Positieve langslapers

Het moet al weer heel wat jaartjes geleden zijn toen ik mij op deze plaats nogal opwond over de hypocrisie van bepaalde politici. Zij gaven wel hun stem aan nieuwe sociale wetten en wetswijzigingen die sociale achteruitgang inhielden, maar schreeuwden voor de camera's en microfoons opeens moord en brand nadat er kritische telefoontjes en brieven van gedupeerden naar hen toekwamen. Onbedoelde en niet voorziene bijeffecten, zo was toen hun oordeel. Dat zeiden toen de Tweede Kamerleden die als dé specialisten op het gebied van de sociale wetgeving werden gezien. Zij waren het die met verve de sociale verslechteringen hadden aangeprezen en verdedigd tegen wat schuchtere kritiek uit de oppositiebankjes.

Sociaal- en juridisch-technisch wisten ze van wanten. Maar de briefschrijvers en opbellers wisten wel beter. Zij - de echte deskundigen - voelden aan den lijve wat de dames en heren experts en al die ja-stemmers voor hen hadden klaargestoomd. De politici, zij wisten het, zij zaten er met de neus bovenop. Zij hadden ervoor doorgeleerd. Onbedoelde bijverschijnselen, neveneffecten, ja ja....

Iets dergelijks doet zich ook de laatste tijd voor: lieden die het allemaal wisten, maar nu opeens verbaasd en zelfs boos zijn. Sinds de uitbraak van het coronavirus en de genomen maatregelen om verspreiding in te dammen, is het een komen en gaan van bekende en smaakmakende inwoners van Nederland, die hun mening geven over de, vanwege de virus-pandemie ontstane, situatie. Het individualisme, dat verderfelijke individualisme is op z'n retour; de saamhorigheid zal terugkomen; solidariteit komt weer in de mode...

Wij moeten er 'met z'n allen' voor zorgen dat het neoliberalisme verdreven wordt. Corona geeft ons nu de kans. Dat vreselijke neoliberalisme! Dat voor grote ongelijkheid tussen de mensen gezorgd heeft; dat het leefmilieu op aarde vernietigt. Het neoliberalisme, dat ons die idiote participatiemaatschappij - een excuus voor bezuinigingen en privatiseringen - gebracht heeft (een ex-politica). Veertig jaar lang keek ze ernaar, zweeg ze en stond toe. Na een lange winterslaap gaat het licht aan.

Het meest lachwekkend - het lijkt cabaret - is dat er nu ook verkondigd wordt dat het neoliberalisme mislukt is, dat het niet heeft gebracht wat ons beloofd was: een beter functionerend kapitalisme... Het enig juiste wat daarop te zeggen valt, is dat het neoliberalisme niet mislukt is. Het heeft gebracht wat het beloofd heeft: afbraak sociale voorzieningen, verslechtering van arbeidsvoorwaarden, het halen van de solidariteit uit de wetgeving - zie ook het pensioenstelsel - en ruim baan voor de grote winstmakers. Het deed wat het beloofd had: niet meer te betalen huisvesting, een groot tekort aan sociale huurwoningen. Het deed wat het beloofd had: eerst de winst, niet de mensen!

Dat de privatiseringen niet dat gebracht hebben wat de naïeve kapitalisme-verdedigers daarbij gedacht hadden - een betere samenleving - is ze, ondanks hun geleerdheid en geletterdheid ontgaan. Omdat ze ervan uitgaan dat kapitalisme eeuwigdurend is. Dat een 'betere wereld' alleen mogelijk is door het kapitalisme te verbeteren. Voor veel bekende en als progressief geziene landgenoten was er een coronavirus voor nodig om uit een lange winterslaap wakker te worden en de nadelen van het kapitalisme in zijn huidige ontwikkelingsfase - het neoliberalisme - te zien.

Maar er is ook iets anders. De angst voor opstanden. De angst voor socialisme en communisme. Sommigen multimiljonairs uit de hele wereld pleiten voor hogere belastingen voor de rijken. Want, zo zeggen zij, met liefdadigheid lossen we de door de coronapandemie veroorzaakte groeiende armoede niet op. Vanwaar die liefde voor de mensheid bij die superrijken? Angst! Angst voor opstanden der naamlozen. Angst voor opleving van het communisme! Er is verwarring in het kamp van het kapitalisme. Gaat het te ver als we de toestanden rond de Euroconferentie over de financiële coronasteun erbij betrekken? De meningsverschillen gingen en gaan vooral over de voorwaarde dat tegenover financiële steun aan bepaalde EU-lidstaten hervormingen moeten staan.

Landen die achterlopen met neoliberale hervormingen - verdere afbraak sociale zekerheid onder andere - moeten een inhaalslag maken. Dus, beste langslapers en nu-wakkerworders, het neoliberalisme is niet op z'n retour! Vraag het maar aan minister-president Rutte! Ja ja, de burgerlijkheid, die het kapitalisme in- en uitademt, die haar privileges eraan te danken heeft, althans een deel ervan, pleit nu voor een herwaardering van beroepen waarvan zij - wakker geworden - het bestaan uit de geest verdreven had. Beroepen van mensen die ze eerst niet zag staan. En dan de cabaretier die merkt dat we op een veel fundamenteler en liefdevoller niveau geïnteresseerd en bezorgd moeten zijn. Zij kwam er nu pas achter dat ze haar hele leven rondom haarzelf had ingericht. Tot Inzicht gekomen dus.

Hoeveel besmettingen, hoeveel corona-doden zijn er nodig om vraagtekens bij de huidige ontwikkelingsfase van het kapitalisme - het neoliberalisme, te plaatsen? Positief blijven. Lang in slaap geweest, genoten van de luxe om zich heen. Na een lange winterslaap ontdekt dat er meer bestaat dan het eigen individu en gelijkgestemden. Dat er ook nog andere beroepen bestaan dan kunstenaars, designers, consultants, trendwatchers, schrijvers, cabaretiers, rappers en wat al niet meer... Positief blijven, niet weer in slaap vallen, dat is mijn boodschap aan al die progressief denkende en zichzelf weldenkend vindende mensen.