Pepe Escobar
Met een knal is Zuid-Amerika in de Koude Oorlog 2.0 terechtgekomen, die tussen de VS en zijn getrouwe vazallen enerzijds en de vier pijlers van de toenemende Euraziatische integratie anderzijds: Rusland, China, Iran en Turkije. 'Het is de olie, domoor', kun je zeggen. Maar het gaat om veel meer dan olie alleen. In de ogen van de Amerikaanse machthebbers heeft Venezuela de ultieme doodzonde begaan: het land verhandelt olie buiten de Amerikaanse dollar en buiten de door de VS gecontroleerde beurzen om.
Denk eens terug aan Irak. Denk eens terug aan Libië. Maar ook Iran doet het. Turkije doet het. Rusland doet het al gedeeltelijk. En uiteindelijk zal China al zijn energie met de petro-yuan verhandelen. Na de invoering van de petro (de nationale cryptomunt van Venezuela) en de soevereine bolivar legde de regering Trump vorig jaar al sancties op aan Caracas. Hierdoor heeft Venezuela geen toegang meer tot de internationale geldmarkt.
Het is dus geen wonder dat Caracas nu steun krijgt van China, Rusland en Iran. Deze landen vormen een hechte trojka (door de psychopaat John Bolton de 'trojka van de tirannie' genoemd), die zich verzet tegen Trumps streven naar dominantie op energiegebied. Dit streven komt erop neer dat de VS het monopolie van de petro-dollar ten koste van alles in stand wil houden, voor eeuwig en altijd.
Venezuela is een onmisbaar radertje in deze machine. Dit gaf ook Bolton toe: "Het zou de VS economisch enorm ten goede komen als we Amerikaanse oliemaatschappijen in Venezuela konden laten investeren, en als zij de productiecapaciteit daar konden verhogen." Maar het gaat er niet alleen om dat ExxonMobile de enorme olievoorraden van Venezuela overneemt - de grootste ter wereld. Het voornaamste is dat de handel uitsluitend in Amerikaanse dollars plaatsvindt, waardoor een paar oliemiljardairs ervan kunnen profiteren.
Opnieuw blijken natuurlijke rijkdommen een vloek te zijn. Het is vooral niet de bedoeling dat Venezuela op zijn eigen voorwaarden van zijn eigen rijkdom profiteert. Daarom hebben de huidige machthebbers bepaald dat de Venezolaanse staat gebroken moet worden. Uiteindelijk gaat het allemaal om economische oorlogsvoering. Het Amerikaanse ministerie van Financiën bereidt nieuwe sancties tegen het staatsoliebedrijf PDVSA voor, die feitelijk een olie-embargo tegen Venezuela inhouden.
Inmiddels staat het vast dat er in Venezuela niet de een of andere kleurenrevolutie plaatsvond, maar een ouderwetse, door de VS geregisseerde poging tot staatsgreep met behulp van plaatselijke handlangers die een onbekende als interim-president benoemden: Juan Guaidó, die zijn extreemrechtse sympathieën achter een Obama-achtig koorknapenuiterlijk verhult.
'Weg met Assad!'. Dat herinnert iedereen zich nog. De eerste fase van de Syrische kleurenrevolutie bestond uit het uitlokken van een burgeroorlog, gevolgd door een oorlog bij volmacht door jihadistische huurlingen uit vele landen. Zoals de Franse journalist en activist Thierry Meyssan opmerkte wordt de rol van de 'Arabische Liga' toen en daar, nu in Amerika gespeeld door de 'Organisatie van Amerikaanse Staten'. De rol van de Vrienden van Syrië wordt gespeeld door de Lima-groep, Washingtons vazallenclubje. In plaats van de 'gematigde rebellen' van al-Nusra hebben we nu te maken met Colombiaanse of in de Emiraten getrainde 'gematigde' huurlingen.
In tegenstelling tot wat de westerse nepnieuwsmedia beweren, waren de laatste verkiezingen in Venezuela volstrekt legitiem. Het was onmogelijk om de in Taiwan gemaakte stemcomputers te manipuleren. De regerende Socialistische Partij kreeg 70 procent van de stemmen. De oppositie, waarvan veel partijen de verkiezingen boycotten, kreeg 30 procent. Waarnemers van de Latijns-Amerikaanse 'Raad van Verkiezingsdeskundigen' (CEELA) verklaarden ondubbelzinnig dat de verkiezingen "vreedzaam en zonder problemen" verliepen en dat de uitslag een afspiegeling was van de wil van de Venezolaanse bevolking.
Het Amerikaanse embargo is kwaadaardig, zeker. Aan de andere kant heeft de regering Maduro wellicht niet genoeg geïnvesteerd in de diversificatie van de economie en in een zelfvoorzienende voedselproductie. De voornaamste voedselimporteurs speculeren bij het leven en verdienen een fortuin. Betrouwbare bronnen melden echter dat het in de 'barrios' - de volksbuurten - over het algemeen rustig blijft. Dat minstens twee miljoen mensen hun land, waar een volle tank benzine nog steeds minder kost dan een blikje cola, ontvluchtten als gevolg van de chronische tekorten aan levensmiddelen en medicijnen, staat vast. Maar de voornaamste factor is het Amerikaanse embargo. VN-rapporteur voor Venezuela Alfred de Zayas, een expert op het gebied van het internationaal recht en voormalig secretaris van de VN-Mensenrechtencommissie windt er geen doekjes om: "niet alleen wordt Maduro door de VS gedemoniseerd, Washington voert een economische oorlog tegen een heel land."
Het is verhelderend om te zien hoe de bevolking van Venezuela tegen deze poppenkast aankijkt. Uit een opiniepeiling die bureau Hinterlaces hield, nog voor Trumps natte droom van een machtsovername, bleek dat 86 procent van de Venezolanen zich verzette tegen elke (al dan niet militaire) Amerikaanse interventie en gaf 81 procent aan tegen Amerikaanse sancties te zijn. Tot zover voor wat betreft een goedbedoelde buitenlandse inmenging omwille van de 'democratie' en 'mensenrechten'.
Analyses van goed geïnformeerde waarnemers, zoals Eva Golinger en vooral het collectief Mision Verdad, zijn buitengewoon behulpzaam. Zeker is dat de Verenigde Staten naast het opleggen van een embargo en het uitvoeren van sabotage, er ook op uit zijn om een burgeroorlog te veroorzaken. In het holst van de nacht zijn dubieuze gewapende groeperingen actief in de volksbuurten van Caracas, waardoor de onrust op de sociale media verder vergroot wordt. Maar in zijn eigen land heeft Guaidó nog steeds geen enkele macht. Hij heeft alleen kans op succes wanneer hij erin slaagt om een parallelle regering te installeren, die de olie-inkomsten binnenhaalt en met behulp van Washington leden van de regering op valse beschuldigingen gevangenzet.
De neoconservatieven hebben dan wel natte dromen over een invasie in Venezuela, maar de volwassenen in het Pentagon zouden moeten weten dat de VS met een dergelijke invasie terechtkomen in een tropisch moeras, een nieuw Vietnam. Hamilton Mourão, de Braziliaanse vicepresident, een ex-generaal die als sterke man in de wachtkamer zit, heeft alvast gezegd dat er geen militaire interventie zal plaatsvinden. De stunt van Bolton, met zijn inmiddels beruchte kladblokje waarop duidelijk te lezen stond '5000 militairen naar Colombia' was een farce. Ze zouden geen enkele kans hebben tegen de naar verluidt 15.000 Cubanen die instaan voor de veiligheid van Maduro's regering. De geschiedenis heeft aangetoond dat het niet de gewoonte is van Cubanen om de macht uit handen te geven.
Alles hangt ervan af wat China en Rusland zullen doen. China is Venezuela'svoornaamste schuldeiser. Vorig jaar bracht Maduro een bezoek aan Xi Jinping in Peking, waar hij nog eens 5 miljard dollar aan leningen ontving en meer dan twintig bilaterale overeenkomsten sloot. President Poetin zegde Maduro telefonisch alle steun toe, waarbij hij diplomatiek benadrukte dat een "destructieve inmenging van buitenaf een grove schending van alle basisnormen van het internationaal recht zou betekenen."
In januari 2016 bedroeg de olieprijs slechts 35 dollar per vat, wat rampzalig was voor de schatkist van Venezuela. Maduro besloot toen om 49,9 procent van Citgo, de Amerikaanse dochteronderneming van PDVSA, als onderpand aan het Russische Rosneft te geven in ruil voor een lening van 1,5 miljard dollar. Hierdoor gingen alle alarmbellen in Washington af: die 'verderfelijke' Russen waren nu mede-eigenaar van Venezuela's voornaamste bezit. Omdat hij op zoek was naar nog meer geld opende Maduro de Venezolaanse goudmijnproductie voor Russische mijnbedrijven. En er is nog meer te vinden: nikkel, diamant, ijzererts, aluminium, bauxiet. Allemaal grondstoffen die zeer begeerd worden door Rusland, China, én de Verenigde Staten.
Intussen wordt het Venezuela onmogelijk gemaakt om de 1,3 miljard dollar aan goud terug te halen dat bij de Bank of England opgeslagen ligt. Afgelopen december volgde de druppel die de emmer deed overlopen bij de 'diepe staat'. Twee Russische TU-160-bommenwerpers, die de mogelijkheid hebben om nucleaire wapens te dragen, landden als vriendschapsgebaar in Venezuela. Hoe durven ze? In onze eigen achtertuin? (recent weer, nvdr)
Trumps masterplan op het gebied van energie zou kunnen inhouden dat hij Venezuela wil annexeren in een parallelle organisatie, 'de Noord- en Zuid-Amerikaanse Olie Exporterende Landen' (NASAPEC), die tegenwicht zou moeten bieden aan de OPEC-plus-romance tussen Rusland en het Huis van Saoed. Maar zelfs als dit initiatief succesvol zou zijn, ook door een mogelijke samenwerking tussen de VS en Qatar op het gebied van vloeibaar aardgas, is dit nog geen garantie dat de petro-dollar waarin olie- en gasleveranties betaald worden op de lange termijn dominant zal blijven.
De Euraziatische integratie op energiegebied zal de petro-dollar zoveel mogelijk omzeilen. Dat is de kern van de strategie van zowel de BRICS-landen als de Shanghai-samenwerkingsorganisatie. Met onder meer Nord Stream 2 en TurkStream bezegelt Rusland een langlopend energiepartnerschap met Europa. De dominantie van de petro-yuan is alleen maar een kwestie van tijd. Moskou weet dat. Teheran weet dat. Ankara weet dat. Riaad weet dat.
Dus, hoe zit dat met plan B, neocons? Zijn jullie klaar voor een nieuw, tropisch Vietnam?
Bron: Strategic Culture, 1 februari 2019, vertaling Frans Willems.