Impressie van het 'Bos der Onverzettelijken' in Almere, dat ter nagedachtenis aan het verzet tegen de fascistische bezetting van Nederland door de nazi's, is aangelegd. (Foto: Manifest\WvK)
Wil van der Klift
"Je moet het verzet niet verheerlijken", beweert in het AD van 30 april jl. mw Mulock Houwer die de restauratie in gang zette van 'Het Oranje Hotel' in Scheveningen. Het gaat om de Scheveningse gevangenis waar in de oorlog 25.000 mensen gevangenzaten. Velen van hen wachtte de kogel op de Waalsdorper vlakte of deportatie naar Duitse kampen. Dat waren meestal geen 'Soldaten van Oranje'. Daaronder bevond zich niet alléén Hannie Schaft. Het ging om honderden 'onverzettelijken', om verzetsmensen die terecht, met alle problemen van dien, vochten tegen de nazi-bezetter.
Het verzet ter discussie stellen neemt al jaren hand over hand toe. Musicals als De Soldaat van Oranje en het focussen op individuen, op bekende namen zijn manieren om het verzet te romantiseren en te individualiseren. Dat gebeurt ook al jaren met de herdenking van de Februaristaking. In alle gevallen wordt daarbij geprobeerd om de georganiseerde rol van de CPN en het heldhaftige optreden van leden van de CPN te bagatelliseren.
Staakt, staakt, staakt kwam niet uit de lucht vallen, maar was het resultaat van een gemeenschappelijke, geplande daad van verzet. Door de organisatorische achtergrond van het verzet terug te brengen tot het optreden van moedige individuen wordt het verzet geromantiseerd. Elk mens heeft sterke en zwakke kanten. Maar de beoordeling ervan kan slechts door rekening te houden met de omstandigheden van het moment. De nieuwe tendens is dat er veel meer aandacht zou moeten worden besteed aan de gevolgen van dat verzet voor het thuisfront. Dat doet het tegenwoordig goed. Maar je verzetten tegen de Duitse fascistische overheerser toentertijd was een moeilijke en moedige daad en kan niet worden beoordeeld met hedendaagse maatstaven.
Duizenden Nederlanders kozen voor hun persoonlijke overleving en trachtten de oorlog zo goed en zo kwaad mogelijk door te komen. Maar er waren er ook die met gevaar voor eigen leven joodse medeburgers onderdak boden en daadwerkelijk georganiseerd verzet boden en steun aan landgenoten die gevaar liepen. Zoals de stakers in februari 1941, de tramgroep in Rotterdam en vele duizenden anderen op andere momenten en op verschillende plaatsen, waaronder relatief veel communisten die omkwamen toen zij terecht moedig in verzet kwamen tegen de fascistische bezetter van ons land.
Dus: Handen af van de verzetshelden die met gevaar voor eigen leven optraden voor het leven en welzijn van hun medeburgers, die de fascistische tirannie bestreden en vochten voor een van de nazi-benden bevrijd Nederland.