Het hek van de dam?

Tot nu gingen de artikelen over Griekenlands betrokkenheid bij imperialistische oorlogen altijd over de infrastructuur in het binnenland: bases, opleidingscentra, vliegvelden, havens en dergelijke, als dienstverlening en uitvalsbasis voor de oorlogen en de militaire agressie van de NAVO in de wijdere regio. Dat de ligging van Griekenland zeer gunstig is voor dit soort dienstverlening blijkt meer dan ooit nu de twee grootste oorlogshaarden van het moment ‘in de buurt’ liggen: Oekraïne en Midden-Oosten.

Griekenland is na de VS het land dat het meeste uitgeeft aan de NAVO betreft als men kijkt naar het percentage van het Bruto Nationaal Product, en bovendien één van de trouwste betalers. De regering is zeer trots op haar inmenging in beide oorlogen en presenteert het land als belangrijk knooppunt in vele opzichten (oorlog, vervoer, energie) van Oost naar West. Op zich is dat waar, maar binnen het bestaande systeem uiterst gevaarlijk. Als je installaties hebt voor oorlogsvoering, word je automatisch ook doelwit. En Griekenland is een grote uitvals- en foerageringsbasis.

Buitenlandse inmenging

Over Oekraïne als gevechtstheater van de oorlog tussen de NAVO en Rusland schreven wij al eerder. Sinds oktober vorig jaar laaide het Midden-Oosten op. Vanaf het eerste moment van het Iraanse antwoord op Israëls aanslag op de Iraanse ambassade in Damascus, was de Griekse regering er als de kippen bij om de aanval op Israël en daarmee de bedreiging van de regionale veiligheid en stabiliteit zonder voorbehoud te veroordelen. Daarbij werd wel zorgvuldig verzwegen dat het juist de machinaties van VS, NAVO, EU en de handelingen van hun bondgenoot Israël – dat zich sinds oktober volop wijdt aan de genocide van het Palestijnse volk die sinds 1948 al gaande is - die schuldig zijn aan de rampzalige ontwikkelingen in het Midden-Oosten. Officiëel worden beide zijden van het conflict aangemaand zich te beheersen, maar Vangelis Meimarakis, europarlementariër van de Nea Dimokratia en vice-voorzitter van de rechtsconservatieve Europese Volkspartij verklaarde vanuit New York, dat Griekenland nu eenmaal lid is van de NAVO en bovendien actief lid van de EU. Dat betekent volgens hem dat: ‘We mee moeten doen, als dat van ons gevraagd wordt. We moeten klaar moeten staan om de leunstoel te verlaten en als eerste naar de frontlinie te gaan.”

De Griekse bereidheid om tot het uiterste te gaan werd ook duidelijk uit verklaringen van premier Mitsotakis na de bijzondere EU-topconferentie afgelopen april. Hij sprak van een vanzelfsprekende steun aan Israël en gaf zelfs de volgende raad aan Benjamin Netanyahu: als Israël meer begrip zou tonen voor kwesties betreffende de Gazastrook, dan zou dat Israël helpen bondgenootschappen te sluiten waarmee het land Iran werkelijk kan isoleren en aantonen dat Iran het land is dat voortdurend voor problemen in de regio zorgt. De Griekse premier deed opnieuw een voorstel tot uitgave van een euro-obligatie voor Defensie zodat de volkeren van Europa voor de kosten kunnen opdraaien. Dat zei hij natuurlijk niet, maar daar komt het wel op neer. Overigens zijn er lopende uitgaven genoeg.

Fregatten

Ruim een maand geleden is het fregatschip Hydra samen met drie andere fregatten uit EU-landen binnen het kader van de operatie Aspídes (het Griekse woord voor schilden) naar de Golf van Aden gestuurd. De operatie dient de gevaren van de activiteiten van de Houthi’s te neutraliseren om de koopvaardij te beschermen en verstoringen in de eerste foeragelinie van de EU via het Suez Kanaal te voorkomen. Ondanks haar dertig jaar moet de Hydra volledig functioneel zijn. De bemanning telt 198 leden omdat men 24 uur per dag op de been is. Tegen Grieks-orthodox Pasen (dit jaar op 5 mei) zal de Hydra vervangen worden door een ander Grieks fregat, de Psará. Operatie Aspídes wordt op verzoek van de Griekse regering, die immers naar een opwaardering van haar rol in de regio streeft, geleid vanuit het hoofdkwartier van de EU- operaties in Lárisa, Midden-Griekenland. Aan het hoofd staat de Griekse vice-admiraal Vasilios Griparis. Onder deze operatieregio vallen: de Rode Zee, de Golf van Aden, de Arabische Zee, de Zee van Oman, de Perzische Golf en het noordwestelijke deel van de Indische Oceaan. Een zeer uitgestrekt gebied, zelfs het dubbele van het landoppervlakte van de 27 EU- lidstaten samen. Om de twee grootste afstanden af te leggen heeft een schip ruim tien dagen nodig. Voor de reis tussen hoge risicogebieden zijn bijna twee dagen nodig. In het hoge risicogebied probeert de EU een bufferzone te creëren van 110 tot 300 kilometer. Het is een gebied, aldus vice-admiraal Griparis, waar de afgelopen maanden veelvuldige aanvallen met drones hebben plaatsgevonden via land, uit de lucht en vanuit zee, maar ook met ballistische raketten. Het komt er dus op neer, dat de bemanning midden in het hol van de leeuw opereert.

Schuld van het kapitaal

Zo’n 17 procent van de mondiale scheepvloot is in Griekse handen. Minister van Buitenlandse Zaken Jorgos Jerapetritis stelde op een congres in Athene dat dit betekent dat de Griekse scheepvloot de grootste ter wereld is met bijna eenzesde van het mondiale tonnage. Minister van Defensie Nikos Dendias benadrukte op een andere conferentie dat de Griekse oorlogsmarine ‘een wijder geopolitiek gebied moet bedienen’, want ‘we zijn planetair de machtigste wat de koopvaardij betreft’. Kaderleden van de Griekse strijdkrachten hebben in Djibouti – een haven waar bemanningsleden naar toe mogen gaan om uit te rusten – administratie- en controlenetwerken opgericht, of te wel een flinke materiaaltechnische infrastructuur als steun. En dat in een zone waar landen als de VS, Frankrijk, China, Rusland, India en andere met oorlogsapparatuur betrokken zijn. Bovendien bevinden zich in deze regio concurrerende kanalen zoals de Chinese zijderoute en de euroatlantische verbinding IMEC met India. Zelfs minister Dendias sprak de wens uit tot deëscalatie: “Als je op een paar honderd mijl afstand van een oorlog zit, verwacht je niets goeds.” De zaterdagavond van de Iraanse aanval op Israël, heerste er veel onrust in het hoofdkwartier van Lárisa, ook al verklaarde vice-admiraal Griparis een paar dagen later dat ‘het niet nodig was om de alarmfase op onze schepen te verhogen, want die stonden in de hoogste staat van alertheid’. Ter geruststelling van de bevolking voegde hij eraan toe, dat de bemanningen en de schepen van de EU niet beïnvloed worden door activiteiten van Iran: “Ook al valt de Perzische Golf (tot aan de territoriale wateren van Iran) onder het operatiegebied, voorlopig beperken we ons tot het zuiden.” Een passage uit zijn verklaring dat de Grieken ‘de ontwikkelingen volgen en ons daarop aanpassen’ wijst erop dat alle mogelijkheden open liggen, ook de meest verontrustende scenario’s.

Socialisme of barbarij

Om een fregat in dat gebied te laten opereren kunnen de kosten oplopen tot een half miljoen euro per dag voor de lidstaten die meedoen. Daar is geen potje voor in de EU. Het kan een reden zijn voor de onbereidwilligheid van de landen die nog geen fregat hebben gestuurd. Maar er is nog veel meer. Nog een Griekse fregat, de Spétses, vaart nog steeds op open zee bij Libanon binnen het kader van operatie UNIFIL van de Verenigde Naties. Het voorwendsel hier is een wapenembargo tegen Hezbollah. Het Griekse ministerie van Defensie besloot al in november 2023 dat elke fregat dat gestuurd wordt naar dat gebied op een afstand van 75 zeemijl (zo’n 140 kilometer, red.) van de kust van Libanon moet blijven, dus buiten de reikwijdte van raketten en andere afweer systemen. Tot slot bevinden zich in Saoedi- Arabië de ELDYSA (Griekse Strijdkracht Saoedi- Arabië) met een batterij van gerichte Patriot-projectielen, met tientallen kaderleden ook in ‘het hol van de leeuw’ in het gebied Yanbu. Deze groep verschaft een paraplu tegen luchtaanslagen door strijdkrachten waarvan wordt gezegd dat ze worden gesteund door Iran. Hiermee moeten onder andere energie-infrastructuren en andere businessplannen worden beschermd. “Socialisme of barbarij”, schreef Friedrich Engels ooit. Een juiste lezing van het tijdperk dat al meer dan dertig jaar achter ons ligt, leidt tot de slotsom dat de politieke ‘stok achter de deur’ van de Sovjet-Unie en haar ‘satellietstaten’ inderdaad het kapitalisme lang in toom heeft gehouden. Hoezeer het (kapitalistische) hek nu van de dam is mag voor de goede verstaander duidelijk zijn op grond van de ontwikkelingen sinds 1991.