Vorige maand vond weer een internationale klimaatconferentie plaats, dit jaar in het Braziliaanse Amazonegebied. Hier kwamen verschillende wereldleiders bijeen om te bespreken hoe ze de klimaatcrisis zullen aanpakken. Zelfs voordat dit evenement plaatsvond werd de hypocrisie van het burgerlijke klimaatbeleid blootgesteld toen het naar buitenkwam dat er kilometers aan Amazone oerwoud gekapt was voor de bouw van een snelweg waarover de wereldleiders naar de klimaattop gechauffeerd werden. In dit artikel wordt uitgelegd wat de klimaattop is en wat de doelen ervan zijn.
Laten we beginnen met wat de klimaat top precies is. Formeel is het een conferentie van de Verenigde Naties waar regeringen met elkaar bespreken hoe zij klimaatverandering zullen aanpakken. Dit jaar heeft het plaatsgevonden in de Braziliaanse stad Bélem. Maar achter de grote woorden over het aanpakken van klimaatverandering, gaat deze conferentie vooral ook over het verdelen van vele miljarden euro’s aan fondsen, bepalen waarvoor deze fondsen gebruikt worden, en welke kapitaalgroepen daarvan gaan profiteren. Je kan dus wel zeggen dat er weinig plekken zijn waar meer hypocrisie vertoond wordt dan op de klimaattop.
Een schrijnend voorbeeld van deze hypocrisie is het preken over het belang van het klimaat door burgerlijke overheden die likkebaardend kijken naar de mogelijkheid om een oorlog aan te gaan. Deze overheden buigen zich alleen voor de belangen van de heersende klasse, wat onder het kapitalisme de burgerij is. Het grootste deel van deze klasse loopt tegen het probleem van overaccumulatie aan: er wordt meer geproduceerd dan dat er verkocht kan worden en de winsten kunnen niet meer met rendement geïnvesteerd worden. De enige manier om dit probleem aan te pakken is door nieuwe markten, handelsroutes en grondstoffen te veroveren door middel van oorlog. Bij oorlogen komen gigantische hoeveelheden CO2, de voornaamste drijfveer van de klimaatcrisis, vrij. Tussen oktober 2023 en januari 2025 kwam tijdens de oorlog die Israël tegen het Palestijnse volk voerde bijvoorbeeld 1,89 miljoen tonnen CO2 equivalenten vrij.1 Bommen, kogels en chemische wapens vernietigen fragiele natuurgebieden, zoals ‘agent orange’ heeft gedaan in Vietnam.
Demissionair premier Dick schoof, die dit jaar aanwezig was bij COP30, zei: "Het is belangrijk om hier als Nederland te zijn en te laten zien dat we onze doelen onderschrijven." Redelijk schaamteloos, als je bedenkt dat Nederland op dit moment zijn eigen klimaatdoelen niet zal halen. De Nederlandse staat heeft gezegd dat het 5 miljoen zou inleggen in het Braziliaanse bossenfonds (Tropical Forests Forever Facility, of TFFF). Schoof noemde het Amazone-gebied ‘de longen van de wereld’ en dit fonds zou bestemd zijn voor de bescherming van het tropisch regenwoud. Hoe dit fonds werkt? Landen leggen geld in dat wordt belegd. De opbrengst daarvan gaat deels naar inleggende landen zelf. Deels gaat het naar landen met tropisch regenwoud, waarbij de vergoeding afhankelijk is van het aantal hectaren regenwoud. Dat laatste zou dan zogenaamd een prikkel zijn voor landen om tropisch regenwoud niet te kappen. Met andere woorden, de Nederlandse staat legt geld in voor beleggingen waar het geld aan verdiend, en dankzij een of andere flutregeling die geen enkele werkelijke bescherming van de tropische regenwouden biedt, wordt dit gepresenteerd als ‘groen’ beleid.
Ook pronkte Schoof met 2,4 miljard aan klimaatfinanciering dat vorig jaar door Nederland werd geschonken aan ontwikkelingslanden. Dat terwijl 1 miljard euro daarvan uit het budget voor ontwikkelingssamenwerkingen kwam waar hij juist van plan is om flink op te bezuinigen.
Een ander voorbeeld van de hypocrisie die vertoont werd tijdens de klimaattop was de aanwezigheid van Ursula von der Leyen, nadat ze rusteloos pleitte voor deregulering van natuurwetgeving in de EU. In Belém zei ze zelfs dat Europa blijft volhouden, terwijl ze wees op het nieuwe klimaatdoel van de EU die door de wensen van het industrieel kapitaal van de EU enorm afgezwakt werden. Op papier houdt dit doel in dat er 90% minder CO2-uistoot in 2040 is, maar het wordt mogelijk gemaakt voor EU lidstaten om dit te behalen door het uitbesteden van klimaatmaatregelen door middel van klimaatkredieten.
Maar ook de burgerlijke president van het gastland Brazilië is een voorbeeld van de hypocrisie van de COP30: hij was aan het pronken dat het VN-verdrag voor klimaatverandering was geboren in Brazilië en preekt hij over het belang van het bestrijden van klimaat verandering, maar ondertussen produceert Brazilië meer olie en gas onder zijn leiderschap. Hij steunde ook plannen om langs de kust van de Amazone naar olie te boren.
Het is opmerkelijk dat de hoeveelheid deelnemers aan de klimaattop aan het krimpen is. Tijdens eerdere edities waren er veel meer zakenmensen aanwezig. Maar omdat de oorlogseconomie nu een veel belangrijke aanjager voor kapitalistische investeringen aan het worden is dan de zogenaamde ‘vergroening’, vindt het bedrijfsleven deze conferenties wat minder interessant. Desondanks waren er alsnog 1600 lobbyisten van olie- en -gasbedrijven aanwezig.
Uit nieuwe berekeningen van de VN-klimaatorganisatie blijkt dat er met de klimaatplannen die 113 landen hadden ingeleverd een uitstootvermindering van 12% in 2035 zou zijn t.o.v. 2019. In combinatie met het feit dat huidige modellen voorspellen dat de aarde in 2100 2,8 graden warmer zal zijn t.o.v. temperaturen voor de industriële revolutie in plaats van 4 graden lijkt dit mooi nieuws. Maar dit is ver voorbij de doelen van het akkoord van Parijs, en het zal ingrijpende effecten hebben op het milieu.
De hypocrisie van de COP30 is niet onopgemerkt gebleven, 40.000 mensen in de stad Bélem trokken de straten op om te demonstreren tegen de aantasting van milieu en klimaat. Bovendien kaarten ze de belangen van inheemse volkeren aan, wiens bestaan wordt bedreigd door kapitalistische mijnbouw, landbouw en ontbossing.2 Op de eerste dag probeerden demonstranten het gebouw waar de CO30 zich in bevond binnen te dringen. Vertegenwoordigers van het Munduruku-volk afkomstig uit het Amazonegebied hadden op 14 november de ingang van de klimaattop geblokkeerd om president Lula te dwingen met hen in gesprek te gaan over ontbossing, de vervuiling van rivieren en de rechten van inheemse volkeren.
Onder het kapitalisme wordt de natuur alleen gezien als een bron van grondstoffen of een plaats om afvalstoffen te dumpen. Zelfs het zogenaamde ‘groene kapitaal’ zal uiteindelijk de natuur uitputten door voor ‘groene’ technologie overmatig grondstoffen op te graven en de afvalstoffen die vervolgens vrijkomen bij de productie van die ‘groene’ technologie te storten in de natuur. Alleen een maatschappij met een geplande economie kan de aantasting van milieu en klimaat tot een halt roepen.
Onder zo’n maatschappij is het mogelijk om effectief plannen te implementeren voor de bescherming van het milieu, zonder dat ze afgezwakt of van de tafel worden geveegd omdat ze in de weg staan van het verhogen van winsten. Van burgerlijke politici hoeven we niet te verwachten dat ze de natuur redden. In plaats daarvan moeten we gezamenlijke strijd voeren, om concessies of te dwingen en te strijden voor een socialistische maatschappij waar de natuur niet wordt aangetast, maar juist wordt beschermd in het belang van het welzijn van de werkende klasse.
Wil je een abonnement op Manifest?
Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland
Manifest is de krant van de NCPN die maandelijks verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.
Abonneer Nu!
