Ontslag AH-uitzendkracht ‘vrijbrief om rechten werkenden te schenden’

Wie de recente acties van de FNV op een rij zet, ziet geen losse conflicten maar een terugkerend patroon: het kapitaal is bezig met een gestage ‘race to the bottom’. Flexcontracten, aanbestedingen op laagste prijs, loonkloof, ontslag zonder reden, uitstel van transparantie, belastingmaatregelen die vooral lage inkomens raken: het zijn verschillende verschijnselen met dezelfde oorzaak.

Beginpunt: Albert Heijn, waar uitzendkracht Pawel Rudzki na acht jaar trouwe dienst plotseling aan de kant werd gezet. Reden voor ontslag? Collega’s helpen zich organiseren en aandringen op naleving van de cao. In een systeem dat werknemers vooral als flexibel gereedschap ziet, wordt vakbondswerk gevaarlijk. Niet voor collega’s, maar voor de winstmarges. Nadat hij solliciteerde op een vast contract kreeg Rudzki binnen twee weken vier officiële waarschuwingen, waarna hij het distributiecentrum niet meer in mocht. “De opdracht van een uitzendkracht kan van de ene op de andere dag worden beëindigd. Het uitzendstelsel is een vrijbrief om werknemersrechten te schenden”, stelt de FNV.

De bond noemt het ontslag een directe poging om vakbondswerk te breken: “Het lijkt er sterk op dat Albert Heijn hem doelbewust de mond snoert. Dat raakt niet alleen hem, maar elke werknemer in Nederland.” Vakbondsleden trokken op 13 november naar het hoofdkantoor van de supermarktketen in Zaandam: “Je kunt één vakbondsleider wegsturen, maar niet de hele beweging.”

De strategie om arbeidskosten te drukken duikt op bij Schiphol. In een brandbrief waarschuwt de FNV dat de luchthaven opnieuw richting een neerwaartse spiraal beweegt. Na de chaos van 2022 werd verbetering beloofd, maar inmiddels sturen aanbestedingen weer uitsluitend op kosten. Beveiliging, schoonmaak, grondafhandeling – telkens wint de goedkoopste, niet de beste. Die prijsdruk vertaalt zich direct naar werknemers: “De bezetting staat zo strak dat ik eigenlijk alleen maar bezig ben met aflossen van mijn teamleden zodat het werk door kan gaan. Ik kom niet toe aan mijn eigen werkzaamheden zoals het coachen en verbeteren van de kwaliteit”, vertelt een beveiliger. Ook hier is goedkoop niet een gevolg van noodzaak, maar een keuze. Een keuze die winst veiligstelt terwijl risico’s en werkdruk worden doorgeschoven naar de mensen op de vloer.

Dan blijven we ook in hetzelfde luchtruim hangen, want het KLM-grondpersoneel wist na meerdere acties (waarover eerder bericht in Manifest) een nieuwe cao af te sluiten. Hoewel de afgedwongen loonverbetering niet bepaald een hoogvlieger is (3,25 procent over een periode van twee jaar) zijn betere afspraken gemaakt over de RVU, de vast/flexverhoudingen en de Winstdelingsregeling. De grootste overwinning was wellicht de rechtszaak die de FNV won, waardoor medewerkers acht uur mogen staken op Schiphol. “We hebben laten zien dat actievoeren werkt”, stelt de FNV. “Maar de strijd is nog niet gestreden. Wij gaan door, want sommige onderwerpen zijn nog niet opgelost.”

De loonkloof van 10,5 procent laat dezelfde krachtsverhouding zien. Vrouwen werken vanaf 24 november symbolisch gratis tot het einde van het jaar. De Wet Loontransparantie, die ongelijkheid zichtbaar zou maken, wordt opnieuw uitgesteld na druk vanuit werkgevers. Niet omdat transparantie ingewikkeld is, maar omdat het geld kost. De 1,9 miljard die vrouwen jaarlijks mislopen, verdwijnen nog altijd in de zakken van het kapitaal.

Hetzelfde mechanisme is zichtbaar bij de BuffelBoete. Pas na massale druk werd de lastenverzwaring voor 2026 teruggedraaid. 800.000 werknemers met lage inkomens bleken opnieuw het makkelijkst aan te spreken voor bezuinigingen; pas toen de politieke kosten te groot werden, ging de maatregel van tafel. De FNV vertrouwt de zaak niet en bood daarom een petitie aan om te voorkomen dat de boete ooit terugkeert: “Wij willen dat de formerende partijen in het regeerakkoord vastleggen dat de BuffelBoete ook na 2026 nooit meer terugkomt”, meldt de FNV. “Deze petitie is een duidelijk signaal: mensen die hard werken om ons land draaiende houden, verdienen geen oneerlijke extra belasting.”

Bovenstaande ontwikkelingen tonen aan dat bedrijven vrijheid om kosten te drukken rücksichtsloos claimen, risico’s afschuiven en arbeidsvoorwaarden minimaliseren. Medewerkers betalen de rekening in onzekerheid, werkdruk en inkomensverlies. Het moge duidelijk zijn dat dit geen verzameling incidenten betreft, maar een systematische aanpak: een economisch systeem waarin arbeid steeds goedkoper moet worden om de winsten van het kapitaal te beschermen. Een race naar de bodem die alleen stopt wanneer werkenden gezamenlijk op de rem trappen.