Protestacties in Baltimore 2015. (Foto: Softblog.com)
Demonstrant betuigt steun aan opstanden tegen racisme en politiegeweld in Baltimore in maart 2015 (Foto: Worldpress.com)
Wil van der Klift
Het wordt steeds noodzakelijker dat de klassenstrijd verbonden wordt aan de strijd tegen de verschillende verdeel- en heerstechnieken van de heersende klasse. De arbeidersklasse is machteloos zolang zij onderling verdeeld is en alleen deelbelangen nastreeft. Een van de belangrijkste strijdterreinen daarbij is racisme, dat als gevolg van de voortgaande kapitalistische globalisering, bovendien in belang toeneemt.
Er is al decennialang (we praten uiteraard over een proces dat al eeuwen plaatsvindt, maar focussen op de periode van na de Tweede Wereldoorlog en met name die van na de toegenomen kapitalistische globalisering) sprake van een wereldwijde volksverhuizing. Die neemt echter in omvang snel toe. Daarbij spelen (de)kolonisatie, wereldwijde kapitalistische uitbuiting en de gevolgen van oorlogen een doorslaggevende rol. De verspreiding van volkeren met een verschillende culturele (waaronder religieuze), economische en historische achtergrond heeft zich mondiaal razendsnel voltrokken en voltrekt zich nog dagelijks in sneltreinvaart. Deze vermenging van mensen uit verschillende culturen, met verschillende talen en gebruiken, gaat zo snel dat er regelmatig problemen door ontstaan tussen 'hun soort' en 'onze soort' en inmiddels ook binnen die verschillende groepen.
Eén van de in het oog springende gevolgen is het ontstaan van racistische tegenstellingen die de mondiale en nationale arbeidersklasse uiteendrijven. Soms begrijpelijk, omdat het kapitalisme de arbeidersklasse opjaagt en onvoldoende mogelijkheden, tijd en energie biedt voor een geplande integratie. Ook pogingen van ngo's, onderwijsinstellingen en zelfs overheidsinitiatieven schieten steeds meer tekort. Ondanks tal van pogingen door goedwillende groepen en personen om die integratie op een humane manier vorm te geven, vinden tal van heftige botsingen plaats. Veel nieuwkomers zien echter ook kansen om zich - meestal persoonlijk of in kleine groepen - een plaats te verwerven in de nieuwe omgeving.
Toch kan worden geconstateerd dat op dit moment in dat proces er opvallend veel tegenstellingen worden gecreëerd. Teveel worden vermeende en echte tegenstellingen nog uitvergroot en versterkt, omdat de heersende klasse het principe van 'verdeel en heers' toepast en dat in een groot deel van de maatschappij bewust en onbewust wordt overgenomen. Er is immers altijd ook sprake van - gelukkig ook wisselend - sociaal klimaat.
Op deze korte analyse valt veel af te dingen. Het is niet meer dan een poging om het verschijnsel van vaak nodeloze versnippering van de eenheid van de arbeidersklasse te begrijpen en te duiden. Daarbij leggen communisten uiteraard terecht de nadruk op de schadelijke en negatieve rol van het kapitaal dat zijn eigen belangen in dat proces nastreeft. Hoogopgeleide nieuwkomers zijn nu zeer gewenst voor het bedrijfsleven. Toen een paar decennia geleden goedkope arbeidskrachten werden gewenst door Unilever, werden in Gouda goedkope woonkazernes gebouwd en ging men massaal mensen werven in het Rif-gebergte en elders. Dit voorbeeld kan met honderden andere worden uitgebreid. Zij werden veelal aan hun lot overgelaten door overheden en bedrijfsleven. De sociale kosten werden afgewenteld op de werkende klasse. De revenuen kwamen in de zakken van de aandeelhouders terecht.
De gewenste hoogopgeleide mensen krijgen talloze faciliteiten, in tegenstelling tot de voortdurende afbraak van het voorzieningenniveau en de leefomstandigheden van de de meerderheid van de werkende en uitkeringsgerechtigde bevolking, ongeacht hun achtergrond overigens. Er is dus niet alleen sprake van een groeiende tweedeling tussen rijk (bezittend) en arm (alleen maar arbeidskracht), maar ook binnen de arbeidersklasse. Er wordt bewust een splitsing doorgevoerd binnen de verschillende nieuwkomers. Het 'verdeel en heers'-systeem is gebaseerd op eeuwenlange ervaring en is daardoor zeer subtiel en geraffineerd geworden. Waarbij de bezittende klasse, het onderwijs en de media hand in hand gaan (uiteraard zijn ook hier weer uitzonderingen, maar zij vormen (nog) een uitzondering. Het protest van de gele hesjes toont het begin van een nieuwe - strijdbare, georganiseerde - fase van het verzet.
In al deze processen speelt een rol dat het inlevingsvermogen in de positie van anderen vaak lastig is, omdat de verschillende groepen op verschillende wijze worden geconfronteerd met de verschillende problemen. Dat geldt evenzeer voor de nieuwe bevolkingsgroepen als voor de oudere. Het proces van integratie kent nog veel drempels om te slopen, zoals in ons land de strijd voor de erkenning van de zwarte mensen, slachtoffers van slavernij, roof en uitbuiting door de kapitalistische roofstaat Nederland, steeds duidelijker aantoont. Daarbij moet centraal staan dat er nog altijd sprake is van systematische achterstelling van gekleurde mensen en andere groepen die zich een plaats in de Nederlandse samenleving proberen te verwerven. Er is gewoon nog sprake van discriminatie, ook op basis van huidskleur en culturele achtergrond.
De heersende klasse is er in de loop van de tijd in geslaagd om de vuile karweitjes door anderen te laten verrichten. Zoals ooit een Filippijnse kameraad tegen me zei: 'Jullie kapitalisten gedragen zich uiterlijk fatsoenlijk. Bij ons spuiten ze met vliegtuigen gif op landbouwgronden waar de mensen op dat moment aan het werk zijn.' Het zijn overigens gewoon dezelfde kapitalisten.
Het is daarom absoluut noodzakelijk dat de werkende klasse zich blijft oriënteren op de hoofdvijand, ongeacht het feit dat ook binnen en door de werkende klasse soms grove fouten worden gemaakt. Het proces van integratie vraagt om wederzijds respect en begrip. Dat kan alleen als men de hoofdvijand in het vizier heeft.
Het is noodzakelijk om in de strijd aan te tonen dat de NCPN een partij is voor de gehele arbeidersklasse in Nederland. Daarbij moet niet alleen de focus worden gericht op de economische strijd. Feit is dat de economische macht nog altijd merendeels ligt bij witte mannen. Momenteel is de machtigste politicus in de wereld (wederom) een openlijke racist en seksist. Dat is in de VS. Bij ons spelen de liberalen en conservatieven een subtieler spel. Zij zijn op politiek gebied veel slimmer, zij willen voor de verandering nog wel eens een zwarte man of witte vrouw naar voren schuiven, zolang hun macht niet wordt aangetast.
Communisten weten dat de heersende klasse alles inzet om de werkende klasse verdeeld te houden: ras, sekse, religie en seksualiteit, enz. In dit stuk ging het vooral over racisme. Niet omdat die andere verdeelmethodes minder belangrijk zijn, maar omdat racisme historisch gezien de meest succesvolle verdeeltechniek bleek en het ook samengaat met de strijd tegen imperialisme en voor socialisme.