Afgelopen maand kwamen de BRICS-landen bij elkaar in Kazan, Rusland. Dit jaar voor het eerst met de nieuwe leden: Egypte, Ethiopië en Iran. Op geopolitiek gebied is er dus een hoop gaande in de wereld, en de NCPN heeft daarom recentelijk in de International Communist Review een interessante analyse bijgedragen over de aard van imperialistische oorlogen en ons aandeel als Nederland hierin.
We zijn momenteel in meerdere imperialistische oorlogen verwikkeld waarin veel landen via handels- en samenwerkingsverdragen hun internationale monopolies proberen te verdedigen. Wij, de werkende klasse, zijn hiermee dus een speelbal in een geopolitiek Risk-spel om kapitaal. Of zoals in de bijdrage van NCPN staat: “De oorzaken van imperialistische oorlogen liggen in de belangen van de uitbuiters, die onderling vechten om de controle over grondstoffen, transportroutes, markten en invloedssferen. […] De oorlogen die momenteel over de hele wereld worden gevoerd, kunnen niet worden begrepen zonder specifieker te kijken naar de huidige evolutie van de internationale machtsverhoudingen. De algemene trend in de afgelopen decennia is de versterking van de economische positie van met name China en, op enige afstand, andere BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India en Zuid-Afrika), ten koste van het aandeel van de VS, de EU, het VK en Japan. Het zwaartepunt in de internationale betrekkingen verschuift steeds meer naar Azië. Daar leeft het grootste deel van de wereldbevolking (d.w.z. de beroepsbevolking) en het is rijk aan talloze hulpbronnen. Het aandeel van Azië in het wereldwijde BBP overschaduwt daarom steeds meer de respectievelijke bijdrage van andere continenten.”
Ja, we leven dus in spannende tijden, en de ontwikkelingen in de BRICS zijn helemaal niet zo plezant voor ons als werkende klasse, net zo min als dat de ontwikkelingen in de NAVO erg goed voor ons zijn. Maar dat laatste punt lijkt de media in ons land een beetje vergeten te zijn. In dit geopolitieke kemphanengevecht met de verschillende verbonden en de oplopende wapenwedloop in nationale defensiebudgetten, volgt de media volledig het narratief van onze eigen burgerlijke politiek. Of zoals de NCPN stelt in de International Communist Review: “De bourgeoisie kan talloze voorwendsels bedenken voor een oorlog, zoals zelfverdediging, het verdedigen van minderheden, het bestrijden van terroristen, fascisten of fundamentalisten, enz., het verdedigen van de democratie, enz.” Oftewel, waar zij ‘dreigen’, ‘verdedigen’ wij onszelf. Het is een algeheel schijnheilig burgerlijk navelstaren. Of ‘NAVOstaren’. Hier moeten we voor waken, want het is erg makkelijk om mee te gaan in een simplistische ‘wij-zij-denken’ (aan beide kanten), maar veel los je met dergelijke oorlogspropaganda niet op. Een voorbeeld van deze tendens is het item over de BRICS-top van de Avondshow met Arjen Lubach. Laten we kijken of we aan de hand van dit item het burgerlijke politieke narratief wat kunnen ontleden. Uiteraard geen disrespect naar Arjen Lubach, ik heb altijd veel van zijn avondshow genoten, maar specifiek in zijn item over de BRICS gaat narratief gewijs iets mis wat exemplarisch is voor de blik van de media op de conflicten in de wereld.
Allereerst noemt Lubach de BRICS-samenwerking gevaarlijk omdat het volgens hem voor het eerst is dat landen die ogenschijnlijk niks met elkaar gemeen hebben internationaal een machtsblok vormen om economische belangen te verdedigen. Oké, akkoord, dat is ook wel eng, maar is het voor het eerst? Wij hebben de EU, verschillende intercontinentale handelsverdragen en de NAVO. Wat is dan eigenlijk het verschil? Hoe durven deze landen exact hetzelfde te doen als wij! ‘NAVOstaren’.
Ten tweede vindt Lubach het bedreigend dat de BRICS-landen een eigen munt willen. Oké, akkoord, een economische ontwikkeling vanuit een imperialistisch machtsblok. Maar wat denkt Lubach dan dat de euro is? Wat is dan eigenlijk het verschil? Hoe durven deze landen exact hetzelfde te doen als wij! ‘NAVOstaren’. Lubachs BRICS-item heeft minder zelfreflectie dan een blinde aan de verkeerde kant van een doorkijkspiegel.
Een derde bezwaar noemt Lubach de gevolgen van de politieke samenwerking. Zoals het feit dat China en India zich hebben onthouden bij een stemming in de VN-veiligheidsraad om de Russische inval in Oekraïne te veroordelen. Oké, akkoord, dat is inderdaad niet tof. Maar de Verenigde Staten hebben afgelopen april hun veto ingezet om te verhinderen dat Palestina een volwaardig lid van de Verenigde Naties kon worden. Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk hebben zich solidair van de stemming onthouden. Ondertussen blijven wij in ‘het Westen’ onvoorwaardelijk ons genocidale apartheidsbondgenootje Israël steunen. Wapens worden nog steeds aan de lopende band verkocht aan en gekocht bij Israël. We vragen alleen af en toe lief of ze héél héél héél misschien eventjes kunnen stoppen met het bombarderen van kinderziekenhuizen (met onze bommen), en dan antwoordt Israël “nee”, en gaat met nog meer octaan verder. Wat voor de ‘Westelijke’ belangen op zich ‘prima’ is, want aan wie moeten we anders onze wapens verkopen? Oekraïne? Dat doen we al! Als Nederland hebben wij momenteel in Oekraïne tevens ook al een belang van ongeveer €65 miljoen aan contracten liggen om straks met Nederlandse bedrijven de infrastructuur weer op te bouwen. Wat is dan eigenlijk het verschil? Hoe durven deze BRICS-landen exact hetzelfde te doen als wij! ‘NAVOstaren’. Lubachs BRICS-item heeft zoveel boter op het hoofd dat Arjen daar zeker twee jaar lang zijn vette kuif mee kan kammen.
Begrijp mij niet verkeerd, ik ben ook geen BRICS-fan, om de doodsimpele reden dat de werkende klasse nooit beter is geworden van internationale kapitalistische gemilitariseerde machtsblokken. Maar momenteel kijken wij in Nederland, in ‘het Westen’, naar ons eigen aandeel in deze conflicten met minder zelfreflectie dan de verdediging van Ali B. Het wij-zij wijzen waarmee de media kijkt naar de ontwikkelingen bij de BRICS zonder ook maar één kritische blik op onszelf te werpen, is oorlogspropaganda 101. Lubach eindigt dit item door de stille paranoia hardop te zeggen: “Maar goed, dit is waar we nu staan. Veertig procent van de wereld is lid van een club tegen het Westen. […] Die club groeit, en wij, het Westen, zitten daar dus niet in. Maar dat betekent dus ook dat wij niet weten wat daar gebeurt.” Een conclusie met minder zelfreflectie en inhoud dan het asielplan van Marjolein Faber. Een natte krant van een tv-item. Satire dat de satire voorbij is. En daar ligt ook precies de reden van dat wij-zij-denken in ‘West’ en ‘Oost’. Alleen door in te zien dat de kapitalisten meer gemeen hebben met elkaar dan met ons, maar dat wij meer gemeen hebben met de arbeiders wereldwijd, komen we verder. Niemand van de werkende klasse heeft baat bij een narratief dat het opneemt voor een van deze verschillende wrede kapitalistische imperialistische machtsblokken die voor hun geld over lijken gaan. Onze lijken. Alleen door eerlijk te kijken naar deze kapitalistische verhoudingen, kunnen we de route naar de vrede zien. Alleen door als klasse te handelen komen we een stap dichter bij vrede.
- BRICS-Landen. S6. De Avondshow Met Arjen Lubach, 22 oktober 2024. https://www.youtube.com/watch?v=QVPdasL96Cs
- ‘The Imperialist War in Light of International Developments’ in: International Communist Review, no. 13 (2024). https://www.iccr.gr/en/issue_article/The-imperialist-war-in-light-of-international-developments/
Wil je een abonnement op Manifest?
Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland
Manifest is de krant van de NCPN die tien keer per jaar verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.
Abonneer Nu!
