Met de Tweede Kamerverkiezingen achter de rug, zijn de politieke spelletjes volop aan de gang om de nieuwe politieke verhoudingen in Den Haag vorm te geven. De formatie begint en daarmee ook allerlei politieke ontwikkelingen voor en achter de schermen.
De voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW was duidelijk over de wensen van het grootkapitaal voor de nieuwe regering: “Een kabinet dat vier jaar blijft zitten en met een goede investeringsagenda komt.” Die politieke stabiliteit en investeringen zijn volgens de werkgeversorganisatie het antwoord op de achteruitgang in het concurrentievermogen en investeringsklimaat van de Nederlandse en Europese markt, in de context van de toenemende internationale spanningen.
De wens om snel een stabiel kabinet te hebben botst echter op de tegenstellingen binnen de heersende klasse over de verdeling van de taart van de overheidssteun voor investeringen en over de manier waarop Nederland zich moet verhouden in het internationale speelveld, in het bijzonder tot de EU en VS. Die tegenstellingen uiten zich in de uiteenlopende standpunten van politieke partijen over economische en internationale vraagstukken.
D66 heeft geprobeerd die tegenstellingen te overbruggen, met een hele reeks aanpassingen in haar standpunten en voorstellen, die vaak verdacht veel lijken op de voorstellen uit het coalitieakkoord van de vorige regering. Voor de heersende klasse daarom wellicht een interessante partij om ‘snel een stabiel kabinet’ voor het kapitaal te bewerkstelligen, zoals VNO-NCW vraagt in haar reactie op de verkiezingsuitslag. Rob Jetten gaf in ieder geval aan dat het nu tijd is “om overeenkomsten te vinden (…) voor een stabiele en ambitieuze regering.”
Maar nog interessanter voor de heersende klasse is dat D66, net als andere partijen die winst hebben geboekt zoals CDA en JA21, uiting geeft aan een sentiment van mensen die genoeg hadden van het gekibbel van de coalitiepartijen uit de vorige regering. Want op basis van zulke sentimenten moet het vertrouwen van de bevolking worden gewonnen om de voortzetting van afbraakbeleid en oorlogspolitiek met zo weinig mogelijk verzet veilig te stellen. Of het gaat lukken om een stabiel kabinet te vormen is nu nog niet te voorspellen.
Ondanks alle analyses die in veel media herhaald worden dat het ‘positieve verhaal’ van D66 – maar ook CDA en JA21 – de winsten voor deze partijen zou verklaren, hoeft de werkende klasse er niet op te rekenen dat er uit het politieke formatiecircus een regering kan komen die daadwerkelijk iets positiefs kan bewerkstelligen voor hen.
Het beleid stond immers voor de verkiezingen al vast: overgang naar een oorlogseconomie, militarisering en investeringen. Voor het kapitaal dus zeker een positief verhaal. Maar dit alles moet bekostigt worden door bezuinigingen in sociale voorzieningen, zorg en onderwijs, en afbraak van verworven rechten. De vraag waar het in Den Haag enkel nog om draait is vooral wie dit afbraakbeleid ten dienste van het kapitaal het beste kunnen doorvoeren.
Het perspectief ligt niet in de burgerlijke politiek. Niet in een ‘stabiel middenkabinet’, niet in extreemrechtse partijen die in woorden ‘anti-establishment’ zijn maar in de praktijk juist steunpilaren voor het establishment, maar ook niet in de sociaaldemocratische (of ‘socialistische’) partijen die deze verkiezingen weinig wisten te overtuigen maar zich ongetwijfeld zullen proberen te herpakken.
Om het tij te keren en de belangen van de arbeidersklasse voorop te stellen, met verbeteringen in inkomens, publieke voorzieningen en rechten, zijn radicale veranderingen nodig. Het vereist een andere organisatie van de economie en maatschappij. Het kapitalistische eigendom en de anarchie van de markt moeten plaats maken voor een maatschappij waarin de sleutels van de economie in handen zijn van de bevolking zelf, en waarin de economie centraal wordt gepland voor de behoeften van de bevolking en niet de winsten van een kleine minderheid.
De NCPN werkt aan een stevig partijprogramma en de voorwaarden om in de toekomst een consequente communistische stem in het parlement te brengen. Maar daar ligt niet de kern van de kracht van de arbeidersklasse. Die ligt in de staking, in de solidariteitsactie, in de organisatie van onderop en in het perspectief op een andere, betere maatschappij.
Gerelateerde artikelen
Wil je een abonnement op Manifest?
Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland
Manifest is de krant van de NCPN die maandelijks verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.
Abonneer Nu!
