Februaristaking herdenken blijvend van belang

Met de deze toespraak opende Geert namens de NCPN de herdenking van de Februaristaking die NCPN en CJB organiseerden bij de Dokwerker op het Jonas Daniël Meijerplein in Amsterdam.

Beste aanwezigen, vriendinnen en vrienden, kameraden,

Maandag 24 februari 1941, nu 83 jaar geleden, ‘s avonds om 6 uur, spraken leden van de toen verboden Communistische Partij van Nederland (CPN) op de Noordermarkt 250 medeburgers toe. Zij riepen op tot een proteststaking tegen het wegvoeren van 400 Joodse Amsterdammers door de Duitse bezetter. Dat gebeurde hier, op het Jonas Daniël Meijerplein. De volgende ochtend brak de Februaristaking uit.

Weer zijn we hier, om de belangrijke Februaristaking van 25 en 26 februari 1941 te herdenken. Een zeer belangrijke gebeurtenis in het verzet in Nederland tegen het nazisme in de Tweede Wereldoorlog.

In veel documentatie en nieuwsberichten, wordt de Februaristaking genoemd als “eerste daad van verzet” tegen het naziregime in Nederland in de Tweede Wereldoorlog. In veel van diezelfde documentatie en nieuwsberichten, wordt de rol van de CPN vaak verzwegen of klein gemaakt.

Het lijdt geen twijfel dat de Februaristaking een enorm belangrijke en grote gebeurtenis was in de Tweede Wereldoorlog en de strijd tegen fascisme in Nederland. De Februaristaking was echter niet ‘de eerste actie van verzet’ en kwam niet ‘uit het niets’. Natuurlijk was de aanleiding de deportaties van Joodse burgers, die de bezetter was gaan uitvoeren. En dat was ook een heel terechte aanleiding. Dit gaf ook een enorme groeikracht aan het verzet wat aan het ontstaan was.

De CPN had al een goed georganiseerd verzet als organisatie opgebouwd sinds 1933, dus de partij had gelukkig wel een infrastructuur en netwerk waardoor de CPN deze staking snel en succesvol kon organiseren.

Met de Februaristaking werd het verzet in Nederland gemaakt tot iets wat ‘echt aanwezig en voelbaar’ was. De bezetter voelde en zag dat ook en dat boezemde hen grote angst in, en terecht!

Wat voorafging aan de Februaristaking was een heel lang proces.

Het imperialistisch geweld dat de jonge Sovjet-Unie trof met de invasies net na de Oktober Revolutie in 1918 was een voorbode van wat de wereld te wachten stond. Daarom ook werd in 1922 de Internationale Rode Hulp opgericht en onder leiding van kameraad Clara Zetkin, werkte deze hulporganisatie wereldwijd mee aan de ondersteuning van mensen in de internationale klassenstrijd.

Dit leidde ertoe dat in 1933, toen de nazi’s aan de macht kwamen in Duitsland, de Nederlandse communisten hun netwerken en inzet, met ook toen al gevaar voor eigen leven, inzetten om vluchtelingen uit Duitsland een veilig heenkomen te bieden. Ook zetten communisten zich internationaal in, in de strijd tegen het oprukkend fascisme. De Internationale Brigades die van 1936 tot 1939 vochten in Spanje tegen de opkomende fascistische dictatuur van Franco.

Net als toen, is helaas de strijd om het asielrecht ook weer actueel en de gelijkenis met de strijd die de communisten voerden over het asielrecht van 1933 tot aan het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, is pijnlijk vergelijkbaar met de huidige discussies over ‘migratie en asiel’.

De communisten, als voorhoede van de klassenstrijd, verenigden de arbeidersklasse ook al voor de oorlog met het organiseren van stakingen in de strijd tegen het fascisme.

Zo was er een intense samenwerking en eenheid tussen de Communistische Partij van Duitsland (KPD) en de Nederlandse CPN, die zelfs resulteerde in KPD-afdelingen in Nederland van gevluchte Duitse communisten en arbeidersactivisten, en dit reeds vanaf 1934.

Net als nu, moeten we blijven duidelijk maken dat het gevaar niet komt van ‘bepaalde landen’, of bepaalde ‘bevolkingsgroepen’. De Duitse arbeidersklasse was als eerste en als langste onderdrukt door de nazi’s. De Italiaanse arbeidersklasse evenzeer, om nog maar te zwijgen over de onderdrukking van de Spaanse en Portugese arbeidersklasse, die pas in de jaren ’70 bevrijd werden van het fascistische juk.

De CPN lanceerde in november 1940 de verzetskrant De Waarheid, en organiseerde daarmee ook het verzet in de oorlog in Nederland, vanaf het eerste uur.

Zoals gezegd, de verzetsinfrastructuur was voor de communisten al vanaf 1933 een belangrijke organisatie kwestie.

Zo kon het dat het bekende CPN-pamflet ‘Staakt, Staakt, Staakt!’ en de openluchtvergadering van de CPN op 24 februari 1941, tegen de deportaties van Joodse medeburgers, grote weerklank vond en de Februaristaking op 25 en 26 februari 1941 een feit werd. Velen legden het werk neer. Het noodzakelijke verzet tegen de fascistische terreur kreeg daarmee een enorme vaart en bekendheid. Het verzet groeide en de organisatie van het verzet werd ook beter en beter.

In de jaren na de Tweede Wereldoorlog, hebben veel krachten die de oorsprong van het fascisme - het imperialisme - niet als zodanig hebben willen ontmaskeren, er veel aan gedaan om de beeldvorming rondom de Februaristaking te veranderen. Te veranderen van een grote massabeweging van de arbeidersklasse, voortgestuwd door de communistische partij, in een “op verontwaardiging gebaseerd gebeuren, los van politieke analyse en begrip van de onderliggende klassenstrijd en de analyses door de communisten van het fascisme.”

In de geschiedschrijving over de Tweede Wereldoorlog, zie je dat meer; zoals de slag om Moskou die in december 1942 eindigde in een grote nederlaag voor de nazi’s en daarmee de meest beslissende slag was die leidde tot de vernietiging van nazi-Duitsland. Gevolgd door de Slag om Stalingrad, die eigenlijk in februari 1943 de ‘nekslag’ gaf aan de Wehrmacht, in ons onderwijs, media-aandacht en geschiedschrijving, meestal kleiner gemaakt dan de rol van de geallieerde landing in Normandië, D-day, in juni 1944.

We mogen echter nooit vergeten dat het de communisten waren die in de jaren ’20 en ’30, de Internationale Hulp organiseerden onder de bezielende leiding van Clara Zetkin, een overtuigd communist en uiteraard tegenstander van het fascisme. Dat het de communisten waren die de Internationale Brigades inzetten tegen de fascisten in Spanje en dat het de communisten waren die in de jaren van bezetting in Nederland het verzet organiseerden en hebben aangevoerd. Europa was nooit bevrijd geweest, als het niet de communisten waren die het verzet vorm hadden gegeven. Omdat het fascisme de beschermingsstrategie was en is van het imperialisme, van het grootkapitaal. Zo waren het ook de communisten die met het Rode Leger de Wehrmacht versloegen.

De Westerse geallieerden zijn zich gaan organiseren, niet om het fascisme te verslaan, maar om de Sovjet-Unie en de communisten tegen te houden om heel Europa te bevrijden.

De Februaristaking in 1941 staat voor dat verzet, voor die analyse en voor de strijd die wij als communisten, ook vandaag nog voeren tegen de gewelddadige onderdrukking, massaslachtingen en vernietiging van volken.

Zoals we in de Tweede Wereldoorlog streden tegen het deporteren en vernietigen van Joodse burgers, omdat het antisemitische racisme een breed instrument was om het fascisme en haar oorzaak, het imperialisme, te rechtvaardigen. Zo strijden we ook nu tegen het deporteren en vernietigen van Palestijnse burgers, zoals dat vanuit dezelfde imperialistische motieven op dit moment gebeurt in Palestina.

We leven weer in een gevaarlijke tijd, waarin de imperialistische oorlogen toenemen en internationaliseren. Het is daarom blijvend van enorm belang de Februaristaking te blijven herdenken en de werkelijke achtergronden van de aanleiding, de voorgeschiedenis en de organisatie van de Februaristaking bekendheid te blijven geven.

Onze strijd tegen de onvermijdelijke consequenties van kapitalisme; imperialisme, namelijk fascisme en volkerenmoord, zullen doorgaan tot de mensheid is bevrijd van het juk van misleiding, uitbuiting, onderdrukking en genocides. Strijd met ons mee, zoals we ook aan de heldhaftige Februaristaking, historisch verplicht zijn!