Anton de Kom begreep dat er sprake was van een internationaal kapitalistisch fenomeen. Hij was op de hoogte van een mondiaal imperialisme. Hij kende geschriften van Marx, Engels en Lenin en was daardoor in staat politieke, culturele en economische samenhangen te zien. De Kom was in de jaren twintig in Nederland o.a. beïnvloed door communistische en nationalistische studenten uit Nederlands-Indië.
Hij schreef al namens en over de uitgebuite klasse die in krotten woont en lijdt aan malaria en tuberculose, en bovenal aan honger. "De neger is een bezitloze proletariër", schreef hij. De Kom kon individuele behoeften verbinden met collectieve ontwikkelingen. Daardoor was hij in staat zijn landgenoten advies en uitleg te geven en grotere verbanden te leggen: "Geen volk kan tot volle wasdom komen", schreef hij, "dat erfelijk met een minderwaardigheidscomplex belast blijft." Surinamers hebben hun eigen helden: slaven kwamen in opstand tegen de vernederingen. Zoals Bonni, Baron, en Joli Coeur de aanvoerders van de marrons die waren weggelopen van de plantages en diep in het bos leefden. Hun geschiedenis is nog nauwelijks geschreven, merkte De Kom op.
Hij was in staat cultuur, klassenpositie en persoonlijk leed te verbinden aan de politieke, economische en koloniale geschiedenis. Daarom wist hij ook de arbeidersklasse in Suriname een plek te geven naast die van andere landen. Hij schreef klassengeschiedenis. En verbond zijn eigen geschiedenis aan die van de arbeidersklasse elders op de wereld. Zulke processen zijn een moeizaam gevecht tegen de eigen opvoeding en leefomstandigheden. "Het heeft lang geduurd voor ik mijzelf geheel van de obsessie bevrijd had, dat een neger altijd en onvoorwaardelijk de mindere zijn moest van iedere blanke". Hij zag hoe het koloniale systeem gebruikmaakte van verschillen tussen taal, cultuur en kennis. Dat alles was te lezen in zijn boek: 'Wij slaven van Suriname' en dat maakte (en maakt) dat boek ook revolutionair en gevaarlijk voor de heersende klasse.
De Surinamers van Afrikaanse afkomst, maar ook inheemsen, Chinese en Indiase contractarbeiders die naar Suriname werden gehaald werden uitgebuit. Alleen vertrouwen in de eigen proletarische kracht, eenheid en klassenbewustzijn liggen aan de basis van een succesvolle strijd.
De Kom werd vooral miskend en vervolgd vanwege zijn communistische activiteiten. Een volledige erkenning is nodig. Juist op dit moment, nu er een toenemende behoefte is aan voorbeeldleiders in ons land. Nu er sprake is van een zwart proletarisch bewustwordingsproces met name onder Surinaams-Nederlandse jongeren, is dit van groot belang voor de vorming van hun culturele en klassenidentiteit.
Anton de Kom: 'Wij slaven van Suriname'. Uitgeverij Olympus/Atlas Contact.
Wil je een abonnement op Manifest?
Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland
Manifest is de krant van de NCPN die tien keer per jaar verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.
Abonneer Nu!
