Over het ‘Wereld Anti-imperialistisch Platform’

We publiceren hieronder een artikel van de Communistische Partij van Mexico (PCM) over het zogenaamde ‘Wereld Anti-imperialistisch Platform’ (WAP). Het betreft een internationaal platform dat in 2022 is opgericht. De NCPN en partijen waar de NCPN nauwe banden mee heeft, zijn niet betrokken bij het WAP, omdat het problematische standpunten heeft en de anti-imperialistische beweging desoriënteert. We noemen kort een paar aspecten ter inleiding op het artikel van de PCM.

Het voornaamste standpunt van het WAP is dat het imperialistische blok van de NAVO, geleid door de VS, de grootste vijand van de mensheid is. Elke kracht die daartegen strijd of concurreert wordt als anti-imperialistisch gezien. Het imperialisme wordt daarmee eenzijdig opgevat als de onderdrukking door het machtigste land in de wereld. In wezen wordt het imperialisme gelijkgesteld aan de VS.

Kenmerkend is dat vanuit deze benadering de strijd tegen het imperialisme wordt losgekoppeld van de strijd tegen kapitalisme (terwijl imperialisme eigenlijk een fase van het kapitalisme is), en dat de tegenstelling tussen arbeid en kapitaal op de achtergrond raakt. Sterker nog, het WAP heeft een programma waarin woorden als ‘kapitalisme’, ‘klasse’ en ‘revolutie’ ontbreken. Vaak zijn klassenanalyses ver te zoeken in het WAP of de bijdragen die partijen leveren op bijeenkomsten ervan.

Kenmerkend is ook dat de partijen van het WAP over het algemeen een reformistische strategie aanhangen. De actuele relevantie van de socialistische revolutie wordt ontkend. Het socialisme wordt meestal wel genoemd als een perspectief, maar de strategie is gericht op allerlei stadiums binnen het kapitalisme, waarbij regeringsdeelname binnen het kapitalisme vaak niet wordt uitgesloten. Sommige deelnemende partijen zitten zelfs in de regering van een kapitalistisch land.

Een belangrijk kenmerk van de meeste partijen die aan het WAP deelnemen is de steun voor het marktsocialisme. Oftewel voor socialisme zonder maatschappelijk eigendom, centrale planning en arbeidersmacht, maar met een markteconomie, warenproductie, loonarbeid en monopolies. Een ‘socialisme’ dat eigenlijk niet te onderscheiden is van het kapitalisme.

Het laatste kenmerk van het WAP dat we ter introductie moeten benoemen, is dat deelnemende partijen over het algemeen neigen naar reactionaire posities op allerlei sociale vraagstukken. Een hele reeks partijen van het WAP heeft racistische anti-immigratiestandpunten, maar ook homofobe, transfobe en reactionaire opvattingen over de rol van vrouwen en het gezin komen we vaak tegen. De partijen steunen zelfs het anticommunisme van de Venezolaanse regeringspartij PSUV die bij het WAP is aangesloten en daarin een belangrijke speelt. Momenteel is de PSUV bezig de Communistische Partij van Venezuela (PCV) illegaal te maken.

Al met al betreft het dus een platform met zeer problematische standpunten. Dat reflecteert zich ook in de samenstelling van het WAP. Er zijn sociaaldemocratische partijen, waarvan de PSUV het meest prominent is. Maar ook extreemrechtse en fascistoïde partijen zijn bij het WAP aangesloten. Daarnaast zijn er een hele reeks organisaties die zich anti-imperialistisch of communistisch noemen, maar die historisch niet verbonden zijn geweest aan de internationale communistische beweging. Het betreft veelal marginale groepen of zelfs eenlingen, zonder banden met de arbeidersbeweging. Maar er zijn ook een reeks partijen die historisch wel verbonden zijn geweest aan de internationale communistische beweging, die zich hierbij hebben aangesloten. Dat is zorgwekkend en zorgt er ook voor dat er soms verwarring ontstaat over het karakter van deze organisatie.

Helaas is er sprake van grote verdeeldheid in de internationale communistische beweging. De NCPN zal zich blijven inzetten voor de versterking van de internationale communistische beweging op basis van het marxisme-leninisme, waarvan het belang wordt benadrukt in de besluiten van het 7e Partijcongres van de NCPN. Daartoe nemen we, samen met zusterorganisaties die zich op het marxisme-leninisme baseren, ook praktische stappen. Daarover zal de komende tijd worden gepubliceerd in Manifest.

Met de toenemende tegenstellingen in de wereld is de strijd tegen het imperialisme, tegen imperialistische interventies, oorlog en onderdrukking, van het grootste belang. Juist daarom is het cruciaal om het imperialisme goed te begrijpen, en daarbij verwarring die opportunistische ‘platforms’ creëren – vooral door hun aanwezigheid op het internet – te bestrijden.

Het ‘Anti-imperialistisch Platform’: een provocatieve groep

Commissie Internationaal van het Centraal Comité van de PCM

Door de standpunten en de praktijk van het zogenaamde ‘Wereld Anti-imperialistisch Platform’ (WAP) zorgvuldig te onderzoeken, heeft de Communistische Partij van Mexico er vanaf het begin op gewezen dat het een constructie is die niets te maken heeft met communistische principes. Het betreft een opportunistische uitvinding die een concrete missie vervult. Dat wil zeggen dat het in de praktijk functioneert als een uitdrukking die verwarring probeert te zaaien door op te roepen tot steun aan de alliantie tussen Rusland en China in het imperialistische geschil met de VS. Dit wordt zelfs willekeurig en onwetenschappelijk gepresenteerd als ‘de hoop van de volkeren van de wereld’, waarbij het de rol van de monopolies verhult en de leninistische theorie van het imperialisme, van het monopoliekapitalisme, met voeten treedt.

Om zijn doelen te bereiken neemt dit ‘Platform’ zijn toevlucht tot smerige methoden en een kruistocht van laster tegen de revolutionaire communistische partijen en tegen de hergroepering van de communistische beweging onder de vlag van het proletarisch internationalisme, in het bijzonder via de zichtbare woordvoerders van WAP in Groot-Brittannië en Zuid-Korea. Opportunisme wordt aangemoedigd in perioden van scherpe wendingen in de klassenstrijd. Dat zien we ook nu de imperialistische oorlog (op Oekraïens grondgebied, red.) is uitgebroken als gevolg van de felle concurrentie tussen de kapitalistische staten, voornamelijk tussen de VS, die terrein verliezen in de strijd om de voorrang in het imperialistische systeem, en de opkomende Chinese economie.

Met het verstrijken van de tijd wordt dit bevestigd door een systematische campagne om het marxisme-leninisme te verdraaien en om communistische partijen aan te vallen die standvastig zijn in hun principes. Dergelijk gedrag is vreemd aan de traditie van de discussie onder communisten en wordt deels verklaard door het feit dat de meerderheid van de leden buiten de communistische beweging staat en deel uitmaakt van vreemde groepen die gevoelig zijn voor provocaties, samen met nationalistische groepen en zelfs zelfverklaarde aanhangers van de reactionaire stroming die zichzelf ‘Nazbol’1 noemt.

Terwijl ze voorheen nog een heterogeen mozaïek waren, een forum of een platform, proberen ze zich nu, met een totaal gebrek aan ernst, voor te doen als een ‘Internationale’, waarbij ze een gemeenschappelijk artikel ondertekend hebben met absurde ideologische kwesties om het marxisme-leninisme aan te vallen.

De provocerende tekst die ze op hun website publiceerden, getiteld Hoe de KKE (Communistische Partij van Griekenland, red.) marxistische terminologie gebruikt om haar terugtrekking uit het marxisme te verhullen, werd met hetzelfde gebrek aan ernst ingetrokken op grond van dat het een concept was dat ‘per ongeluk’ was gepubliceerd. Aangezien deze onaanvaardbare aanval werd gepresenteerd als standpunt van het ‘Platform’, werpt dit serieuze vragen op, ondanks dat het is ingetrokken. Bijvoorbeeld, wie is de auteur en wie nam de verantwoordelijkheid voor de publicatie ervan? Zijn de organisaties die een dergelijk platform onderschrijven, in het bijzonder de betrokken communistische partijen, het ermee eens? Elke organisatie zal beoordeeld worden door haar leden en door de arbeidersklasse van haar eigen land.

Dit moet worden opgehelderd, omdat de gepubliceerde tekst vijandig staat tegenover de communistische ideologie en politiek. Hij maakt deel uit van de aanval op de marxistisch-leninistische theorie, op de leninistische principes over het imperialisme, het monopoliekapitalisme.

De marxistisch-leninistische theorie van het imperialisme is een onmisbare basis voor de activiteit van de arbeiders- en communistische beweging. Zij is gebaseerd op de grote synthese die aanwezig is in Imperialisme, het hoogste stadium van het kapitalisme en andere werken, die duidelijk de economische en politieke essentie van het imperialisme (als monopoliekapitalisme, red.) vaststellen en ons een methodologie nalaten voor de studie en het begrip ervan als hedendaags kapitalisme. Daarom is er geen wetenschappelijke basis om imperialisme te reduceren tot een relatie van grootmachten tegen ondergeschikte landen, een standpunt dat de centrale rol van monopolies in de kapitalistische productiewijze vanaf een bepaalde mate van historische ontwikkeling ontkracht. Zoals Lenin ondubbelzinnig stelde: “Imperialisme is in zijn economische essentie monopolistisch kapitalisme.” In deze context maakt de leninistische analyse het mogelijk om dieper in te gaan op de wet van ongelijkmatige ontwikkeling en de verschillen in het niveau en de rol van de kapitalistische staten die meer of minder machtig zijn. Die niveau en rol zijn niet statisch. De kapitalistische staten proberen hun positie te verbeteren afhankelijk van de economische, politieke en militaire macht die ze bezitten. Het basiselement dat hen doordringt is de overheersing van de monopolies, van de bourgeoisie, die de arbeidersklasse en haar bondgenoten, met de communistische partijen als voorhoede, in elk geval moeten confronteren.

Door Lenins methodologie voor de studie van het hedendaagse kapitalisme ons eigen te maken kunnen we bovendien de ontwikkeling, de veranderingen, de dialectiek van het imperialisme waarderen. Te beginnen met het feit dat er in een eeuw tijd veranderingen plaatsvonden. De belangrijkste plaats die Engeland binnen het imperialistische systeem innam, werd ingenomen door de VS. Gezien de objectieve tendensen van de economie, lijken de VS vandaag op haar beurt op het punt te staan verdrongen te worden door het kapitalistische China. Een ander element is dat landen die destijds kolonies waren, ophielden kolonies te zijn. Dit kwam als gevolg van het dekolonisatieproces dat werd aangedreven door de Grote Socialistische Oktoberrevolutie en de rol van de Sovjet-Unie (in de steun voor de antikoloniale onafhankelijkheidsstrijd, red.), evenals de krachtsverhoudingen die ontstonden aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. Deze landen hielden op kolonies te zijn en werden vervolgens machtige kapitalistische landen, zoals het geval is met China zelf, India, Zuid-Afrika, Mexico enzovoort. Dit laat ons zien dat afhankelijkheid geen statisch verschijnsel is. Zoals de leninistische stelling van ongelijkmatige ontwikkeling stelt, zijn er binnen het imperialisme monopolies die een betere positie hebben dan andere, evenals landen die een betere positie hebben. Anderen hebben een middenpositie en weer anderen een inferieure positie. Hierin vinden voortdurend veranderingen plaats.

Het is ook een feit dat de verdraaiing van de theorie van het imperialisme leidt naar een onvolledige en verminkte versie van anti-imperialisme. Een ‘anti-imperialisme’ dat de arbeiders- en volksbeweging oproept om zich ondergeschikt te maken aan de diplomatieke en militaire strategie van kapitalistische machten als Rusland en China. Een ‘anti-imperialisme’ dat droomt van een vreedzaam, multipolair imperialisme, en dat de imperialistische oorlog uitlegt zonder de tegenstellingen van de burgerlijke klassen. Dat wil zeggen, een ‘anti-imperialisme’ dat de marxistisch-leninistische theorie van het imperialisme afzweert en dezelfde argumenten gebruikt waarmee de sociaaldemocratie van de vorige eeuw opriep tot steun aan de ene of andere imperialist. Een ‘anti-imperialisme’ dat zwijgt over militaire interventies om een arbeidersopstand in Kazachstan neer te slaan en dat onderdrukkende regimes zoals die in Iran, Turkije of Afghanistan kan goedpraten.2 Een dat alle revolutionaire principes overschrijdt en nationalistische, reactionaire groepen in zijn gelederen kan hebben, zoals de Spaanse Voorhoede of het Amerikaanse Centrum voor Beleidsinnovatie dat Trump vergoelijkt.

Ze kennen geen schaamte! De kleine groep die namens Mexico de Verklaring van Parijs heeft ondertekent, steunt bijvoorbeeld een regering die de imperialistische overeenkomst tussen de VS, Canada en Mexico heeft geratificeerd, voorheen bekend als NAFTA en nu bekend als TMEC. Deze groep zwijgt volledig over de kapitalistische uitbuiting in Mexico, de aanval van de sociaaldemocratische regering op de rechten van arbeiders, het anti-immigrantenbeleid en de verantwoordelijkheden van de Mexicaanse staat in de onderdrukking en dood van migrantenarbeiders.

Het zogenaamde ‘Platform’ pretendeert in zijn hoofdzakelijk anticommunistische tekst de ‘theorie van de imperialistische piramide’ aan te vechten, maar dit is slechts een voorwendsel.3 In werkelijkheid is het een aanval op de marxistisch-leninistische theorie van het imperialisme en dus op de revolutionaire strategie van de strijd tegen het kapitalisme in zijn imperialistische fase. Ze beginnen met een verdraaiing, maar ze hebben er geen probleem mee om hun toevlucht te nemen tot vervalsing en laster.4

De aanvallen op de kameraden van de Communistische Partij van Griekenland zijn onaanvaardbaar, een vulgaire provocatie. Ze stellen ons ook in staat om het ideologische en politieke verval en de impasses te evalueren van organisaties zoals RCWP (Russische Communistische Werkerspartij, red.) en de PCUSA (Partij van Communisten van de VS, red.). Organisaties die deze walgelijke tekst hebben overgenomen en die ongegeneerd samenwerken met reactionaire krachten.5 Organisaties die absurde standpunten verspreiden zoals het ‘maga-communisme’, dat kortgezegd beweert dat Trump beter is dan Biden. Het is in wezen een soortgelijke invalshoek die tijdens de laatste Amerikaanse verkiezingen beweerde dat het beter zou zijn om Biden te steunen dan Trump; beide standpunten worden verkondigd onder het voorwendsel van de ‘strijd tegen het fascisme.’

Dergelijke aanvallen op het marxisme-leninisme, op de KKE en op communistische partijen, die de voorhoede vormen van de klassenstrijd in hun landen en de rode vlag van het proletarisch internationalisme hijsen in de huidige imperialistische oorlog, tonen aan dat het WAP functioneert voor één van de twee kanten van de kapitalistische landen die in conflict zijn. Het functioneert voor het buitenlands beleid van de Russische kapitalistische staat en voor de langetermijnstrategie van het kapitalistische China.

We zullen niet uitweiden over al hun laster, maar we zullen twee principiële standpunten uitlichten met betrekking tot de voortdurende imperialistische oorlog.

1. De strijd van communisten is tegen de imperialistische oorlog, en daarom tegen de oorzaak ervan. Namelijk de imperialistische strijd om de controle over energiebronnen, grondstoffen, markten en de verdeling van de wereld. De marxistisch-leninistische theorie, maar vooral de realiteit van de afgelopen eeuw, toont de onmogelijkheid, de illusie, de misvatting van een vreedzaam, multipolair imperialistisch systeem. De strijd tegen de imperialistische oorlog is daarom een strijd tegen de bourgeoisie van de strijdende partijen. Ons uitgangspunt is dat we ons niet laten vangen onder vaandels die vreemd zijn aan de arbeidersklasse en de volkeren, en dat we hun rechten en belangen niet uit handen geven aan de klassentegenstander.Het is een leugen dat deze leninistische politiek in diens staat van de VS en de NAVO. Dat is laster jegens diegenen die elke dag hebben gevochten tegen hun economische en handelsovereenkomsten, tegen hun vorige imperialistische oorlogen, tegen hun anti-immigrantenbeleid. Een strijd die we niet vanaf vandaag, maar voortdurend en onverbiddelijk voeren, altijd in onophoudelijke solidariteit met de volkeren van Cuba, Venezuela, Palestina enzovoorts.
   Wat betreft een imperialistische oorlog, komt het klassencriterium op de eerste plaats in de analyse van de objectieve situatie van de heersende klassen in alle oorlogvoerende mogendheden. “Om deze objectieve situatie weer te geven moet men geen geïsoleerde voorbeelden of gegevens verzamelen… maar het geheel van gegevens over de basis van het economische leven in alle oorlogvoerende mogendheden en de hele wereld.”6 De contrarevolutie leidde tot de omverwerping van de socialistische opbouw in de Sovjet-Unie, die 32 jaar geleden haar hoogtepunt bereikte, en de kapitalistische verhoudingen werden hersteld. In Rusland is er geen socialisme, er is kapitalisme – en degenen die nu aan de macht zijn, zijn precies de partners van Jeltsin. Aan beide kanten van het conflict tussen Rusland en Oekraïne staan de belangen van het kapitaal, en die staan van nature haaks op die van de arbeidersklasse. Daarom is het de plicht van communisten om te strijden zodat de arbeiders en volkeren van de wereld zich niet naar de slachtbank laten leiden door de ene of de andere zijde, maar hun krachten verenigen in de richting van de omverwerping van de verrotte wereld van het kapitalisme. Maar deze WAP-huichelaars kunnen niet weerleggen dat Rusland kapitalistisch is. Het is een van de belangrijkste kapitalistische economieën ter wereld. Ze proberen het kapitalistische Rusland te vergoelijken als een antifascistische kracht. Dit ondanks het feit dat er binnen de Russische heersende klasse krachten zijn met een filo-fascistische oriëntatie. Het is ook belachelijk dat ze zinspelen op de nationale kwestie, terwijl Poetin juist in februari 2022, een paar dagen voor de zogenaamde ‘Speciale Operatie’, met behulp van Groot-Russisch chauvinisme het bolsjewistische nationaliteitenbeleid van Lenin en Stalin, waaruit de Sovjet-Unie is voortgekomen, aanviel en denigreerde om zichzelf te rechtvaardigen. Een dergelijke verdraaiing van de marxistisch-leninistische theorie door het WAP laat zien dat het een avonturistische groepering is, doordrongen van opportunisme.
2. Ons principiële standpunt over de imperialistische oorlog leidt niet tot immobilisme, zoals het ‘bestuur’ van het platform beweert in strijd met de feitelijke werkelijkheid. Wij handhaven een strijdbare positie van confrontatie met het kapitalisme in zijn imperialistische fase, constante actie tegen de oorlog en een dagelijkse agitatie onder onze klasse. Die strijd en agitatie bevrijdt krachten van de arbeidersklasse van de invloed van de bourgeoisie en promoot door vele moeilijkheden heen de leus dat de imperialistische barbarij alleen kan worden beëindigd met socialisme-communisme. Dit terwijl de standpunten van het WAP niets anders doen dan – tevergeefs – goede kapitalisten-imperialisten zoeken en zich toeleggen op het aanvallen van de communistische partijen die met revolutionaire principes strijden om verwarring te zaaien.Het is belachelijk en kwaadwillend om de KKE ervan te beschuldigen ‘de belangen van de NAVO te dienen’, terwijl zij de enige partij is die erin geslaagd is om het sturen van oorlogsmachines van de NAVO naar Oekraïne concreet tegen te houden.7 Terwijl het WAP, die de belangen van de Russische bourgeoisie verdedigt, beweert – maar alleen in woorden – dat ze ‘de oorlogsmachine van de NAVO zullen sabotere’ en ‘zullen weigeren om de NAVO-bases ongehinderd te laten opereren’, maar zijn inspanningen concentreert op het aanvallen van de revolutionaire communistische partijen, in plaats van te vechten tegen de regeringen die openlijk de NAVO steunen en de linkse krachten die zich bij hen aansluiten.

Een dergelijke groep provocateurs zal voor hun pro-imperialistische rol op schandelijke wijze worden herkend. De geschiedenis zal oordelen over degenen die ervoor kiezen zich niet te distantiëren en in de gelederen van het WAP te blijven, waarmee de provocatieve rol van het WAP wordt gelegitimeerd.

Proletariërs aller landen, verenigt u!