Het kabinet-Schoof heeft het afgelopen half jaar laten zien dat het een bezuinigings- en afbraakagenda voert, ondanks de holle verkiezingsbeloften van de regerende partijen. De NCPN heeft hiervoor vanaf het begin gewaarschuwd. 2025 zal voor de werkende bevolking, scholieren, studenten en gepensioneerden een jaar van strijd moeten zijn. Niet alleen om een stokje te steken voor het afbraakbeleid en de bezuinigingen op alle vlakken behalve defensie, maar ook tegenover de toenemende oorlogsdreiging.
Afbraak inkomens, zorg en onderwijs om oorlogseconomie te spekken
Het afbraakbeleid van de regering komt niet uit de lucht vallen: wereldwijd hangen donkere wolken boven de economie. Het lukt het Nederlandse en Europese kapitaal namelijk onvoldoende om de concurrentieslag te winnen tegenover de VS en China. De Nederlandse economie herstelde in 2024 weliswaar na een periode van krimp in 2023, maar dat herstel was zeer beperkt. Ook de Duitse economie, de grootste in de EU, wankelt: fabrieken sluiten de deuren.
Het concurrentievermogen moet omhoog, en daarvoor moeten de loonkosten omlaag - en niet alleen het salaris, maar ook de ‘kosten’ van zorg, onderwijs en andere publieke voorzieningen. Daarmee wordt het levenspeil van de werkende bevolking verlaagd voor de winsten van het kapitaal. In dat kader vindt ook de overgang naar een ‘oorlogseconomie’ plaats, zoals in EU-kringen wordt gepreveld. Daarmee probeert de EU het tij te keren in de internationale concurrentiestrijd. De Nederlandse staat heeft de uitgaven aan ‘defensie’ in enkele jaren meer dan verdubbeld. Ook dit jaar gaan weer miljarden extra naar defensie, wat bekostigd wordt door bezuinigingen op zorg, onderwijs en andere publieke voorzieningen. Zo spekt de burgerlijke staat de bewapeningsindustrie en andere sectoren die daaraan verbonden zijn.
Toenemende oorlogsdreiging
Al die wapens blijven niet op de plank liggen. Helaas zijn er genoeg conflicten waar Nederland bij betrokken is, zoals de genocide van de Palestijnse bevolking door de misdadige Israëlische bezettersstaat, of de imperialistische oorlog in Oekraïne. Het zijn conflicten die voor monopolies de controle over grondstoffen, markten en invloedssferen moeten veiligstellen. De bevolking betaalt de hoogste prijs: miljoenen ontheemd, honderdduizenden gedood. Volgens UNICEF leven ruim 473 miljoen kinderen in oorlogsgebieden; dat is één op de zes kinderen op aarde. Daarnaast zorgt de groeiende betrokkenheid van Nederland bij oorlogen ervoor dat ons land en bevolking ook doelwitten worden.
De terugkeer van Donald Trump in het Witte Huis wordt door sommigen onterecht geïnterpreteerd als een stap richting vrede. Hij zegt de oorlog in Oekraïne in één dag te beëindigen en dat hij kritisch naar de rol van de NAVO gaat kijken. Laten we ons geen illusies maken: Trump is geen vredesduif. Hij vertegenwoordigt delen van het Amerikaanse kapitaal die willen dat het buitenlandbeleid van de VS zijn pijlen richt op de grootste strategische tegenstander: China.
Groeiende strijdbereidheid
Volgens het CBS zijn de cao-lonen in 2024 gemiddeld 6,6 procent hoger dan in 2023, de hoogste loonstijging sinds 1982. Dat is mede mogelijk door stakingen en acties die het afgelopen jaar hebben plaatsgevonden in verschillende sectoren. Interessant en belangrijk is dat ook jongeren steeds vaker deelnemen aan politieke acties. Volgens het CBS deed in 2020-2023 gemiddeld 44 procent van de 18 tot 25-jarigen mee aan politieke acties. Daarvoor was dat nog ruim 35 procent.
Overigens klinkt 6,6 procent loonsverhoging mooier dan het is. Het is in wezen slechts een gedeeltelijke compensatie van de prijsstijgingen van de afgelopen tijd die het leven ondragelijk duur maken voor de meerderheid van de werkende bevolking. Zo is de btw in januari verhoogd op een reeks agrarische producten en zijn treinkaartjes gemiddeld 6 procent duurder geworden. Ook de huren stijgen mee: maximaal 4,1 procent in de vrije sector en maximaal 7,7 procent in de recent ingestelde ‘middenhuur’. Dat geldt ook voor energie omdat het Russische energiebedrijf Gazprom de export van gas naar Europa via Oekraïne stopte op 3 januari, terwijl de Europese gasprijzen in 2024 al met 48 procent stegen. Rusland blijft overigens nog wel gas exporteren via de TurkStream-pijpleiding op de bodem van de Zwarte Zee, maar de hoeveelheden die Europa misloopt worden grotendeels opgevangen door het veel duurdere Amerikaanse LNG.
Terug naar de loonstijgingen. Deze zijn ook verbonden aan de vraag naar arbeid, die momenteel nog relatief hoog is. Het kapitaal beklaagt zich over het beperkte aanbod van werkers. De arbeidsparticipatie moet verder omhoog, maar is door de ‘participatiesamenleving’ en de afbraak van publieke voorzieningen nog nooit zo hoog geweest. Ruim 73 procent van de bevolking tussen de 15 en 75 jaar heeft betaald werk. Bij 15 tot 25 jarigen ligt dat percentage zelfs hoger, ondanks dat velen van hen naar school gaan of studeren. Een afname van de vraag naar arbeid, die zich bijvoorbeeld kan voordoen bij de nieuwe kapitalistische economische crisis die op de loer ligt, zal door werkgevers ongetwijfeld worden aangegrepen om het mes flink in de lonen te zetten.
Kortom, 2025 zal een jaar van strijd moeten zijn, als we niet willen dat de fragiele en beperkte loonstijgingen in rook op gaan; als we niet willen dat het extreemrechtse kabinet haar afbraakbeleid ongestoord kan voortzetten; als we niet willen dat er nog meer geld naar wapens gaat betaald van onze voorzieningen en rechten; als we niet willen dat Nederland verder betrokken raakt bij imperialistische oorlogen en interventies die het leven van miljoenen mensen vernietigen; als we de voorwaarden willen creëren om af te rekenen met het kapitalisme en een maatschappij willen opbouwen zonder armoede, uitbuiting en oorlog. Wij zullen die strijd in ieder geval aangaan!
Bronnen zijn bij de redactie bekend.
Wil je een abonnement op Manifest?
Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland
Manifest is de krant van de NCPN die tien keer per jaar verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.
Abonneer Nu!
