Mensenrechten

Veel kranten en tijdschriften kwamen voorbij. Met daarin artikelen die je aandacht vragen. Stukken over van alles. Onder dat alles ook de bezigheden van prinses Laurentien. Jarenlang media-boegbeeld in de strijd tegen laaggeletterdheid. Sinds kort is zij bezig de koningin van de strijd tegen kinderarmoede te worden. Nu krijgt schrijver dezes altijd iets krampachtigs als hij het woord kinderarmoede ziet of hoort. Bestaan er dan ook arme kinderen van rijke ouders? Nou dan! Armoede is armoede, maar de prinses, die nogal wat ruimte krijgt om de lezer kinderarmoede uit te leggen, zegt: "Armoede gaat over veel meer dan geld". Voorbeelden: opgroeien in armoede; geen geld om naar de film te gaan; niet aan je ouders om voetbalschoenen durven vragen; dat je tegen je vriendjes moet liegen; dat je smoesjes moet verzinnen, enzovoort. Ja zeker, ook een appel is veel meer dan een appel: schil, klokhuis, pitten, vruchtvlees, enzovoort. Dus armoede gaat over veel meer dan geld...

Maar al dat 'veel meer dan geld' bewijst nu juist dat het probleem nou juist gebrek aan geld is. En, hoe zou dat nu toch komen? Maar daar gaat de prinses niet over... Het ontbreekt er nog net aan de ouders, die de kansen die deze maatschappij biedt niet gepakt hebben, de schuld te geven. Want aan de maatschappij kan het niet liggen..!

Een artikel over groeiende ongelijkheid. En dan met name de kansenongelijkheid. Die is gestegen. Van 12 procent naar 14 procent. De kans om van een 'dubbeltje' een 'kwartje' te worden, wel te verstaan. Een beschouwing over mensen in 'betere' buurten. Die hebben meer kansen om hogerop te komen. Uiteraard hebben die meer kansen, maar de echte waarheid komt pas aan het licht als we de zaak omdraaien. Mensen wonen in 'betere' buurten, omdat ze meer kansen hadden! Zo lees ik ook dat de overheid faalt om kansengelijkheid te vergroten. Ook hier moet de zaak omgedraaid worden: de overheid faalt niet! De overheid heeft juist succes met haar beleid van het vergroten van kansenongelijkheid!

De affaire toeslagen kinderopvang. De belastingdienst. Dus de Rijksoverheid. Hier liep het beleid om achter eenieder die iets van de overheid wil - toeslagen, tegemoetkoming, uitkering - een potentiële fraudeur te zien, enigszins uit de hand. Door ambtenaren die wat al te ijverig niet anders deden dan het rijksbeleid uitvoeren. Je zou je de vraag kunnen stellen of de verantwoordelijke bewindslieden, parlementsleden en adviseurs zich nog zonder schaamte onder de mensen durven te bewegen. Ja, er is een staatssecretaris afgetreden. Maar zijn de uitvoerders van de heksenjacht op mensen ontslagen en in de bijstand terechtgekomen? Nee! Er gebeurt wat anders. Het systeem van toeslagen is de schuldige...! Niet de schuldigen die onschuldige mensen van diefstal beschuldigen en ook straften, en hun opdrachtgevers - de politiek - hebben het gedaan, maar het hele stelsel van toeslagen is de oorzaak. Het stelsel van toeslagen, waar men het liefst vanaf wil. Men spreekt over alternatieven. Het belastingstelsel zou dat kunnen zijn...

Waar zou zoiets op uitlopen? Op nog meer ongelijkheid en kansenongelijkheid. Op nog meer armoede, dus ook kinderarmoede. En ook dan zullen journalisten - ook de goedbedoelende - stukken schrijven over een overheid die gefaald heeft. Dat dit nooit de bedoeling zal zijn geweest. Dat mensen in 'betere' buurten weer meer kansen hebben dan in de 'mindere' buurten, die nog steeds 'politiek-correct' achterstandswijken zullen worden genoemd. Ookdan zullen zij niet doorhebben dat het 'dubbeltje' dat geen 'kwartje' kan worden niet relevant is. Relevant is dat van een 'dubbeltje' fatsoenlijk te leven is. Dat alle kinderen op sport kunnen en kunnen deelnemen aan alles wat ook anderen toekomt. Dat het 'dubbeltje' niet tot 'stuiver' gedegradeerd wordt. Het gaat om de waarde van het inkomen en daarmee ook om waardigheid!

Het voorgaande, dat naar aanleiding van krantenartikelen is geschreven, gaat in feite over mensenrechten. Het recht om zonder armoede te leven en op te groeien; het recht op goede betaalbare woning; het recht op een goed inkomen; het recht om niet bij voorbaat als fraudeur aangemerkt te worden. Daar ging het over. Zo zijn er nog veel meer mensenrechten. Over mensenrechten die niet direct van sociaaleconomische aard zijn, daar lezen we dagelijks over. Mensenrechten die in andere landen geschonden zijn of geschonden zouden worden.

Sociaaleconomische mensenrechten worden - zeker in Nederland - niet als mensenrechten gezien en besproken. Uiteraard zijn daar politieke redenen voor. Als het hier over mensenrechten gaat, dan gaat het bijvoorbeeld over vrijheid van meningsuiting, godsdienstvrijheid, vrijheid van pers, democratische rechten. Dat kinderen in armoede opgroeien, werkloosheid, toename van ongelijkheid inkomens en vermogens, onderwijs, gezondheidszorg, dat alles noemt men geen schending van mensenrechten.

Dat het met genoemde mensenrechten bergafwaarts gaat, zijn niet onbedoelde bijverschijnselen van beleid. Er is sprake van bewust beleid, dat al vanaf de jaren tachtig van de twintigste eeuw is ingezet. Ook wel eufemistisch 'neoliberalisme' genoemd. En hoe meer dit asociale beleid vruchten begint af te werpen, des temeer men die vruchten onbedoeld noemt. Er bestaat een geweldige angst de dingen bij de naam te noemen. De wrange resultaten van de privatiseringen en marktwerking noemt men dan 'doorgeschoten' marktwerking... Dat alles om te voorkomen dat het kapitalisme zélf onderdeel van de discussie wordt.

Steeds meer stukken - boeken en boekjes - verschijnen er met kapitalismekritiek. Ook de woorden socialisme en zelfs communisme ontbreken daarin niet. Het gaat niet goed met de wereld, het kapitalisme faalt, dat is de teneur. De boeken van Piketty worden zelfs positief beoordeeld. Maar alle alternatieven voor het kapitalisme, zo ze al genoemd worden, blijven binnen het kader van het kapitalisme. Socialisme en communisme hebben gefaald, zo heet het dan. Uit dit alles blijkt dat de burgerlijke kapitalisme-kritiek niet buiten de kaders van het bekritiseerde durft te gaan. Alles, ook na honderden bladzijden juiste gezichtspunten, wijst erop dat men een béter kapitalisme wil dan dat er nu is. Dat er geen beter kapitalisme komt, dat dringt niet door.

Een serieuze discussie op niveau kan in dit kader alleen dan plaatsvinden als men daarin de mensenrechten centraal stelt. Voorwaarde daarbij is dat ook sociale rechten als mensenrechten worden gezien. Dan kan de discussie ook gaan over de verhouding tussen de verschillende soorten mensenrechten. Dan zal de discussie ook gaan over een buiten de kaders van het kapitalisme tredend socialistisch alternatief. Die discussie moet afgedwongen worden, vooral door opkomende weerstand en strijd tegen de gevolgen van de huidige kapitalistische politiek van de heersende klasse, ook wel elites genoemd.