Docenten en studenten solidair in strijd tegen onderwijsbezuinigingen

Al maanden hangen de monsterlijke bezuinigingen als donderwolken boven het hoger onderwijs. Alle reden dus dat docenten, medewerkers en studenten zich organiseren tegen de plannen van dit extreemrechtse kabinet. Zo vinden sinds maart op meerdere onderwijsinstellingen estafettestakingen plaats.

Te beginnen in Amsterdam, waar junior docent Sociologie Sam Hamer een mooie opkomst van zo’n 5000 mensen zag tijdens de staking van de Universiteit van Amsterdam op 17 maart. “Ik heb veel nieuwe gezichten gezien die ik nog niet eerder bij een vakbondsactiviteit zag langskomen”, zegt Hamer. De insteek van de leden is duidelijk, het geld dat uit het hoger onderwijs wordt gesluisd wordt vooral gebruikt om het militaire budget van Nederland te spekken. “Een aantal vakbondsleden stelden dat alleen de bezuinigingen het probleem zijn. Dat het geld naar militarisering gaat, vonden zij irrelevant om te benoemen. Als UvA-Staff for Palestine, de grootste groep actieve vakbondsleden, hebben we onze poot stijf gehouden. De uitholling van ons onderwijs en onderzoek en de verhoging van het defensiebudget gaan hand in hand. Juist die boodschap moeten we benadrukken.” Hoewel de staking succesvol verliep, hoopt Hamer dat meer studenten in de toekomst zich aansluiten. “Vanuit de studentenvakbonden en -groepen ontvangen we veel steun. Dat is mooi, maar veel studenten blijven ongeorganiseerd. Sommige van mijn studenten wisten niet eens dat er een staking zou plaatsvinden.”

Aan de andere kant van het land waren het juist de georganiseerde studenten die de kar trokken en docenten en medewerkers aanspoorden te staken op 13 maart, merkt Mo Quirijnen. De actie-coördinator van de Nijmeegse studentenvakbond AKKU sprak zelfs van een historische staking, met zo’n 3000 deelnemers. “Dit was de eerste massale staking aan de Radboud Universiteit sinds de jaren zeventig. Dat is al een mooie overwinning.” Tijdens de manifestatie legden de besturen van Nijmeegse onderwijsinstellingen vooral de nadruk op het belang van hoger onderwijs voor de maatschappij. Vanuit de aanwezige stakers en studenten kwam een kritischer geluid, met name tegen de militarisering en toenemende oorlogsdrift. “Je merkt dat de solidariteit tussen personeel en studenten groot is”, stelt Quirijnen. “Ik hoorde dat docenten en studenten appgroepen opzetten om samen naar de staking te gaan.” Die verbinding is cruciaal op elke hoger onderwijsinstelling in de strijd tegen de bezuinigingen. Want ondanks de succesvolle stakingen vermoedt Hamer dat deze actie niet genoeg is om de politiek van hun plannen te weerhouden. “Vanaf het begin is voor de vakbond en haar leden duidelijk dat dit een langetermijnproject is. We zijn in beraad wat onze volgende stappen zijn om deze plannen te stoppen.”

Ondertussen maakt het hoofdkantoor van de geel-blauwe meubelgigant IKEA het steeds bonter: de bazen weigeren nog steeds toe te geven aan de eisen van het personeel voor een redelijke loonsverhoging en lagere werkdruk. De starre houding heeft inmiddels geleid tot tien stakingen op verschillende vestigingen. Bovendien heeft WIM, een gele vakbond nota bene door IKEA zelf opgericht, zich aangesloten bij de acties. “IKEA heeft geen flauw benul hoe boos de mensen op de werkvloer zijn door het gebrek aan waardering. Zij gaan net zo lang door met actievoeren totdat ze krijgen waar ze recht op hebben: een fatsoenlijke cao met een nette loonsverhoging”, stelt FNV.

Ondertussen heeft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) niet één, maar twee actievoerende groepen op de stoep staan. Werkers van sociale ontwikkelbedrijven - mensen die hun werk doen met een arbeidsbeperking - lieten op vrijdag 21 maart luid van zich horen bij het hoofdkantoor van VNG in Den Haag. Door een verandering in de belastingregels valt de heffingskorting weg voor mensen die minder dan 22.000 euro per jaar verdienen. Juist mensen die werken bij sociale ontwikkelbedrijven worden zo hard geraakt. Als klap op de vuurpijl komt VNG zelf niet met een fatsoenlijk cao-bod. “Het is heel fijn dat wethouders en werkgevers schande spreken van de maatregelen van het kabinet om die belastingmaatregelen door te voeren, maar ze kunnen ook zelf iets doen”, stelt FNV. “De lonen van mensen met een arbeidsbeperking moeten gewoon omhoog.” De vakbond geeft aan acties door te zetten tot er een goed bod op tafel komt.

Op dezelfde dag dat medewerkers van sociale ontwikkelbedrijven lawaai maakten in Den Haag, protesteerden honderden gemeenteambtenaren in Utrecht voor betere arbeidsvoorwaarden. “Een schot voor de boeg van VNG”, merkt FNV op, aangezien het nog geen staking maar een protest betrof. De cao-gemeenten loopt af op 31 maart. FNV wil dat in de nieuwe cao het loon met 9 procent stijgt over 21 maanden. Daarnaast moet er een goede regeling komen zodat mensen met zwaar werk eerder kunnen stoppen. Vooralsnog is het tegenbod van VNG (6,1 procent) onvoldoende. “Wij zijn geen sluitstuk op de gemeentebegroting”, is de boodschap die FNV namens de medewerkers uitdraagt. “Kom over de brug met een fatsoenlijk loonbod, anders is onze volgende actie wél een staking.”