Opinie: Een nationale staking komt er niet vanzelf

Op 28 juli verscheen in de Volkskrant een oproep tot een landelijke staking voor Palestina op 1 september. Maar een nationale staking begint niet met een datum, stellen Charlie, Linda, Niels & Roy namens Vakbondsleden Solidair met Palestina. Vanuit hun ervaring in het werken aan een strijdbare en solidaire vakbond, beschrijven ze wat er wél mogelijk en noodzakelijk is.

De urgentie achter de stakingsoproep delen wij volledig. Als Vakbondsleden Solidair met Palestina zien wij dat nationale actie nodig is en dat de vakbond hierin verantwoordelijkheid draagt. Tegelijkertijd moeten we realistisch zijn: een nationale staking ontstaat niet door één oproep in de krant. Een nationale staking gebeurt pas wanneer werkenden georganiseerd en actiebereid zijn.

Waarom er (nog) geen nationale staking komt

Het FNV-bestuur zal zeggen dat er juridische risico’s zijn, dat het draagvlak ontbreekt of dat er te weinig capaciteit is. Deze bezwaren zijn deels terecht, maar niet onoverkomelijk.

Ja, een politieke staking kent juridische risico’s. Maar het stakingsrecht is er juist gekomen doordat mensen bereid waren wettelijke grenzen te doorbreken. Het vermeende gebrek aan draagvlak in de sectoren is geen vast gegeven; het groeit als leden actief worden en zien wat mogelijk is. En capaciteit groeit alleen door te organiseren, niet door te wachten. Wel is duidelijk dat er nu onvoldoende vakbondsleden op de werkvloer actief zijn rond Palestina. De massale opkomst bij demonstraties toont aan dat de wil er is, maar die moet worden vertaald in organisatiegraad.

Toewerken naar een staking

In Nederland zagen we één staking voor Palestina — bij de Universiteit van Amsterdam. Daar waren werknemers al sinds het begin van de genocide bezig om druk te zetten op hun universiteitsbestuur. Sommigen hadden ervaring door hun strijd tegen het toenemende aantal tijdelijke contracten, maar voor velen was dit nieuw. Pas toen deze mensen georganiseerd en actiebereid waren, werkten ze via de FNV toe naar een officiële staking.

Zo’n basis bouw je natuurlijk niet van de ene op de andere dag. Het ontstaat doordat collega’s samen acties opzetten die stapsgewijs escaleren. Dit werk gebeurt zowel binnen als buiten de vakbond. De FNV roept een staking uit wanneer genoeg leden hiervoor stemmen en eerdere acties niet werken.

Wat kan de FNV?

Een vakbond is een gereedschap van werkenden, en de leden geven richting aan de strijd. Haar bestuur staat onder druk van overheid, werkgevers en financiële beperkingen, en kiest, geïsoleerd van haar achterban, vaak de weg van de minste weerstand. Daarom is druk van onderop nodig om haar in beweging te krijgen.

Tegelijkertijd moet het bestuur verantwoordelijkheid nemen. Vakbondsleden Solidair met Palestina publiceerde eerder een open brief met stappen die het bestuur kan zetten. Vorige week sprak het FNV-bestuur zich eindelijk uit tegen de banden die Nederland onderhoudt met Israël, en riep op tot beëindiging van militaire samenwerking. Wij hopen dat dit de deur opent binnen de FNV voor stevigere actie tegen genocide.

Wat kan jij doen?

Een nationale staking begint niet met een datum, maar met duizenden werkenden die besluiten: wij pikken het niet langer.

1. Word lid van een vakbond. Dat kost één minuut en geeft je directe bescherming. Bezoek de kadervergaderingen en kijk wat er in jouw sector gebeurt. Vergeet niet je collega’s hierbij te betrekken!
2. Sluit je aan bij bestaande netwerken. Bijvoorbeeld Vakbondsleden Solidair met Palestina, maar verken ook initiatieven in jouw sector. Samen sta je sterk!
3. Organiseer je werkvloer. Spreek je collega's aan. Zoek anderen die actie willen ondernemen of steun willen geven. Een groep actiebereide werkenden kan de FNV in beweging krijgen.

En wat doen we nu op 1 september?

Het FNV-bestuur kan veel doen om hun leden te activeren. Oproepen plaatsen, het quick response team inzetten en communiceren welke stappen zij kunnen zetten om de medeplichtigheid van hun bedrijven en instellingen te beëindigen.

Als jij en je collega’s één dag het werk neerleggen is dat een krachtig symbool. Maar zonder de juiste basis is het persoonlijk riskant en strategisch ineffectief. Laat 1 september de dag zijn van de eerste (of eerstvolgende) actie op je werkplek tegen de genocide in Gaza.

Ideeën voor acties kunnen zijn: een actievergadering op jouw werkplek of lokaal vakbondshuis, een handtekeningenactie of sluit aan bij #Wijwerkenhiernietaanmee en leg als het luchtalarm klinkt je werk kortdurend neer. Betrek zoveel mogelijk van je collega’s, organiseer deze samen en betrek je sectorbestuurder. Bij vragen kun je altijd terecht bij je vakbondsconsulent of -functionaris. Gezamenlijk maken we een vuist en wordt een nationale staking mogelijk.