Actie voor gratis menstruatieproducten op toiletten Universiteit van Amsterdam

Op donderdagmiddag 13 juni demonstreerden medewerkers en studenten van de UvA tegen het gebrekkige aanbod van menstruatieproducten op de universiteit. Sprekers deelden hun persoonlijke ervaringen en het belang van gratis menstruatieproducten in elk toilet. De vicevoorzitter van het College van Bestuur (CvB), Jan Lintsen, was kort aanwezig voor een vragensessie.

De demonstratie van Actiecomité Menstruatieproducten volgt op een jarenlange roep om gratis menstruatieproducten via medezeggenschapsorganen en andere organisaties. Een eerdere petitie van de ASVA Studentenvakbond en Centrale Studenten Raad werd ondertekend door meer dan 1.200 studenten en werknemers en 19 organisaties op de UvA. Tijdens de overhandiging daarvan, in februari van dit jaar, zei Lintsen dat tegemoetkoming aan de eis echter "buitenproportioneel veel" zou kosten. De vicevoorzitter van het CvB schatte in dat de kosten "een paar ton" zouden bedragen, ongeveer 0,04% van het jaarlijks budget van 920 miljoen. Bovendien zou de universiteit al een oplossing aanbieden voor haar meer dan 50.000 studenten en medewerkers.

Deze “oplossing” bestond uit zes gratis uitgiftepunten (tegenover meer dan 60 universiteitsgebouwen) en het aanbieden van afgeprijsde menstruatieproducten in automaten. Niet genoeg, vinden de demonstranten, ook omdat de uitgiftepunten en automaten vaak leeg, kapot of ontoegankelijk zijn. Zo vertelt een student psychologie over hun ervaring: “Vlak voor een college werd ik onverwacht ongesteld. Omdat ik geen tijd had om wat te gaan kopen, probeerde ik op de campus op menstruatieproducten te jagen. Uiteindelijk vond ik deze alleen bij de ASVA, kwam ik een kwartier te laat en miste ik het belangrijkste deel van mijn college."

Ook medewerkers waren aanwezig om hun steun te uiten. "We hebben het over basisbehoeften om een gewone dag door te komen," zegt Josien Arts, universitair docent sociologie. "Gelukkig bieden steeds meer universiteiten voldoende gratis menstruatieproducten aan, maar helaas loopt de UvA achter.”

De vicevoorzitter van het CvB, Lintsen, ging het gesprek aan met de demonstranten. Hij gaf aan dat de dispensers “op normale plekken” aanwezig zijn, en “redelijk makkelijk te vinden”. Mensen die het onderwerp belangrijk vinden zouden zichzelf beter moeten informeren over de locaties. Een demonstrant kaatste terug: "Wij betalen ook nooit voor toiletpapier of zeep, dat is gewoon in elk toilet, dus hoezo moet dat anders zijn voor tampons of maandverband?"

In Nederland is "geen sprake van stigma rond menstruatie”, stelt Lintsen: "Ik koop ook gewoon menstruatieproducten voor mijn dochter en dat is geen probleem.” Een student reageert boos, "Ik vind het geweldig dat jij gelooft dat menstruatie heel normaal is, maar dit is niet iets wat iedereen in dit land gelooft!" Daarnaast zouden gratis menstruatieproducten in elk toilet volgens de vicevoorzitter juist voor meer schaamte zorgen, omdat het dan meer "verborgen" zou zijn in vergelijking tot de bestaande automaten.

Op een vraag waarom studenten twee maanden eerder van het campusterrein werden verwijderd, tijdens een actie waarbij ze gratis menstruatieproducten uitdeelden, kon de Lintsen weinig antwoord geven behalve "ik zal ernaar kijken." Een demonstrant verwijst naar de stigmatisering van menstruatie en zegt: "het zet je aan het denken, 'wat doe ik verkeerd door menstruatieproducten uit te delen?'"

De vicevoorzitter leek echter tot de kern van de kwestie te komen toen hij aangaf dat, in de context van komende bezuinigingen op het hoger onderwijs, “we allemaal onze broekriem zullen moeten aanhalen." Het is een retoriek die iedereen die strijdt voor een verbetering van de levensomstandigheden vaker zal horen, of het nu gaat om inkomen, werkdruk of toegankelijke hygiëneproducten. Saillant detail: alle leden van het College van Bestuur van de universiteit ontvangen een salaris van €194.000 per jaar.

"Het CvB zet mensen tegen elkaar op door de basisbehoeftes van zo veel studenten en medewerkers geen prioriteit te geven," stelt een woordvoerder van het Comité Menstruatieproducten. Het comité is "nog lang niet klaar” met hun strijd: "Wij roepen studenten en medewerkers op om door te strijden, en deze eis voor basisvoorzieningen naar de vakbonden te nemen."