Het was een drukte van belang afgelopen zaterdag op het marktplein in Papendrecht. Een volle markt, een trouwerij en een Evangelische band die enthousiast optrad. Tussen deze alledaagsheden vond ook een strijdbare bijeenkomst plaats: een demonstratie tegen de Nederlandse wapenfabrikant GKN Fokker en zijn betrokkenheid bij Palestijnse genocide.
Rondom een aantal grote Palestijnse vlaggen verzamelden zich diverse groepen die zich inzetten vóór vrede en tégen de genocide in Gaza. De demonstratie was georganiseerd door een coalitie van onder andere de Palestijnse Gemeenschap in Nederland, Rode Lijn Dordrecht, Een Ander Joods Geluid en de activistengroep ‘Fok Fokker'.
Er werd gesproken over de (indirecte) wapenhandel tussen Israël en Nederland en de strijd voor een vrij Palestina. Fokker, wiens fabriek in Papendrecht ligt, verscheept namelijk nog steeds reserveonderdelen naar de Verenigde Staten. En via deze ‘omweg’ belanden deze cruciale onderdelen tóch bij de IDF, het Israëlische leger. Hoewel de rechter eerder bepaalde dat dit in strijd is met de wet1, heeft de Hoge raad dit besluit begin oktober vernietigd. Tot zover de ‘democratische rechtsstaat’ als bescherming tegen medeplichtigheid aan een genocide.2 Daarnaast heeft Fokker zeer nauwe banden met de gemeente Papendrecht: zo heeft de gemeente onlangs 1,3 miljoen euro te veel overgemaakt bij een lening.3 Zogenaamd een foutje, maar Fokker doet niet aan retourzendingen!
Terug naar de markt, waar de aanwezigen eisten dat er een wapenembargo komt, en dat de gemeenten Papendrecht en Dordrecht zich tegen de genocide in Gaza uitspreken.
Sommige omstanders luisterden aandachtig en sloten aan, anderen liepen rustig door over de markt. Een paar aanwezigen probeerden zelfs een toespraak te verstoren met luid getoeter, maar kregen geen reactie terug. Ondanks het gebrek aan een massale opkomst was de sfeer strijdbaar en gemoedelijk. Vanuit de hele regio waren mensen naar Papendrecht getrokken: van Gorinchem tot aan Goeree-Overflakkee. En terwijl geweldloze demonstraties soms alsnog met politiegeweld beantwoord worden, verliep het deze keer gelukkig rustig.
Waarom Fokker?
Tijdens de mars spraken wij met David Klein van PAX voor Vrede. Hij sprak over de enorme hoeveelheid geld die er met oorlog wordt verdiend. “De oorlogsindustrie is goed voor 3 biljoen! Dat is dus een 3 met twaalf nullen, kunnen wij ons überhaupt wel voorstellen hoeveel geld dat is? En de VN heeft een budget van 10 miljard, dat is 30 keer zo weinig!” Klein is industrieel ontwerper geweest, hij heeft de hoogwaardige 'GLARE' technologie van de Fokker-fabriek ooit zelf mogen aanschouwen. Fokker is als technologische koploper niet zomaar een speler die gemakkelijk vervangen kan worden in de logistiek van de genocide. Het bedrijf is cruciaal om de Israëlische F-35’s in de lucht te houden, de vliegtuigen die Gaza met de grond gelijk maken. Klein wijst er met een zucht op dat ons systeem, het kapitalisme, investeert in zaken die geld opleveren in plaats van zaken die goed zijn voor ons als mens. "Met oorlog en angst kun je geld verdienen, met vrede ‘not so much.’”
Andere demonstranten wezen ook op het feit dat Fokker cruciale reserveonderdelen levert aan Israël en zo hun bommenwerpers in de lucht houdt. Velen trekken hun protest ook breder: Voor geweldloosheid en voor vrede. “Ken je die Monty Python-quote?”, grapt een doorgewinterde activist. “In 1945: World peace broke out! Dat is het bredere plaatje wat ik graag zou zien.” Andere demonstranten benoemen dat Israël zich onaantastbaar waant: “Er is meer bomkracht op Gaza losgelaten dan zes keer Hiroshima!” en: “Een plek die mensen hun thuis noemden, wordt gebruikt als testlocatie voor de meest verschrikkelijke wapens.”
Een andere deelnemer van de mars benoemt dat Fokker, net als het PFAS-uitstotende bedrijf Chemours, zich blijkbaar niet aan de wet hoeft te houden. “Het is toch idioot dat wij daar niets aan kunnen doen?”
Arbeiders tegenover activisten?
Tijdens de mars sloten meerdere tieners zich spontaan aan om hun solidariteit met de Palestijnen te uiten. Ook kinderen liepen enthousiast door de menigte heen om stickers in solidariteit met Palestina te verzamelen. Helaas waren er ook negatieve reacties, zo stak een arbeider in werkkleding van Fokker zijn middelvinger op richting de mars terwijl hij langsliep. En laat dit nou precies het beeld zijn wat de kapitalist graag ziet.
Dat blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat de directie van Fokker de activisten bij eerdere acties heeft afgeschilderd als ‘gevaarlijke terroristen’ en zelfs werknemers heeft bedreigd met ontslag als ze in gesprek zouden gaan met de activisten. Dit terwijl (of juist omdat?) de activisten vaak hetzelfde willen als deze werkers. Zo vertelt een demonstrant ons: “Laat het duidelijk zijn dat we niet tegen de arbeiders van Fokker zijn. We zijn hier om solidariteit te demonstreren met het Palestijnse volk, en daar horen de arbeiders van Fokker ook bij [te zijn]. Deze arbeiders worden best slecht betaald en een aantal jaar geleden was er zelfs iemand omgekomen bij een ongeluk. Omdat Fokker zoveel macht heeft in de gemeente komen ze daarmee weg. Wij komen graag in verder contact met de arbeiders.”
Iedereen die we spraken was enthousiast over de rol van de vakbond, en toonde begrip voor de lastige situatie van de arbeiders van Fokker. “Er werken hier ook veel arbeidsmigranten, vaak ook onder tijdelijke contracten. Dat soort contracten moeten we sowieso van af in Nederland. Ik snap dat werknemers bang zijn zich uit te spreken, daarom moeten zij zich verenigen. De vakbond moet hier veel sterker achteraan gaan, net zoals bij de stakingen van de UvA.”
Toch lijkt het contact met de arbeiders te veel een bijzaak. Bij een recente staking bij Fokker waren de activisten niet aanwezig, terwijl dit een goede kans is om solidariteit te tonen.4 Daardoor zetten zij zichzelf buitenspel en blijft de directie van Fokker aan zet om de arbeiders tegen hen op te zetten. Helaas ook met enig succes.
Daarnaast waren sommige demonstranten gemaskerd, en droegen ze borden met zich mee waarop stond ‘Fokker: Babykillers’ en ‘Death to Fokker’. Hoe komt zoiets over op de mensen die daar werken? Klein van PAX geeft aan dat hij het zelf niet zou schrijven, “maar ik begrijp de woede.” Wanneer je in gesprek gaat met de drager van het bord dan blijkt die woede niet te zijn voor de arbeiders, maar dat kan wel zo over komen.
Een gemaskerde activist legt ons daarnaast uit dat Fokker samenwerkt met surveillance gigant Palantir, en niet via de camera’s in hun database terecht wil komen.
Tijdens een persoonlijk gesprek is de woede en hun overweging dus begrijpelijk, maar hoe ziet dit eruit van een afstand? Er is immers geen goed contact met de arbeiders, dus zij aanschouwen deze actie als buitenstaander. Opeens zijn er een paar activisten aan de ingang geketend, en kan je niet naar huis. Irritant, maar wie zijn deze mensen eigenlijk? Voordat je kennis kan maken schreeuwt de werkgever in je oor dat het allemaal terroristen zijn en er wat zwaait als je contact maakt. Is het dan gek dat je je als arbeider niet bij het protest betrokken voelt, of durft te voelen? En je de boze boodschappen aan het bedrijf persoonlijk opvat?
Arbeiders en activisten!
Veel activisten zijn neutraal over de houding van het personeel tegenover hun protest. “Sommigen steunen ons, sommigen niet.” Andere demonstranten zien de zaak uiteindelijk als een gewetenskwestie. Ook de middelvinger roept niet veel op. “Er was een beetje frictie, maar de arbeider gaf gewoon zijn mening.”
De NCPN en de CJB menen dat dit juist het breekpunt is waarop een actie kan slagen of falen. Aan de intenties en kennis van de activisten ligt het in ieder geval niet. Maar het zijn de arbeiders die de machines van Fokker draaiende houden, en die de onderdelen vervoeren en verschepen. Als zij het werk neerleggen, dan stopt de productie van wapentuig. Dat is de macht van de werkende klasse. Het bereiken en organiseren van de arbeiders zou dus de prioriteit moeten zijn.
Dit is natuurlijk niet alleen de opgave aan deze coalitie van activisten, maar voor alle mensen en bewegingen die strijden tegen de genocide in Gaza. Zeker ook aan ons als communisten en óók aan de vakbond. De succesvolle stakingen van havenarbeiders in Italië en Griekenland bieden inspiratie.5 Wat staat ons te doen? Het volgende: geef de arbeiders veelvoudige redenen om het werk neer te leggen, en win hun vertrouwen in uitstraling, actie en boodschap! Alleen zo krijgen we de wapenhandel met Israël op de knieën. En maken we van een afkeurende middelvinger, een opgeheven vuist in solidariteit.
Berend en Shiven zijn lid van afdeling Zuid-Holland van de Communistische Jongerenbeweging
- https://paxvoorvrede.nl/acties/rechtszaak-tegen-nederlandse-staat-stop-levering-voor-f-35s/
- https://www.volkskrant.nl/politiek/hoge-raad-over-levering-f-35-onderdelen-aan-israel-minister-moet-toetsen-op-risico-s-niet-de-rechter~bb459a38/
- https://www.ad.nl/papendrecht/foutje-bedankt-papendrecht-betaalt-fokker-1-3-miljoen-te-veel~aebfb21bf/
- https://www.fnv.nl/nieuwsbericht/sectornieuws/metaal/2025/04/werknemers-gkn-fokker-leggen-werk-neer-voor-fatsoe
- https://una-oic.org/nl/Palestijns/2025/10/01/Italiaanse-havenarbeiders-dwingen-Isra%C3%ABlisch-schip/
https://indignatie.nl/havenarbeiders-in-heel-europa-roepen-op-tot-algemene-staking-in-gaza/
https://nl.marketscreener.com/koers/aandeel/PIRAEUS-PORT-AUTHORITY-S--6258929/nieuws/Griekse-havenarbeiders-in-Piraeus-blokkeren-lading-munitie-bestemd-voor-Israel-48109474/
Gerelateerde artikelen
Wil je een abonnement op Manifest?
Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland
Manifest is de krant van de NCPN die maandelijks verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.
Abonneer Nu!
