Een groen kapitalistisch regeerakkoord?

Het Nederlands regeerakkoord van 15 december kreeg een mooi klinkende titel mee: “Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst”. Ik heb een dubbel gevoel bij de lectuur. Er staan mooie zaken in, die we op zich niet verwerpen. In elk geval tonen de regeringspartijen dat ze de klimaatproblematiek wel goed kennen. Hoe gaan ze het oplossen en wie gaat het betalen? De regering Rutte IV zegt dat ze het anders wil aanpakken. Goed, echter nergens staat kritiek op verkeerde aanpak in het verleden.

Greenpeace-Nederland stelt dat de partijen uit dit kabinet vaak hun beloftes niet nakomen:

"Er staan mooie beloftes in het coalitieakkoord, maar let goed op: veel plannen zijn nog vaag. Greenpeace kijkt kritisch mee in de uitvoeringsplannen die binnenkort komen, want de partijen uit dit kabinet hebben geen goede reputatie in het nakomen van afspraken. Het Urgenda-vonnis, de stikstofcrisis, het klimaatdoel van 49%… Het vorige kabinet deed telkens niet genoeg. En als het er echt niet onderuit leek te komen, probeerden ministers wel een ‘list’ te verzinnen. Er lijkt nu meer ambitie te zijn, maar we vragen jullie om samen met ons dit kabinet kritisch te volgen en onder druk te blijven zetten."

Meer ambitie in klimaatdoelstellingen nodig

We weten hoe hard de klimaatontaarding inhakt op ons dagelijks leven. Het regeerakkoord verhoogt de Nederlandse ambitie van min 49% procent emissie in 2030 naar min 55%, zoals de Europese commissie dit wil. Toch nog niet genoeg. Greenpeace schrijft hierover op 16 december:

"Het kabinet maakt 35 miljard euro vrij voor klimaat, dat is een heleboel geld. De klimaatambitie wordt verhoogd, mooi. Maar het kabinet zegt ook dat het voor maximaal 1,5 graad opwarming gaat, terwijl wij nu al weten dat dit met het voorgenomen doel van 55 procent overschreden gaat worden:

We hebben dus meer ambitie nodig! Het kabinet heeft wel allerlei mooie woorden over een hogere inzet dan 55%, maar gezien de ervaringen van de afgelopen jaren zeggen wij: eerst zien, dan geloven."

De grote monopolies redden of een klimaatplicht invoeren?

Ik lees in het regeerakkoord dat Nederland koploper wil zijn in transitie naar groene economie. Alle aandacht gaat naar het redden en voortbestaan van de grote monopolies. Dat merk je aan de keuzes. CO2-afvang en opslag onder de zeebodem wordt als eerste naar voren geschoven en behelst een groot deel van de subsidies. Zes van de 35 miljard die verwacht wordt. Dat maakt dat de raffinaderijen en petrochemische bedrijven nog lang verder kunnen gaan met hun fossiele brandstoffen en enkel op het einde van het productieproces CO2 moeten afvangen. Dat is geen structurele oplossing.

Bovendien is het publiek geld [geld van de belastingbetaler, nvdr] dat gebruikt wordt om private winsten veilig te stellen. Elders lezen we dat tegelijk minder zal worden uitgegeven aan de algemene zorg.

Milieudefensie schrijft eveneens op 16 december:

"Zet het nieuwe kabinet het klimaat op 1? Er is meer ambitie. Dat is positief en hard nodig. Maar grote vervuilers als de industrie, luchtvaart en landbouw worden nog steeds ontzien. Terwijl mensen met een kleine portemonnee juist bescherming nodig hebben, maar niet krijgen. De industrie betaalt niet mee. Donald Pols, directeur van Milieudefensie: “35 miljard voor verduurzaming klinkt goed, maar in plaats van een klimaatplicht, krijgt de industrie nu geld toe om te verduurzamen. Het kabinet houdt de vervuilende industrie de hand boven het hoofd, bijvoorbeeld met subsidies voor CO2-opslag en kernenergie. Milieudefensie blijft pleiten voor klimaatrechtvaardigheid en voor een klimaatplicht voor grote vervuilers.“

Milieudefensie lanceert een petitie waarin ze oproept om voor alle grote bedrijven een klimaatplicht in te voeren. We kunnen dat steunen. Milieudefensie legt uit:

"Dankzij onze Klimaatzaak moet Shell van de rechter veel meer doen om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen. De CO2-uitstoot moet sneller en fors omlaag. Dat geldt niet alleen voor de activiteiten van Shell zelf, maar ook voor alle toeleveranciers. Dit vonnis is pure winst. Maar als de andere grote vervuilers gewoon doorgaan met vervuilen en mensenrechten negeren, komen we er niet.

Schrijf samen met ons geschiedenis : We hebben geen tijd meer te verliezen. Roep onze overheid op om een klimaatplicht voor grote vervuilers in te voeren. Zodat ze actief bijdragen aan de oplossing van de klimaatcrisis. Dat kan nog dit najaar met een wet die bedrijven verplicht om wereldwijd maatschappelijk verantwoord te ondernemen. Zodat we klimaatschade, milieuvervuiling en het schenden van mensenrechten voorkomen."

Nieuwe kerncentrales: een dure, inefficiënte en verkeerde keuze

Vijf miljard wordt gereserveerd voor de bouw van twee nieuwe kerncentrales. De verlieslatende kerncentrale van Borssele wordt langer opengehouden. We schreven het al eerder dat kerncentrales géén klimaatvriendelijke oplossingen zijn. Ze zijn zo peperduur, dat nergens ter wereld nog een kerncentrale gebouwd wordt zonder staatswaarborg op de investering en op een hoge verkoopprijs van de toekomstige stroom.

Laten we herinneren aan de kernrampen van Tsjernobyl in 1986 en Fukushima in 2011. De schade bij een kernramp is zo hoog, dat geen enkele private verzekeringsmaatschappij dit wil dekken. Samen met het onoplosbaar nucleair afval probleem zou dit moeten volstaan om definitief nee te zeggen tegen kerncentrales.

Met diezelfde 5 miljard kan, op veel kortere tijd, een heel netwerk van hernieuwbare energiebronnen uitgebouwd worden, geïntegreerd met verschillende opslagsystemen. Dat zonder risico voor de volksgezondheid en veel goedkoper voor de gebruikers, zowel huishoudens als industrie.