Kromspraak

Ten onrechte van fraude beschuldigd. Nee, ik moet het anders zeggen: bij voorbaat als fraudeur, als oplichter beschouwd. En..., snelrecht uitgevoerd. U hebt al door waarover dit gaat. Over die vele ouders die kinderopvangtoeslag terug moeten betalen. Over een lange periode, vaak forse bedragen. Waardoor huishoudens in grote problemen zijn gekomen. Door de Belastingdienst. Een onkreukbaar en rechtschapenheid uitstralend overheidsorgaan.

Schrijver, wees voorzichtig en kies uw woorden zorgvuldig. De cynische ondertoon kan zomaar een argument voor privatisering zijn. Wat er naar aanleiding van deze affaire al wel te lezen is geweest is dat deze kinderopvangtoeslag beter maar afgeschaft kan worden en ook dat het hele stelsel van toeslagen maar beter overboord kan.

Bovendien is nog gebleken dat het bij het geld van de beschuldigden terugvorderen voor een groot deel ook nog om mensen gaat met een niet-Nederlands lijkende achternaam. Racisme, ook dat nog! De tot nu toe nog steeds te weinig gestelde vraag is: hoe kunnen ambtenaren, onder het gezag van hooggeplaatste chefs en onder politieke verantwoordelijkheid van de regering, er toe komen om mensen die van een overheidsvoorziening afhankelijk zijn, bij voorbaat als oplichters te zien en zich zowel de rol van officier van justitie als die van rechtspreker aan te meten? Het antwoord hierop is echter niet zo moeilijk. De 'Perestrojka', de verandering naar 'een kapitalisme met een menselijk gezicht', van een versluierde klassensamenleving naar een meer open klassenmaatschappij, ook wel neoliberalisme genoemd. De versluierde aanwezigheid van minachting voor en haat tegen 'het schorriemorrie' kreeg handen en voeten en ook legitimatie door het al eerder ontstane politieke klimaat.

De kinderopvangtoeslagaffaire is een van de vele gevolgen van de door de politiek gevoede mentaliteit. Cursussen voor ambtenaren in de sociale sectoren hebben aan die mentaliteit bijgedragen, waarbij de minachting voor de aan hen overgeleverde 'cliënten' centraal staat. 'Afpakjesavond' was de woordspeling die de beschuldigende en rechtsprekende ambtenaren gebruikten. Daarmee onderling duidelijk makend dat de overheid niet 'Sinterklaas' is met haar cadeautjes op pakjesavond. Dit werkplezier, deze werkvreugde doet me aan andere tijden denken. Meer dan vijfenzeventig jaar geleden kon het onder toezichthouders best gezellig zijn. Lezers, lezeressen, hier worden geen daden vergeleken, maar wel de mentaliteit.

Echter, niet alleen de Belastingdienst, afdeling Fraude! Bij gemeenten is zo'n mentaliteit allang normaal. Laatst nog zag ik een tv-programma waar dit aangekaart werd. Wie nou gedacht had dat dit een storm van publicaties zou veroorzaken, die had het mis. Heel erg mis! Gemeenten voeren de regeringspolitiek uit. Per 1 januari 2015 is dat nog eens herbevestigd en uitgebreid. De participatiemaatschappij. De Participatiewet. Wie werkloos geworden een gemeentelijke bijstandsuitkering moet aanvragen, kan als het de dames en heren behaagt positief te beslissen, in de beschikking al zien hoe men daarin wordt aangesproken en hoeveel verplichtingen er zijn waar men zich, op straffe van..., aan te houden heeft.

De ambtenarenapparaten van het sociaal domein en in het bijzonder de uitvoerders van de Participatiewet, hebben van de colleges van B en W de opdracht de uitgaven zoveel mogelijk te beperken. De colleges van B en W proberen daarmee binnen de te krappe rijksbijdragen voor het sociaal domein te blijven. Termijnoverschrijdingen van aanvragen, door het ambtenarenapparaat veroorzaakt door op het laatste moment nog nadere gegevens te eisen, leiden er dan toe dat opnieuw aangevraagd moet worden en de gemeente zes weken uitkering uitspaart. Hoe de aanvrager dat overleeft zal haar een zorg zijn. 'Eigen kracht' en 'zelfredzaamheid' zijn immers de sleutelwoorden...! Er worden zelfs trucs uitgehaald om de gemeente er, ten nadele van de uitkeringsgerechtigde, financieel beter van te laten worden. Er zijn gevallen waarbij schrijver dezes nauw betrokken was.

De in het dagelijks leven normaal gevonden fatsoensnormen - laat eenieder in zijn/haar waarde - stopt bij de gemeentelijke instantie waar over uitkeringen en sancties beslist wordt. Dikwijls wordt de van een overheidsuitkering afhankelijke als minderwaardig gezien, die als een kleuter en onmondig toegesproken mag worden. En beschouwd worden als iemand die op valse gronden eropuit is de gemeentelijke overheid geld afhandig te maken. "Geef elke wijziging op tijd door, want wij kunnen zo uw uitkering afpakken", dat kreeg een mevrouw te horen, van wie pas door tussenkomst van de NCPN een besluit tot een hoge boete teruggedraaid was. Wist u dat er gemeenten zijn waar het de ambtenaren namens B en W gelukt is door het strenge regime de uitgaven voor uitkeringen te verminderen, dit vieren met gebak? Wist u dat bij een beslissing op een bijstandsaanvraag direct een sanctie van drie maanden is opgelegd, waardoor de aanvrager drie maanden zonder inkomen zit? Een test op zelfredzaamheid en eigen kracht? Hoe zullen we het noemen?

Ook het UWV kan er wat van. Wat was de reactie van de UWV-ambtenaar toen een aanvrager, die als uitzendkracht met nog anderen bij een bedrijf ontslag had gekregen, vertelde dat de werkgever had gezegd hem over een half jaar misschien wel weer nodig te hebben? Door de telefoon: dus meneer denkt nu zeker een halfjaar op zijn lauweren te kunnen gaan rusten...

Gemeentelijke stukken waarin het beleid op het gebied van het sociaal domein is samengevat - de uitvoering van de regeringspolitiek dus -, worden zodanig opgevat dat een raadslid/volksvertegenwoordiger zich daarbij neer moet leggen en dat het een raadslid niet past om inwoners die het met een gemeentelijke beslissing niet eens zijn bij te staan of te adviseren. In 2016 is zelfs de gedragscode in die zin uitgebreid. Dat zou betekenen dat gemeentelijk beleid op sociaal gebied - afbraakbeleid -, met meerderheid van stemmen aangenomen, communisten zich daarbij neer zouden moeten leggen, niet agiteren, geen slachtoffers bijstaan. Zo is dat ons eens uitgelegd... Zoveel jaren later is gezegd dat de NCPN tot aan de grens gaat. Waarvan akte.

De kinderopvangtoeslagaffaire, waardoor veel ouders nog steeds wachten op genoegdoening en eerherstel én op terugbetaling, heeft voor velen die het nog niet doorhadden, iets belangrijks aan het licht gebracht. Door de gevestigde politiek en de media als een incident gezien. Het is geen incident! Het is de mentaliteit van minachting voor het gewone volk welke bij de overheidsinstantie om zich heen heeft gegrepen. Het is de bazenmentaliteit, de slavenhoudersmentaliteit, die de politiek geïntroduceerd heeft. Om de concurrentie binnen de werkende bevolking aan te wakkeren. Om angst te zaaien en te laten zien wie hier in dit land de baas zijn.

Incidenten benoemen, er tijdelijk verontwaardigd over zijn, zo nu en dan een paar Kamerleden die zich het lot van de slachtoffers aantrekken te bevragen, vooral in consumentenprogramma's, dat is het. Een bewindspersoon op laten stappen... Laten we er niet een al te grote toestand van maken. Er zijn fouten gemaakt... Fouten? Elke dag worden die 'fouten' gemaakt. Er wordt snelrecht toegepast. Op onschuldige mensen. Elke dag! Naar de huidige politieke situatie doen deze ambtenaren niets fout. Zij hebben het mandaat van hun meerderen - met als hoogste orgaan de regering - en voeren op de juiste neoliberale wijze hun politieke beleid uit. Grapjes en woordspelingen horen daarbij, ter verhoging van de werkvreugde. Gezelliger kunnen we het niet maken...