Herinneringen

Het komt meer dan eens voor dat je nog niet weet waarover je zult gaan schrijven. Dat komt meestal niet door een gebrek aan onderwerpen, maar eerder door de vele aangediende onderwerpen waardoor is het moeilijk is om een keus te maken. Maar een enkele keer zit er in je brein wat op slot, veroorzaakt door de veelheid aan andere zaken die korte aandacht vergen en ook opgelost moeten worden. Maar zoals dat dan gaat, biedt een krantenbericht de oplossing. Zo las ik onlangs iets over het kinderopvang toeslagenschandaal.

Tussen de vele duizenden slachtoffers zouden ook een aantal fraudeurs zitten. Alsof dat na die lange tijd dat dit schandaal speelt nieuws zou moeten zijn. In die gevallen zouden er veel meer uren opgegeven zijn die dan ook ten onrechte voor de toeslag in aanmerking kwamen. Oneerlijke mensen komt men overal tegen. Maar het ‘nieuws’ werd gebracht in samenhang met de daardoor veroorzaakte ingewikkelde en dus trage afhandeling van genoegdoening van die vele, vele slachtoffers. Zo worden dan die duizenden oneerlijk behandelde mensen en een klein aantal oneerlijken tegenover elkaar gezet.

Dit kleine krantenbericht riep bij mij een herinnering op. Herinneren, niet de beste eigenschap van nogal wat politici en andere hotemetoten als het om politieke debatten en parlementaire enquêtes gaat, ook die naar aanleiding van het toeslagenschandaal. Echter mijn herinnering van vele jaren geleden - toen het landelijk schandaal al bestond maar nog geen nieuws was - staat nog als een huis.

Er komt een vrouw bij mij aan de deur. Voor de duidelijkheid: een gemeenteraadslid van de NCPN wordt door nogal wat mensen van de plaatselijke bevolking als vraagbaak en bestrijder van onrecht gezien. Vandaar de deurbel, de telefoon en e-mails. Zij was de dag ervoor jarig geweest en zat gezellig met wat familie en kennissen bij elkaar. Zij hoorde dat de postbode wat in de brievenbus liet vallen. Bij de post zat ook een blauwe envelop. De betekenis van die kleur hoef ik aan de lezers/lezeressen van dit nog veel te weinig gelezen blad niet uit te leggen. Een aanslag van de belastingdienst: €2.600 teveel ontvangen kinderopvangtoeslag over het voorgaande jaar terug betalen! Verre van mooie woorden en vooral cijfers…! U begrijpt dat het gezellig samen zijn vanwege haar verjaardag voorbij was. De volgende dag was ik bij haar om de situatie te bespreken. Zij vertelde mij dat zij wel vaker teveel ontvangen toeslag terug moest betalen, maar dan ging het hooguit om een paar honderd euro’s.

Zo moest ik dus eerst weten of dit volgens de belastingdienst teveel ontvangen bedrag overeenkomt met het aantal gebruikte uren kinderopvang over dat betreffende jaar. Dat bleek totaal niet met elkaar in overeenstemming. Zo ging ik er, niet deskundig op het gebied van kinderopvang, eerst vanuit dat zij dat bedrag ook ontvangen had. Zij had dat grote, door haar vanwege haar lage inkomen niet op te brengen bedrag, niet ontvangen. En toen kwam de aap uit de mouw. De administratieve rompslomp werd geregeld door een zogenaamd bemiddelend en facilitair bureau. De kennelijke levensvatbaarheid en dus het verdienmodel van zulke kantoren kan niet anders aangeven dat zeer velen van de ouders met kinderopvang van zulke diensten gebruik maken en ook voor deze diensten rijkelijk betalen. Dus het was dit bureau dat kennelijk veel te veel uren kinderopvang had berekend en dus ook de bedragen toeslag had geïnd en aan haar de toeslag voor de werkelijk gemaakte uren afdroeg.

Er is haar door mij geadviseerd een mail naar dat bureau te sturen met daarin de vraag haar uit te leggen hoe deze hoge aanslag was ontstaan en dat zij dat niet met haar in werkelijkheid bij de kinderopvang uitbestede uren kon rijmen. Binnen een week kreeg zij bericht dat haar een bedrag zou worden overgemaakt, er in uitmondend dat er dan nog slechts €1.500 voor haar rekening kwam. Er is haar door mij geadviseerd de zaak nu ‘officieel’ in handen van de NCPN te leggen. Door mij werd een brief naar het betreffende bureau gestuurd, met daarin het vermoeden dat er onrechtmatig gehandeld was en dat ik inmiddels inlichtingen hierover bij ‘de juridische afdeling’ van de NCPN te rade was gegaan en deze rekening hield met strafbaarheid. (In dit geval was ik dus even die juridische afdeling…)

Het was vakantietijd en we waren een weekje weggeweest. Toen wij thuiskwamen lag er een envelop met een kaart waarop haar blijdschap was verwoord en dat het bureau op €100 na het bedrag voor zijn rekening nam; zij was zo blij, schreef ze. In de envelop zat ook nog een bedrag als gift voor de Partij. Het is bekend dat ook bij mensen met een goed geheugen de details van iets niet altijd exact herinnerd worden. Uiteraard doen sommige politici daar hun voordeel mee…

Het is niet de eerste keer dat mijn vermoeden dat er voor een deel werkelijk van fraude sprake was is geuit. Maar dan niet door de gedupeerden/slachtoffers van het schandaal, maar door malafide en louche bemiddelingsbureaus. Door oplichters die snel rijk willen worden en dat daardoor ouders die van kinderopvang gebruik maakten zeer hoge bedragen over veel voorgaande jaren aan toeslag aan de belastingdienst moesten betalen.

In de rechtse euforie destijds, waarin meer marktwerking en privatisering zowat heilig verklaard werden en waarbij nogal wat die zichzelf links en progressief vonden collaborateurs waren, rezen dat soort bedrijfjes als paddenstoelen uit de grond. Dit fenomeen - marktwerking als remedie - wordt de laatste jaren meer en meer bekritiseerd. Maar als het over het schandaal kinderopvangtoeslag gaat dat blijft die vrije-markt-kritiek vrijwel achterwege. De kritiek moet kennelijk wel binnen de rechtse perken blijven.

Er waren meer herinneringen, die ik deze keer aan u wilde toevertrouwen. Maar bij het schrijven van dit stuk moest ik daarvan afzien. Het zou veel te lang geworden zijn. Misschien een volgende keer. De vrouw, een buurtgenote, die bij mij aan de deur kwam, zal niet het enige slachtoffer van oplichtende bureautjes zijn geweest. Het is al een tijd geleden. Het landelijk ettergezwel zou pas jaren later bekendheid krijgen. Zelfs schrijver dezes - die zijn politieke vermoedens gewoonlijk niet voor zich houdt - had toen niet door wat er toen werkelijk aan de hand was, dat de verrotting van het systeem al zo ver gevorderd was.