Het gebruik van kunstmatige intelligentie in de kunsten

Verzet tegen elke vorm van vooruitgang dan ook, legt de ware reactionaire intentie van het verzet bloot. Is technologische vooruitgang echter wel vooruitgang als het uitsluitend de politieke en economische belangen van de heersende klasse dient? Kunstmatige intelligentie, ofwel AI (Artificial Intelligence), is het huzarenstukje van de huidige technologische vooruitgang op de markt en daarbuiten, maar wat betekent dit voor maker en kijker?

Eerder schreef Ming Ài lì het artikel ‘Artificial Intelligence en de toekomst’. Wie meer wil weten over wat AI precies is en welke gevolgen het heeft voor de werkende klasse, wordt sterk aangereden dit artikel (eerst) te lezen.

Op het eerste gezicht, nog het meest voor de leek, is AI een haast wonderbaarlijk fenomeen. Je stelt een vraag, je geeft een opdracht, of je laat je teksten corrigeren en met een druk op de knop krijg je direct resultaat. Vaak met goede resultaten kan AI je helpen je cv op te maken en je sollicitatiebrief te optimaliseren. Handig en ogenschijnlijk onschuldig, toch?

Stel: je wilt een mens afbeelden. AI kan je helpen afbeeldingen op bevel te verwezenlijken, je hoeft enkel je wensen in te voeren en voilà: je staart op je scherm naar een volledig door AI gecreëerde afbeelding. Echter, er is meer aan vooraf gegaan. De AI waar je zojuist gebruik van hebt gemaakt is gecreëerd, gevormd en beheerd door kapitalisten. Ook ‘leert’ AI van internet data, evengoed gecontroleerd door dezelfde giganten. Daarbij komt kijken dat AI de meest aanwezige data versterkt, zodat er een zeer conformistische, lege huls ontstaat. De vrijheid van creatie leg je figuurlijk gezien in de handen van zij die onze vrijheid temmen. Wat jij voorgeschoteld krijgt is niets meer dan de ‘volmaakte’ homo civicus (burgerman).

Het maken van een afbeelding, zoals jij dat tracht te doen vanuit je idee, dat op zijn beurt weer is gevormd vanuit de materiële wereld, met welke discipline dan ook, is een proces. Dit proces zit vol lessen, ‘vallen en opstaan’, en is de leerschool voor je toekomstige creaties. Ook het gevoel dat bij het creëren komt kijken, is AI wereldvreemd. Emoties als verdriet, angst, blijdschap en boosheid, zijn enkel mens eigen en daardoor daadwerkelijk realistisch. Uiteindelijk kan AI jouw positie als maker verzwakken. Maar er is meer. De nazi’s en ook andere fascistische bewegingen, trachtten alle kunsten aan banden te leggen en van hun filosofische, gevoelige en politieke kracht te ontdoen. Wat overbleef was totale perverse leegte, totaal conform aan het fascistische idee van onderdanigheid.

Nu we leven in tijden van imperialistische botsingen en toenemende staatsonderdrukking waarbij het proletariaat verdeeld moet zijn en achter het karretje van de imperialistische agenda gespannen dient te worden, maken bedrijven, reactionairen en staten gretig gebruik van AI-creaties om een aantrekkelijk beeld van hun politiek te creëren en ons te laten geloven dat we met het eigen gebruik van AI origineel en onafhankelijk zijn. Op het eerste gezicht lijkt dit wat vergezocht, maar deze parallellen overleven in de wijze waarop wij in het gareel dienen te blijven.

Ook kan men voorstellen dat AI in het socialisme een geheel andere functie zou hebben wanneer het op de kunsten aankomt. Want door middel van kunst kiest men in dat verband juist een kant en is kunst, buiten het realistische beeld, doorspekt van politieke en klassenstrijd. De maker, de kunstenaar zelf, is immers processen aangegaan waarin fouten, doorzettingsvermogen en herstel niet te voorkomen zijn. AI ervaart geen fouten en al helemaal geen klassenstrijd en is daardoor nooit de vervanger van de mens, de kunstenaar.

Het gebruik van AI in de kunsten is een vervolg op een lang proces van het onschadelijk maken van daadwerkelijke vrijheid. Van wurgcontracten, burgerlijk conformisme, tot overdreven abstractie; AI laat op zijn beurt zien dat maker en kijker nooit daadwerkelijk vrij zijn in een kapitalistische samenleving.

De afbeelding bij dit artikel is door AI gemaakt, door het hele artikel als opdracht te geven voor het maken van een afbeelding. De auteur is geen onderdeel geweest van het proces en ervaart wel klassenstrijd.