Links uit de bocht

"Het geheel is meer dan de som der delen", dat is zo'n pseudo-geleerde uitspraak die meestal opspeelt als er over fusies gepraat wordt en dan vooral als het gemeenten of politieke partijen betreft. Als het om fusies van grote bedrijven gaat dan zou die uitspraak wel eens kunnen kloppen als het om vergroting van de winsten gaat. Maar in zulke gevallen zijn fusies in feite overnames. De laatste tijd horen we het vaker opspelen, maar dan als het gaat over de linkse politieke partijen. Zo worden ze althans genoemd. Links dus.

Nu GroenLinks en SP bij de laatste parlementsverkiezingen veel zetels verloren hebben en de PvdA niets van de eerdere smadelijke nederlaag goed heeft kunnen maken, is het politieke en mediale geroep over een fusie tussen die drie partijen weer sterker geworden. Het samengaan maakt sterker dan ieder apart... Een aanname die nogal eens door de politieke geschiedenis van Nederland wordt gelogenstraft. En als het over linkse of zichzelf links noemende partijen gaat, dan gaat het om meer dan zetelaantallen, maar ook en vooral over de politieke kwaliteit. Wordt zo'n gefuseerde partij - het geheel - linkser dan de drie fusiepartners waren?

Men hoeft geen politicoloog te zijn om tot de conclusie te komen dat de er in opgenomen SP-politici minder links zullen zijn en dat daardoor van het geheel weinig links meer overblijft. Wat hier tot nu toe geschreven is moet leiden naar een aantal vragen. Wat verstaan wij onder links en wat verstaat een groot deel van de bevolking onder links? Wat dit laatste betreft moeten we vooral kijken naar wat de media en ook rechtse partijen de laatste tientallen jaren 'links' vinden. Over waar links voor staat, wat links belangrijk vindt. Het gaat er hier niet om of het allemaal voor honderd procent klopt, maar om het imago van linkse politiek. Een imago dat inmiddels wijdverbreid is onder delen van de bevolking die voorheen bij verkiezingen op linkse partijen stemden. Dat imago is dat men 'de gewone man en vrouw' niet meer ziet staan. Dat de wens om samen met rechts te regeren overheerst. Dat men zich nog slechts wil profileren met niet-sociaaleconomische standpunten als antiracisme, gendergelijkheid, milieuvraagstukken enzovoort. Met als ernstig gevolg overigens, dat dit bij delen van de bevolking aversie opwekt.

Wat zich op dit vlak al langere tijd heeft afgespeeld is de afgelopen jaren nog versterkt door over de oceaan vanuit de Verenigde Staten van Amerika overgewaaide invloeden. Niettegenstaande dat de invloed van links door het voortdurende anticommunisme op sociaaleconomisch gebied daar marginaal is, is er onder delen van de zogenaamde progressieve elites een toenemende druk op niet-sociaaleconomische politieke correctheid ontstaan, die men ook links noemt. Vanuit de rechtse hoek wordt deze politieke correctheid bestreden door het marxistisch, neo-marxistisch of totalitair te noemen. Er is onder delen van de bevolking in ons land - vooral ook wat ik 'het gewone volk' noem - een weerzin tegen links en door het woordgebruik in de media ook tegen communisten. Die dan ook vereenzelvigd worden met sommige politiek-correcte uitspattingen.

Al deze fenomenen, strijdpunten, op gebieden als antiracisme, tegen (seksuele) intimidatie van vrouwen en nog meer, verdringen, mede ook omdat zij belangrijk zijn, de noodzakelijke andere strijdpunten die aan klassenstrijd gelieerd zijn. Ook zitten we dan op een gebied waar onuitputtelijk maatschappelijke tegenstellingen In de belangstelling kunnen worden gebracht. Tussen jong en oud, tussen mannen en vrouwen, tussen hetero en homo, tussen zwart en wit, tussen hoog- en laag opgeleid, tussen woonwijken, tussen stad en platteland. De tegenstelling tussen kapitaal en arbeid is van het politieke toneel verdwenen, al leek het voor de verkiezingen, maar dan heel voorzichtig, weer op de planken te staan.

Omdat ik ben opgegroeid tussen wat ik toch maar weer het 'gewone volk' noem, arbeiders van hand en hoofd en kleine zelfstandigen, en vooral ook omdat ik één van hen ben weet ik zo ongeveer wat velen van hen onder links verstaan. Linkse politiek is, en ik chargeer uiteraard, als een man niet meer de hand op de schouder van een vrouw mag leggen; lichte straffen voor zware misdaden; het halen van steeds meer buitenlandse mensen naar het al overvolle Nederland; het minachten van 'gewone mensen'; vinden dat ze racisten zijn; van PvdA en GroenLinks dat het elitepartijen zijn (wat de SP betreft maakt men nog wel een voorbehoud).

Uiteraard zal men zich ook wel afvragen wat al die politieke partijen al die tijd uitspookten toen vele jaren geleden al mensen door het toeslagen-schandaal murw gebeukt werden. Dat er een paar wakkere volksvertegenwoordigers rondliepen doet daar niks aan af. Let wel, nu het vertrouwen in de politiek in het algemeen afneemt, ziet men dat de linkse partijen hierover het geschut aan de extreemrechtse partijen overlaat.

De roep om een fusie van linkse partijen is niet ingegeven door de wens om linkse politiek te versterken. De enige hoop en dan ook het enige doel kan zijn dat het opheffen van linkse versplintering de kans op regeringsdeelname vergroot. Immers een middelgrote partij maakt meer kans aan de onderhandelingstafel. Als meedoen met de slopers het doel is dan zal de aversie - of die nu geheel terecht is of niet - alleen nog maar versterken en ultrarechts nog meer wind in de zeilen geven.

Enkele dagen voordat ik dit opschreef kreeg ik een bericht van een inwoonster van onze gemeente. Zij had, omdat ze geen inkomen had, een bijstandsuitkering bij de gemeente aangevraagd. Ze maakte, omdat de aanvraag zoveel tijd in beslag nam (de gemeente wil steeds meer gegevens, vooral die er niet zijn!), zich zorgen of ze de huur wel kan betalen. In een gesprek met een ambtenaar van de gemeente, toen haar bankafschriften ter sprake kwamen, vond deze uitvoerder van de participatiewet dat zij maar weinig boodschappen had gedaan. Als u, trouwe lezer(es) hier medeleven ontwaart, dan hebt u het goed mis. "Als u zo weinig boodschappen doet, dan betwijfel ik of u wel een uitkering nodig heeft." Als er hier sprake is van medeleven, dan wel met de slopers...!

Hiertegen opkomen, hiertegen strijden, voor de mensen opkomen, ook dat is linkse politiek! Met een partijtje schelden op Rutte komt men er niet. Het toneel is niet altijd een spiegel van de werkelijkheid.