteraad een vereiste is, was het dus wachten op een college-voorstel aan de gemeenteraad, dat maar niet kwam. Inmiddels waren er een zomer en een herfst (2017) overheen gegaan en een winter (2017/2018). Inmiddels was het zomer 2018. De bladeren aan de bomen; de bladeren van de bomen; de bladeren weer aan de bomen; vallende bladeren vanwege de zomerhitte. Maar nog geen college-voorstel aan de gemeenteraad. voor een kapitaal aan geld doneren aan een multinational. Al miljoenen bezuinigd op sociale voorzieningen, op sport en cultuur. En... nieuwe bezuinigingen komen eraan. Er moet opgetreden worden. Maar hoe? Opgelegde geheimhouding. Maar dit kan niet langer aan de openbaarheid onttrokken worden.
Zoeken op internet naar Jacobs DE (Douwe Egberts). Wat is nu, na meerdere malen overgenomen te zijn, de positie van dit bedrijf. Het bedrijf blijkt onderdeel te zijn van een holding, eigendom van een steenrijke Duitse ondernemersfamilie. Vanaf 2012 zijn er voor 29.000.000.000.- euro overnames gedaan. Het is de tweede speler op de internationale koffiemarkt. Nét achter het Zwitserse Nestlé. Maar er doet zich iets opmerkelijks voor. Ook op internet. Een afbeelding van een krantenartikel in de Jouster Courant, een huis-aan-huisblad dat in Joure en omgeving verspreid wordt. Over de reorganisatie was al in de provinciale bladen bericht, maar in dit artikel stond ook dat de gemeente van plan is genoemde bedragen aan het bedrijf te doneren. De vertrouwelijkheid was hierdoor al meer dan een jaar geleden doorkruist. Behalve dan voor al die inwoners die die krant niet in de bus krijgen.
Het was dus allang geen geheim meer. Maar hoe bestaat het dat al die gemeenteraadsleden die daarvan wel op de hoogte waren meer dan een jaar lang net deden alsof het nog steeds om vertrouwelijke informatie ging. In de verkiezingscampagne heeft het geen enkele rol gespeeld, behoudens enkele vage verwijzingen door de NCPN. Zij die het al wisten zeiden niets. En maar wachten tot er een voorstel naar de gemeenteraad zou komen. De gemeenteraad bestaat uit volksvertegenwoordigers. De naam zegt het, zij vertegenwoordigen het volk. Maar toen ook een deel van het volk het kon weten mocht de rest van het volk het nog niet weten. Daar zijn geen woorden voor. Zeker geen mooie woorden.
De NCPN-raadsfractie stelt, naar aanleiding van het oude krantennieuws schriftelijke vragen aan B en W. Een van die vragen was of er al via een of andere constructie, anders dan via de gemeenteraad, bedragen naar het bedrijf zijn gestuurd? Normaliter is dat naar de bekende weg vragen. Het antwoord kan immers niet anders dan nee luiden. In feite is het een politiek-onfatsoenlijke vraag. Maar beste lezers/lezeressen, wij leven in 2018! Waar, zo blijkt, schaamteloosheid regeert. Het antwoord is dat er reeds in januari 2018 100.000.- aan Jacobs DE is overgemaakt. Dat mag, zeggen ze, buiten de gemeenteraad om.
Er is in de vorige raadsperiode voor miljoenen bezuinigd op allerlei voor de bevolking belangrijke voorzieningen. Kort na de verkiezingen ontdekte men plotseling een miljoenentekort op het sociaal domein (Jeugdzorg, WMO en Participatiewet). Daar moet de gemeenteraad wel heel lang onkundig van zijn gehouden. Hoe nu? Zoals gebruikelijk wordt er een extern bureau ingehuurd, om het sociaal domein in kaart te brengen. Er wordt rugdekking gezocht om zich politiek achter te kunnen verschuilen. Kranten schrijven dat deze gemeente geld voor sociale voorzieningen bedoeld aan andere zaken heeft uitgegeven. De wetenschap van het dreigende tekort moet haast wel gelijktijdig zijn geweest met het plan een grote multinational met gemeenschapsgeld te spekken. Wij leven in 2018, toch. Er zal weer fors op vooral sociale voorzieningen bezuinigd gaan worden . Maar in alle verhalen niets over die 100.000.- en over die 1.500.000.-!
Nog kortgeleden pronkte het college van B en W in de media met zijn beleid en optreden als poortwachter bij de Participatiewet (het tegenhouden van aanvragen bijstand). Dat de gestrengheid haar vruchten afwerpt. De inwoners moeten erop kunnen rekenen dat gemeenschapsgeld zorgvuldig wordt uitgegeven en dat alleen zij die er echt recht op hebben nog een uitkering krijgen. Spierballentaal. De NCPN gaf in het openbaar een reactie. Als de inwoners moeten weten dat gemeenschapsgeld goed besteed wordt, waarom mogen de inwoners dan niet weten of de jaarlijkse 300.000.- gemeentelijke subsidie ten behoeve van een niet-gemeentelijk zwembad ook echt aan dat zwembad besteed wordt?. Waarom mogen de inwoners niet weten hoeveel miljoenen euro's gemeenschapsgeld en op welke wijze er in de loop der jaren in het mogelijk maken van een dure villawijk zijn gestopt? Twee voorbeelden uit meerdere. Zwetsen als het lukt om werkloze mensen een uitkering te onthouden, maar de kaken op elkaar als het om het spekken van de rijken gaat.
De NCPN-fractie van De Fryske Marren wil dat de subsidiëring van Jacobs DE in het openbaar in de gemeenteraad besproken wordt. In het 'vertrouwelijk' bericht van vorig jaar staat dat het bedrijf voor de gemeente en de regio zeer belangrijk is en behouden moet blijven. Het bedijf zelf heeft bij de gemeente voor een financiële bijdrage aangeklopt. De vergelijking met de affaire rond de afschaffing van de dividendbelasting, waarover op dit moment van schrijven nog niet het laatste woord gesproken is, dringt zich op. Met dien verstande dat het regeerakkoord waarin het was opgenomen openbaar was en openlijk bekritiseerd kon worden. De gemeente is in haar ontwikkeling modern kapitalisme kennelijk al een stap verder dan haar leermeester Den Haag.