Enkele weken terug kwam aan het licht dat de beruchte, openlijk fascistische Azovbataljon op tournee zou gaan door Europa, met ook een tussenstop in het “Oekraïnehuis” in Rotterdam. Wat kwamen zij hier doen? Met toestemming van de gemeente Rotterdam fondsen nieuwe rekruten werven!
De CJB veroordeelt de daden en de fascistische ideologie van de brigade, alsook deze keuze van gemeente Rotterdam om een fascistische organisatie toestemming te geven om geld te werven, burgers te rekruteren en hun ideologische afdruk achter te laten in een stad die bijzonder heeft geleden onder een fascistisch regime. Gelukkig is door groeiende druk en onthullingen het evenement in Rotterdam uiteindelijk afgelast. Zonder deze ophef had de Azovbataljon gewoon zijn gang kunnen gaan. Het is daarom belangrijk om de aard van dit evenement goed te onderzoeken en te onthullen. De Nederlandse werkende klasse wordt bewust in het donker gehouden over de fascistische aard van de Azovbataljon. Ook staan dit soort acties in het verlengde van de steeds verdergaande militarisering van de Nederlandse economie en de opvoering van het imperialistisch conflict in Oekraïne.
Het Azovbataljon
Waarom is het Azovbataljon zo berucht? Het is de ideologische voortzetting van de Organisatie van Oekraïense Nationalisten-Bandera (OOeN-B) uit de Tweede Wereldoorlog, die de huidige vorm kreeg vlak voor de Euromaidan in 2014 onder leiding van Andrei Biletskii (Oekraïense Patriotten; Vergadering van Nationaalsocialisten). Na de val van de Sovjet-Unie is Oekraïne sterk gaan decommuniseren. In de laatste vijftien jaar is daar ook wettelijk op gehamerd, waarbij de communistische partij is verboden en het verspreiden van communistische ideeën strafbaar is gemaakt.
Deze decommunisering en het voeden van de haat tegenover communisme door nationalisme te versterken, groeide vooral onder kleine bewegingen, met name voetbalclubs, die voor veel vandalisme en nationalistische rellen zorgden. Zo is ook het Azovbataljon een formatie van verschillende groepen burgers waarin hooligans een grote rol spelen. Met name als het gaat om het aansporen van mensen om mee te doen aan rellen en nationalistische demonstraties. Het Azovbataljon is in 2014 geformeerd en formeel onderdeel van het Oekraïense leger geworden. Er wordt in de burgerlijke media beweerd1 dat de brigade hierdoor hervormd is van een ultranationalistische destructieve kracht naar een proper militaire eenheid. Zij zijn nu inderdaad een professionele militie. Ze dragen echter nog altijd fascistische symbolen zoals de zwarte zon en wolfsangel, en op hun site vind je een verheerlijking van de ‘overwinningen’ die ze behaald hebben in de Donbass.
Deze daden gingen niet onopgemerkt. In 2016, werd een rapport uitgebracht van de VN over de gruwelijke misdaden, zoals verkrachting en marteling, die ze pleegden in de Donbass en werden ze door media wereldwijd duidelijk bestempeld als een fascistische organisatie.2 Ook de verheerlijking van nationalisten en fascisten uit de wereldoorlogen is openlijk te zien op hun website en sociale media.3 Onlangs bezochten ze Auschwitz waarna een soldaat hierover een bericht deelde met een citaat geassocieerd met Adolf Hitler: "Waar wij zijn, is er geen plek voor een ander”.4 Hiermee wordt dus opgeroepen tot rassenzuivering. Ook de Oekraïense bevolking wordt door hen gedemoniseerd en achtervolgd als zij niet in hun ideaalbeeld passen, wat kenmerkend is van een fascistische groepering en ideologie. Denk bijvoorbeeld aan hun dodelijke aanval op een Roma nederzetting in 2018.5
De Oekraïense regering tolereert, namens het Euro-Atlantische imperialistische blok, het fascistische bataljon omdat ze tegen Rusland vechten, dat overigens ook zijn eigen fascistische bataljons aan de frontlinie heeft. De steeds verdergaande romantisering van hun deelname in de oorlog zorgt voor een onomkeerbare schade. Burgersoldaten die zich bij hen aansluiten door agressieve rekruteringsstrategieën binnen en nu ook buiten Oekraïne, sterven een onnodige dood. Het imperialistisch conflict zuigt het land volledig leeg en kost haar werkende klasse talloze mensen, terwijl een fascistische ideologie genormaliseerd en aangemoedigd wordt. De bevolking sterft of raakt gewond aan de frontlinies, of verlaat het land op zoek naar vreedzaam bestaan.
Donbass en opnemen van Azov in het Oekraïense leger
Hoe is het zo ver gekomen? Na de ontbinding van de Sovjet-Unie in 1991 begon de afbraak van alle verworvenheden die de werkende klasse in Oekraïne dankzij het socialisme had opgebouwd. Het hongerige kapitaal van de VS, en al snel ook dat van Rusland, ging concurrerende politieke allianties aan met corrupte politici, die het leegzuigen van Oekraïne voor haar grondstoffen en middelen voor een zak geld gewillig tot stand brachten. Dit liet Oekraïners veelal in armoede achter en zorgde voor lokale conflicten en het opzetten van verschillende volken tegen elkaar. Deze conflicten werden aangestoken door lokale militaire groeperingen, vaak met een nationalistisch karakter.
De concurrentie tussen het Euro-Atlantische en Russische imperialistische blok om Oekraïne kwam tot een climax tijdens de Euromaidan. Hierin belandden Oekraïners die in opstand kwamen tegen hun corrupte regering, midden in de strijd tussen deze twee imperialistische blokken. De Azovmilitie speelde een belangrijke, onofficiële rol in het verder escaleren van dit conflict dat onder andere leidde tot het in brand steken van het vakbondsgebouw in Odessa waarin meer dan 40 mensen levend zijn verbrand.6 Daarna werd aan het Azovbataljon bevel gegeven om de Donbass-separatisten aan te pakken, die een tegenoffensief begonnen in het Oosten met de steun van Rusland.
Ondanks vele mislukkingen van het Azovbataljon en zelfs kritiek vanuit de Oekraïense regering over wanorde en agressieve acties, werd de brigade gestationeerd aan de grens van Oekraïne met Rusland, om elke vorm van pro-Russisch sentiment en wapensmokkel in te perken. In 2014 begonnen ze deel uit te maken van een speciaal orgaan binnen het Oekraïense leger, maar ze stonden niet onder officieel overheidstoezicht. De lokale bevolking leed onder hun terreur, wat het conflict daar slechts verder opvoerde. Deze agitatie in het oosten van Oekraïne resulteerde niet alleen in verwoesting van infrastructuur, maar ook de dood van vele burgers waarover de VN een rapport samenstelde waarin de Azov brigade verantwoordelijk wordt gehouden voor gruwelijke schendingen van mensenrechten zoals marteling en verkrachting.7 De kritiek op neonazistische uitingen, extreme agressie en wanorde bleef ook in de media en politiek niet ongehoord, en de bewapening van officiële instanties van het Azovbataljon werd verboden.
Sinds de Russische inval is dit verleden van Azov in een doofpot beland, het benoemen hiervan wordt al snel afgedaan als ‘Russische propaganda’. In Oekraïne gaat het nog verder. De gedeeltelijke opname van de brigade in het leger resulteerde al snel in een oproep aan alle milities en de regering om eerbetoon te houden aan hun voorgangers, vooral de fascistische OOeN-B. Kritiek op de verheerlijking van fascistische beweging die duizenden Polen, Oekraïners, Russen en anderen hadden verraden en vermoord tijdens de Tweede Wereldoorlog werd met de harde hand neergeslagen. De Azov brigade werd al snel als held bestempeld van het nieuwe Oekraïne dat volledig haar banden zou breken met alles wat met de Sovjet-Unie te maken had. In 2023 was de integratie van het bataljon in het overheidsleger compleet, wat hen militaire privileges gaf betreffende bescherming, geheimhouding en toevoer van wapens.
Militarisering van Nederland en Europa
Sinds de val van de Sovjet-Unie bestaat er een strijd tussen het imperialistisch blok van de VS en de EU en het opkomende Russische kapitaal over de herverdeling van de nieuw vrijgekomen markten van het voormalige Oostblok. Dit conflict is nu op haar scherpst. Recentelijk kreeg de oorlog in Oekraïne een forse influx van wapens vanuit de VS en EU en een openlijke ‘toestemming’ om Amerikaanse wapens op Russisch grondgebied te gebruiken.8 Het kapitaal van de EU gedoogt al een lange tijd de formatie van meer rechtse groeperingen, maar de laatste jaren is hun aanwezigheid steeds kenbaarder geworden. Met name in Italië, Duitsland en Frankrijk. Nationalistische sentimenten worden bespeeld om afbraakbeleid door te voeren. Het geld dat hiermee vrijkomt, wordt voor een deel geïnvesteerd in de militarisering van de economie.
Zo wordt er in Nederland gepleit voor de activatie van de dienstplicht en staat het land vol met reclames van defensie en politie. Deze militarisering heeft een duidelijk economisch motief. Ten eerste het bevorderen van winst voor de wapenindustrie. Ten tweede het opvoeren van de capaciteit voor het aangaan van conflicten om meer controle over markten en grondstoffen te verkrijgen. Natuurlijk wordt dit het geweld, waarin de VS en EU op deze manier zijn betrokken, altijd cynisch gerechtvaardigd als een strijd voor ‘vrijheid’, de ‘democratie’ of tegen ‘het kwaad’. Bewapend met Westerse wapens, en ten strijde voor controle over Oekraïne, belichaamt het Azovbataljon het imperialisme van het Euro-Atlantische blok.
Het besluit om door de EU te touren en de toestemming die het Azovbataljon kreeg om burgers te rekruteren en financiën te bemachtigen, is een duidelijk teken dat militarisering binnen Europa en Nederland wordt gesteund. Vooral als we in acht nemen dat (na een langdurig verbod) Azov opnieuw toestemming kreeg om door de VS en EU bewapend te worden in juni 2024.9 Degenen die hiervoor moeten opdraaien, zijn de arbeiders. Ons belastinggeld en geld dat is verkregen via bezuinigingen op sociale voorzieningen en onderwijs, blijft stromen naar een conflict waarvan het einde nog lang niet in zicht is en waarvan de baten direct naar het kapitaal gaan. De arbeiders in Oekraïne en Rusland ondergaan dezelfde verarming, maar betalen daarbovenop als kanonnenvoer met hun bloed. De oorlog wordt uitgespeeld in Oekraïne en de grootmachten vullen hun zakken met bloedgeld.
Met nationalisme en haatzaaierij van beide blokken wordt de kloof binnen de internationale arbeidersklasse verder vergroot. Een valse eenheid van de arbeiders met de nationale kapitalisten maakt vriend van vijand en vijand van vriend. Hij ondermijnt de internationale solidariteit van de arbeidersklasse en de opstand tegen het kapitaal. Ondertussen blijft het kapitaal de arbeiders uitmelken en behoudt en bemachtigt het strategische imperialistische verbonden. Daarnaast opent dit soort chauvinistische politiek en de verheerlijking van een heroïsch nationalisme aan beide kanten, met name in het direct in de oorlog betrokken Rusland en Oekraïne, de deuren voor de heropleving en normalisering van het fascisme. Hier is de rekruteringstour van het Azavbataljon door Europa een duidelijk voorbeeld van.
Tegen militarisering en verheerlijking van reactionaire propaganda in NL/EU
Deze actie van de EU en Azov spreekt van steun aan fascistische groeperingen en blijft olie op het vuur gooien. Ten koste van de levens van de werkende klasse zowel in Oekraïne als Rusland, maar ook de vrijwilligers die zich verblind door propaganda of gelokt door financiële prikkels uit andere delen van de wereld aansluiten. Dit terwijl op nationaal niveau de burgers en vluchtelingen tegen elkaar worden opgezet. De komst van het Azovbataljon zorgt niet alleen voor onrust, maar wakkert legitimering aan bij de bestaande nationalistische groeperingen in de EU die zich richten op het verdelen en uitbuiten van arbeiders. Als CJB zullen wij de propagandamachine van het kapitaal en haar oorlogen steevast blijven ontmaskeren en het verzet tegen imperialisme blijven versterken. We zullen doorgaan met het organiseren en mobiliseren van de werkende klasse in hun directe omgeving, om zo een vuist tegen imperialisme en fascisme te kunnen bieden op onze werk- en studieplekken, en in onze buurten. Opdat geen enkele wijk in Nederland de komst van een fascistische brigade meer zal accepteren.
Nooit meer fascisme! Breek het imperialisme! Op naar het socialisme-communisme!
- https://lens.monash.edu/@politics-society/2022/08/19/1384992/much-azov-about-nothing-how-the-ukrainian-neo-nazis-canard-fooled-the-world
https://www.ft.com/content/7191ec30-9677-423d-873c-e72b64725c2d - https://www.ohchr.org/sites/default/files/Documents/Countries/UA/Ukraine_13th_HRMMU_Report_3March2016.pdf ; https://meduza.io/galleries/2015/04/15/voyna-v-donbasse-2014-2015
- https://azov.org.ua/
- https://www.malaysiasun.com/news/274461180/auschwitz-museum-responds-to-rts-ukrainian-nazi-expose
- https://www.hrw.org/news/2018/06/26/ukraine-fatal-attack-roma-settlement
- https://www.nytimes.com/video/multimedia/100000002860284/dozens-killed-in-building-fire-and-clashes-in-ukraines-odessa.html
- https://www.ohchr.org/sites/default/files/Documents/Countries/UA/Ukraine_13th_HRMMU_Report_3March2016.pdf
- https://apnews.com/article/czechia-ukraine-russia-nato-blinken-441c9624d95f8193e99cf08effced44f
- https://www.aljazeera.com/news/2024/6/12/us-lifts-ban-on-sending-weapons-to-ukraines-controversial-azov-brigade
https://americanmilitarynews.com/2024/06/us-lifts-arms-ban-against-ukraines-neo-nazi-linked-azov-unit/
Wil je een abonnement op Manifest?
Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland
Manifest is de krant van de NCPN die tien keer per jaar verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.
Abonneer Nu!
