De maand december drukte ons weer met de neus op de klimaatontaarding: hitte tot 45 graden C en meer in Australië met vreselijke bosbranden, als aflossing op de eerdere bosbranden in de Amazone. Tegelijk taifoens over de Filippijnen met dood en verwoesting. Overstroming in Frankrijk en de andere Zuid-Europese landen. Bittere kou in Bangladesh.
Je zou kunnen zeggen dat de uitersten elkaar compenseren. En dat is ook een beetje zo. De algemene opwarming zorgt voor veel meer energie in de lucht- en watermassa's. Energie die zich extreem ontlaadt. Alle wetenschappelijke rapporten en statistieken in het voorbije jaar zeiden hetzelfde: de klimaatontaarding gaat stukken sneller dan eerst voorspeld.
Time for Action?
'Time for Action' was de officiële slogan van de internationale klimaatonderhandelingen in Madrid ('COP25') van 2 tot 15 december. Ja, tijd om tot actie over te gaan. Op zich is die slogan al een resultaat van de klimaatstrijd in het voorbije jaar met zijn veelvoud aan betogingen, stakingen, rechtszittingen en burgerlijke ongehoorzaamheid. Het klimaat is een sociale en politiek strijdpunt van de eerste orde geworden.
De wetenschappers zijn eensgezind. Hoe langer we wachten, hoe moeilijker. Tegen 2030 zou de uitstoot wereldwijd gehalveerd moeten zijn om onder het wereldwijde gemiddelde van 2 graden C opwarming te blijven. Vandaag zijn we in onze streken daar al ver boven. In 2050 zou elk land klimaatneutraal moeten zijn. Dat betekent dat in de rijkere landen tegen 2030, over 10 jaar dus, de emissies met 60 à 65 procent gedaald zouden moeten zijn.
Dat is enorm drastisch. Technisch kan het. Wel moet er op alle sectoren van de maatschappij ingegrepen worden. Dat kan niet zonder de steun van de brede bevolking. Steun van de bevolking zal er enkel zijn als de klimaattransitie ook sociaal rechtvaardig wordt georganiseerd. De Gele Hesjes in Frankrijk, de stikstofacties van de Nederlandse boeren tonen duidelijk aan dat in de huidige aanpak heel wat schort aan dat sociaal rechtvaardige aspect.
Koolstofmarkten werden gedeeltelijk afgeblokt
'Artikel 6' van het 'Akkoord van Parijs' was het oorspronkelijk hoofdpunt van deze klimaatonderhandelingen. Bedoeling was het instellen van een internationale 'koolstofmarkt'. Als landen niet voldoende doen, dan zouden ze 'overtollige' emissievermindering van andere landen kunnen kopen. Dat is een neoliberale benadering die de deur openzet voor fraude en het hele klimaatbeleid tot nul kan herleiden. Grote multinationals die over het meeste geld beschikken en het structureelst kunnen werken, zouden dan het laag hangend fruit van ontwikkelingslanden kunnen wegkopen. Tot slot is de kloof met wat er gedaan moet worden zo groot, dat er in het geheel geen overtollige emissievermindering in de wereld is.
Sharan Burrow, algemeen secretaris van het Internationaal vakverbond zegt in haar verklaring "regeringen moeten focussen op het verminderen van de uitstootrechten in plaats van er handel in te drijven". Over de koolstofmarkten kwam er uiteindelijk géén besluit, wat beter is dan een slecht besluit.
Hooggespannen verwachtingen, magere uitkomst van de klimaattop in december
Door de klimaatstrijd van het voorbije jaar is overal het bewustzijn aangescherpt dat er veel meer gedaan moet worden. Elk land moest aangeven wat zijn nationale bijdrage zou zijn tot de emissievermindering. Als je de zogenaamde 'ambitie' van de verschillende landen optelt, gaapt daar een enorme kloof tussen wat ze beloven te doen en wat er nodig is om in 2030 de emissies wereldwijd te halveren. Met wat er voorligt gaan we naar een gemiddelde opwarming van 3 à 4 graden C. Dat kan vele streken op de wereld onbewoonbaar maken. Daarom pleitte de halve wereld om de 'ambitie' te verhogen. Dat was de inzet van de verlenging met twee volle dagen van de onderhandelingen. Het werden vage bewoordingen zonder dwingende cijfers.
Het belangrijkste uit het eindbesluit
In het kader van de Overeenkomst van Parijs besluit de Chili-Madrid conferentie dat de volgende nationale bijdragen (NDC) van elke partij (=land) verder moeten gaan dan hun huidige NDC en een afspiegeling moeten zijn van hun hoogst mogelijke ambitie, die past bij de gemeenschappelijke maar gedifferentieerde verantwoordelijkheden en respectieve capaciteiten, in het licht van de verschillende nationale omstandigheden. (...) De ontwikkelde landen worden aangespoord om financiële middelen ter beschikking te stellen om de ontwikkelingslanden te helpen bij zowel vermindering als aanpassing, en andere partijen die daartoe in staat zijn, worden aangemoedigd om dergelijke steun op vrijwillige basis te verlenen.
Wie is verantwoordelijk voor de mislukking? China, India? Of de VS en Saoedie-Arabië?
Het addertje onder het gras is de zinssnede "gemeenschappelijke maar gedifferentieerde verantwoordelijkheid". Dat verwijst naar de historische verantwoordelijkheid van de oude kapitalistische landen. Hun hoge uitstoot van vroeger werkt nu nog altijd na. Omdat zij verantwoordelijk zijn, dienen zij ook de financiën op te hoesten om er iets aan te doen. China en India eisen dit terecht samen met de meerderheid van de ontwikkelingslanden. De VS en hun bondgenoten saboteren dit principe. Zij willen niets betalen voor de schade en het verlies dat nu al de halve wereld lijdt.
Een maatschappijkeuze...
Sharan Burrow van het IVV zegt: "We hebben precies 10 jaar om de planeet te stabiliseren. Werkers en hun vakbonden staan in de frontlinie tegen de gevaren van de klimaatverandering. We hebben nationale plannen nodig die rechtvaardige transitie en sociale dialoog inhouden... De mensen hebben hoop nodig en een plan dat hun banen klimaatbestendig maakt..."
De klimaatontaarding is een politiek wereldprobleem, dat de hele huidige maatschappij ter discussie stelt. Het wordt steeds duidelijker dat de kapitalistische 'vrijheid van ondernemen', 'vrijheid van handel' en het kortzichtig winstbejag aan de bron ligt van dit wereldprobleem. Wanneer deze 'vrijheid' in botsing komt met de leefbaarheid van onze toekomst, moet ze aan banden gelegd worden.
Grafiek overgenomen uit presentatie door Philippe Huybrechts, co-hoofd-auteur van het zesde IPCC-klimaatrapport, glacioloog en klimatoloog aan de VUB, op 16 november in Gent voor Climaxi
Wil je een abonnement op Manifest?
Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland
Manifest is de krant van de NCPN die tien keer per jaar verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.
Abonneer Nu!
