Er zijn geen 'goede' en 'slechte' imperialisten

Op 23 april vond in Moskou het Internationaal Antifascistisch Forum (IAF) plaats, georganiseerd door de Communistische Partij van de Russische Federatie (CPRF) en gesteund door de Russische regering. De Afdeling Internationale Betrekkingen van de Communistische Partij van Griekenland (KKE) vond het de moeite waard om een artikel aan dit Forum te wijden in de partijkrant Rizospastis. Deze interessante benadering is het uitgangspunt en de informatiebron geweest voor dit artikel in Manifest, omdat het belangrijke ideologische verschillen betreft binnen de internationale communistische beweging.

Merkwaardige Griekse vertegenwoordiging

Uitgaande van een voorlopige lijst van deelnemers (tot het moment van publicatie van het Rizospastis-artikel hadden de organisatoren van het Forum nog geen volledige deelnemerslijst gepubliceerd) was Griekenland vertegenwoordigd door de Griekse afdeling van het zogeheten Wereld Anti-imperialistisch Platform (WAP), bestaande uit twee Zuid-Koreanen (!) en een Griekse die de Griekse afdeling vertegenwoordigde van het zogeheten Internationaal Anti-imperialistisch Front (IAF). De KKE was er niet bij om redenen die in het artikel uiteengezet worden en heeft ook geen boodschap naar het evenement gestuurd. Niet alleen de Griekse delegatie zag er merkwaardig uit. Turkije werd onder andere vertegenwoordigd door de nationalistische partij ‘Vaderland’ (ooit maoïstisch georiënteerd), die tegenwoordig onverdroten president Erdogan steunt vanuit een ‘anti-imperialistische’ stellingname. Boze tongen spreken zelfs van een rechtstreekse verbinding met de generale staf van de Turkse strijdkrachten.

Op grond van deze gegevens, aldus de internationale afdeling van de KKE, zouden we een punt achter de informatie moeten zetten en de lezers niet verder vermoeien, ware het niet dat aan het IAF ook communistische en arbeiderspartijen deelnamen, die ook van de partij zijn bij de Internationale Bijeenkomsten van Communistische en Arbeiderspartijen, welke elk jaar plaatsvinden sinds 1998. Daar doet de KKE ook aan mee en bij die jaarlijkse ontmoetingen vindt een heftige strijd plaats over een aantal politieke en ideologische kwesties.

Addertje onder het gras

Het eerste IAF vond twee jaar geleden plaats in de Wit-Russische hoofdstad Minsk. Het thema was ook toen de strijd tegen het fascisme. Dit verklaarde de president van de CPRF, die erop wees dat het tweede IAF tot doel heeft alle ‘linkse’, ‘progressieve’ en ‘vaderlandslievende’ krachten in de wereld bijeen te brengen tegen het fascistische gevaar en voor de verdediging van de ‘Russische wereld’, één van de vaste doctrines van Ruslands huidige buitenlandpolitiek ter rechtvaardiging van haar interventies buiten de grenzen. Rusland mag haar redenen gehad hebben voor de inval in Oekraïne. Zo is de dreiging uitgaande van een naar het oosten, richting Russische grenzen oprukkende NAVO, beslist niet uit de lucht gegrepen. Begin jaren negentig beloofde de NAVO Gorbatschov dat zij geen centimeter verder naar het oosten op zou rukken. Niets is minder waar. De oorlog in Oekraïne is dan ook niet een oorlog tussen Rusland en Oekraïne, maar tussen Rusland en de NAVO, die zich afspeelt in Oekraïne (en sinds de Oekraïense inval in het gebied Koersk ook in een stukje Rusland). In de naam van bestrijding van het fascisme wordt de in het verleden al beproefde tactiek van antifascistische fronten gevolgd. Maar dan wel in samenwerking of zelfs in bondgenootschap met kapitalistische regeringen die openlijk deelnemen aan de plundering van landen en volkeren en aan de herverdeling van de wereld met politieke en militaire middelen. Dit beleid van bondgenootschappen vormt een splijtzwam in de strategie van communistische partijen voor een revolutionaire omwenteling. Bovendien kunnen de burgerlijke krachten, die in de praktijk het kapitalisme steunen en via dit soort fronten zich voordoen als ‘progressief’, ‘patriottisch’ en ‘antifascistisch’, zo hun verantwoordelijkheid ontduiken.

Fascisme: ‘product’ van het kapitalisme

Uiteindelijk is de hamvraag: kun je het fascisme echt bestrijden zonder ook tegen het kapitalisme te ageren, dus het systeem dat het fascistische monster telkens weer produceert? Ter herinnering de al eens eerder door mij geciteerde woorden van Bertolt Brecht: “Der Schoß ist fruchtbar noch aus dem es kroch” (“de schoot waaruit dit voortkwam is nog vruchtbaar”), waarmee hij erop wees dat als je de oorzaak niet uitroeit, dus het kapitalisme, je steeds weer te maken krijgt met een wedergeboorte van het fascisme en daar zijn we vandaag opnieuw getuige van.

In het slotdocument van het IAF wordt terecht gewezen op de verantwoordelijkheid van VS, NAVO en EU, die fascistische groeperingen steunden om hun plannen in Oekraïne en de Baltische landen in praktijk te brengen. Deze juiste constatering blijft echter eenzijdig, omdat de verantwoordelijkheid van Ruslands bourgeoisie bij het ontstaan en cultiveren van fascistische opvattingen verzwegen wordt. Zo staat er in het slotdocument niets over het feit dat in Rusland schoolkinderen met anticommunisme geïndoctrineerd worden, bijvoorbeeld via de werken van Solzjenitsyn die de Russische collaboratie met de nazi’s rechtvaardigde. Hijzelf was een bewonderaar van de Spaanse dictator Franco en steunde de Chileense dictator Pinochet.

Ook stimuleren de Russische overheids- en particuliere massamedia anticommunisme en presenteren zij de overwinning van de Sovjet-Unie op fascistisch Duitsland als een prestatie waarin de overweldigende bijdrage van de bolsjewieken en hun partij geen rol speelde.

Ten derde bevelen Russische leiders in het openbaar de werken van de Russische ideoloog van het fascisme, Iwan Ilyin, aan bij de jeugd. Aan een centrale rijksuniversiteit van Moskou is een faculteit geopend ter ere van deze Ilyin. De directeur van deze faculteit is de nationalistische en met het fascisme sympathiserende filosoof Alexander Doegin.

Laten wij bovendien niet vergeten dat één van de belangrijkste voorwendsels van de Russische regering om de oorlog te beginnen, was om de ‘vervalsing’ van de politiek van Lenin en de Sovjet-Unie met betrekking tot Oekraïne te corrigeren en te slagen in een ware ‘decommunisatie’, koren op de molen van anticommunisten overal.

Tot slot negeert het document van IAF de opleving van fascistische opvattingen in Oekraïne, die niet in één klap plaatsvond. Jarenlang werden de opvattingen van Goebbels gecultiveerd met betrekking tot het begrip ‘genocide’. De Russische bourgeoisie gaf hier ook materiële steun aan. Immers, in de periode 1991-2013 (dus de periode waarin de fascistische ideeën wortel schoten) werd de Oekraïense begroting met ongeveer 250 miljard dollar gespekt met geprivilegieerde leningen van Rusland en kreeg Oekraïne speciale tarieven voor Russische energie.

Misbruik van waarden als antifascisme, vrijheid en democratie

Het IAF vond, niet te vergeten, plaats in Moskou, de hoofdstad van een land dat in een oorlog verwikkeld is die onder het voorwendsel van antifascisme en denazificatie de ware redenen van die oorlog verhult. Die komen neer op de (her)verdeling van vruchtbare aarde, zeldzame metalen, energie, pijpleidingen, havens, Exclusieve Economische Zones in de Zwarte Zee, marktaandelen en ga zo maar door. Ruslands president Vladimir Poetin, die momenteel bezig is met pogingen Oekraïne op te delen samen met de ‘fascisten’ van de VS- regering, begroette het IAF van harte, waarmee hij een signaal gaf aan de deelnemers dat zij zich in wezen schaarden achter de imperialistische doeleinden van Ruslands bourgeoisie. Kan iemand nog twijfels koesteren over de ware bedoelingen van het IAF in naam van de strijd tegen het fascisme? Dat betekent natuurlijk niet dat alle deelnemers zich hiervan bewust zijn.

Oekraïne steunt het zogeheten Azov-bataljon, dat door de Europese leiders min of meer gepresenteerd wordt als verdediger van vrijheid en democratie, terwijl Rusland geflankeerd wordt door onder andere neonazistische groepen, zoals ‘Roesits’ en het ‘Russische Rijkslegioen’ die gepresenteerd worden als verdedigers van de waarden van de ‘Russische Wereld’.

Op 9 mei was het tachtig jaar geleden dat het nazisme door de Sovjet-Unie, het Rode Leger en de gewapende partizanen verpletterend werd verslagen. De KKE zal deze historische waarheid verdedigen tegen elke vorm van oneigenlijke toe-eigening, verzwijging of vervalsing en zich niet laten inpakken door het ene of andere kamp van onderlinge imperialistische conflicten. Of dit nu gebeurt met het voorwendsel van antifascisme, zoals gebezigd door Rusland, of met het voorwendsel van verdediging van ‘vrijheid en democratie’, zoals aan Euro-Atlantische zijde wordt gepredikt. Er zijn nu eenmaal geen goede en slechte imperialisten, waaruit je kunt kiezen. Ze zijn allemaal voor het behoud van een steeds gewelddadiger concurrerend monopolie-kapitalisme, waarvan het imperialisme de laatste fase is, zoals beschreven door Lenin. De Internationale Afdeling van de KKE besluit het artikel in Rizospastis dan ook met de oproep tot een antikapitalistisch bondgenootschap om korte metten te maken met de barbaarsheid van het kapitalisme.