Rechtszaken kunnen heel interessant zijn, vooral als er een sterk politieke kant aan zit en zeker als die politieke kant te maken heeft met imperialistische machtsverhoudingen. Dat vond de uitgeverij van de Communistische Partij van Griekenland (KKE) ook en zo kwam zij in april van dit jaar met een zeer originele uitgave, getiteld “Antigone in Den Haag”.
Het betrof de getuigenis van KKE-parlementslid Liana Kanelli voor het Internationaal Strafhof in Den Haag in oktober 2004 ten gunste van Slobodan Milosevic (weet u nog?), voormalig president van het land dat ooit Joegoslavië heette. Hij werd verantwoordelijk gesteld voor deelname aan het bloedbad dat achtduizend Bosnische moslims in Srebrenica in juli 1995 het leven kostte.
Ter herinnering een paar feiten: vanaf 24 maart 1999 werd Joegoslavië gedurende 78 dagen genadeloos gebombardeerd door de NAVO en uiteindelijk als land letterlijk en figuurlijk uiteengereten. De NAVO had begin 1999 een interim-akkoord opgesteld voor vrede en zelfbestuur in Kosovo, waarin gevraagd werd 30.000 troepen ongehinderd toegang te geven tot heel Joegoslavië, met juridische onschendbaarheid: het zogeheten Akkoord van Rambouillet. De Albanese zijde van Kosovo tekende (18 maart 1999), maar de Federale Republiek Joegoslavië en de Servische Republiek onder Slobodan Milosevic weigerden het akkoord te ondertekenen.
Milosevic’s ontheffing van zijn functie had veel weg van een staatsgreep. Hij wilde niet ondertekenen, omdat het Akkoord van Rambouillet betekende dat Joegoslavië een protectoraat van de NAVO zou worden en zijn land op die manier ingepast zou worden in het schema van Washington. Afgezien van de bezwaren die iemand kan hebben tegen het economische en politieke beleid van Milosevic, zeker is dat hij een waardige houding aannam en zich verzette tegen allerlei ultimatums en tegen de druk die op hem werd uitgeoefend zich neer te leggen bij de bedoelingen van het westerse imperialisme. Een dergelijke stem moest tot zwijgen gebracht worden. In haar getuigenis zegt Liana Kanelli dan ook: “Als Milosevic het eens was geweest met alles wat van hem gevraagd werd, dan zou hij hier zeer waarschijnlijk niet voor het gerecht staan. Hij zou tussen de overwinnaars staan en niet tussen de verliezers en niemand zou ooit zo’n politiek gerechtshof zoals dit nodig gehad hebben”.
Schijnheilige sociaal-democratie, imperialistische agressie
De president van een land wordt aangeklaagd, omdat hij zijn land en zijn functie trouw bleef. De parlementen van de NAVO-landen stemden, na zijn weigering om Rambouillet te ondertekenen, ermee in Joegoslavië te bombarderen. Pikant ‘detail’: veel van deze landen hadden toen een sociaaldemocratische leiding. Om een paar illustere voorbeelden te noemen: de ‘democraat’ Bill Clinton in de VS, Tony Blair in Engeland, Massimo D’Alema in Italië, Gerhard Schröder in Duitsland, Lionel Jospin in Frankrijk, Kostas Simitis in Griekenland en aan het hoofd van de NAVO stond toen Javier Solana van de Socialistische Partij van Spanje. Via deze ‘progressievelingen’ kon het imperialisme zijn heilloze destructieve verdeel-en-heers-politiek op de Balkan volbrengen.
Vanaf begin jaren 90 werden er al pogingen gedaan Joegoslavië te ontbinden. Tekenend hiervoor was o.a. Duitslands erkenning van Kroatië en Slovenië, al op 23 december 1991. De EU erkende beide landen in januari 1992 als zelfstandige staten. Zelf hadden zij zich in juni 1991 onafhankelijk verklaard van Joegoslavië. Sinds de ontbinding van de Sovjet-Unie in december 1991 kwam er een ware ontbindings- en splitsingsgolf op gang in de landen van Oost- en Centraal Europa, via de landen en organisaties van het imperialistische westen, die zich allemaal als gieren op de nieuwe prooi stortten.
Strafhoven en zondebokken
Milosevic werd op 24 mei 1999 voor het Internationale Strafhof voor het voormalige Joegoslavië gesleept. Dit tribunaal was in mei 1993 opgericht door de Veiligheidsraad van de VN. Hij zou 66 misdaden tegen de mensheid gepleegd hebben (genocide, oorlogsmisdaden e.d.). Na zijn dood werd hij in 2016 onschuldig verklaard. Zijn dood (op 11 maart 2006 in zijn cel in Scheveningen) werd versneld doordat men hem de medicatie voor zijn hartproblemen weigerde. In Servië is zijn dood de geschiedenis ingegaan als een politieke moord. Zijn begrafenis mondde uit in een anti-NAVO betoging. Een lid van het Politiek Bureau van de KKE maakte deel uit van de erewacht.
Ondanks zijn internering in de gevangenis van Scheveningen, had hij het toch voor elkaar gekregen de aanklachten stuk voor stuk te ontzenuwen. Wat aanvankelijk luidruchtig gepropageerd werd als “de rechtszaak van de eeuw” werd een flater voor het gerechtshof, waarmee de hele zaak dus geruisloos in de doofpot verdween. Toen een paar jaar later in 2009 Aleka Papariga, destijds aan het hoofd van de KKE, samen met Thanasis Pafilis, destijds Euro-parlementariër, het graf van Milosevic bezocht, verklaarde zij:
“Hier staan wij nu aan het graf van Slobodan Milosevic om morgen tien jaar na de imperialistische oorlog ten koste van Joegoslavië te verklaren dat er geen eind komt aan de misdaden. Op dit moment kun je denken aan de ontvoering, letterlijk, van Milosevic, die de zogenaamde Europese democratie volledig ontblootte en van haar mythe ontdeed. Want hier op dit Europese grondgebied waarvan verondersteld wordt dat het veel cultuur en humanisme bezit, vond de ontvoering plaats van een man om hem te veroordelen met leugens om vervolgens te sterven vlak voor het vonnis. Daarmee helpt hij ons eraan herinneren, volgens mij, dat er geen einde komt aan de strijd van een volk. Net zoals Milosevic stierf vóór de uiteindelijke veroordeling, moet het volk van Joegoslavië en de volkeren van Europa aansturen op de uiteindelijke veroordeling van het imperialisme...”
Bron van historische informatie voor de jongere generaties
Aristidis Lambroulis, kaderlid en gemeenteraadslid van de KKE in Larissa (Midden-Griekenland), had de getuigenis (in het Engels) opgevist in de notulen op de site van het Internationaal Strafhof. Geboren in 1999 verklaarde hij tot een generatie te behoren, die bij de aardrijkskundeles op de basisschool nooit had gehoord van een land Joegoslavië, dat toen niet meer bestond. Die nooit in het openbaar de naam Milosevic had gehoord. Die nooit informatie had ontvangen over hoeveel kanker, neoplasma’s en leukemie de NAVO-inval van de Balkan had verspreid. Hij vertaalde de tekst in het Grieks en ging ermee naar de uitgeverij.
Het is een getuigenis waarin de volledige dialoog is opgenomen tussen rechters, verdedigers, aanklagers en waarbij ook Milosevic af en toe aan het woord komt. De tekst is van velerlei betekenis: politiek, juridisch en historisch. De vergeefse verdediging, de tragische figuur van de aangeklaagde en de passie van de getuige à décharge verlenen zelfs, aldus de vertaler, een literair aspect aan het geheel, daar het iets zou hebben van een oud-Griekse tragedie en een Shakespeariaans drama.
Hieraan was dan ook de titel te danken: Antigone in Den Haag. In de oud-Griekse tragedie Antigone van Sophocles staat Antigone op tegen Creon, de koning van Thebe, die verboden had haar gedode broer Polynices te begraven. Antigone deed het toch en werd door Creon ter dood veroordeeld, opgesloten in een onderaardse spelonk, waar zij zich ophing. Daarna pleegde ook haar verloofde Haemon (zoon van Creon) zelfmoord. In wezen is dus Milosevic ‘Antigone’ en niet de getuige. In dit opzicht is het gerechtvaardigd een kritische noot te plaatsen.
De betekenis voor nu
Het belang van de uitgave werd raak getypeerd door de uitgever: het boekje is een stimulans voor een ieder die het leest om na te denken over de geschiedenis die voorafging aan de verbrokkeling van Joegoslavië. In het licht van de gebeurtenissen van toen kan de lezer niet alleen de huidige toestanden en tegenstellingen op de Balkan onder de loep nemen, maar ook de ontwikkelingen en de concurrentiestrijd binnen het internationale imperialisme plus de ware oorzaken en ware schuldigen aan de oorlogsconflicten die voortdurend om ons heen aangewakkerd worden.
Het is waar: de KKE was de enige partij die van meet af aan gewezen heeft op het imperialistische karakter van de oorlog tegen Joegoslavië.
Wil je een abonnement op Manifest?
Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland
Manifest is de krant van de NCPN die tien keer per jaar verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.
Abonneer Nu!
