Op 8 januari 2024 begon oud-minister Sigrid Kaag als VN-gezant voor wederopbouw in Gaza. Op het eerste oog klinkt dit als een nobele taak die de Verenigde Naties op zich nemen, maar niets is minder waar. Dit is niet de eerste keer dat het kapitaal zich als een groep gieren ‘ontfermt’ over het puin dat achterblijft bij een destructieve oorlog. De geschiedenis geeft een blik op wat er wordt opgebouwd, en voor wie.
In Nederland kennen we Kaag vooral als minister op verschillende beleidsterreinen van 2018 tot 2023. Een periode waarin de werkende mensen op alle vlakken hebben ingeleverd, en het kapitaal flink gespekt is door de overheid. Op het internationale vlak heeft zij echter ook veel ervaring in leidinggevende functies (en niet te vergeten: connecties) bij vele organisaties van de VN, zoals UNSCOL, OPCW, UNDP, IOM, UNICEF, UNRWA. Deze zetten zich allemaal in om de ergste gruwelen van armoede te bestrijden. Het is daarbij essentieel om te kijken waar die armoede vandaan komt: kapitalisme en imperialistische uitbuiting.
Met de ene hand besteelt het imperialisme de werkende klasse, in het bijzonder in de landen met een zwakkere internationale positie, met armoede tot gevolg. Met de andere hand “helpen” ze de mensen door liefdadigheid in de vorm van kapitaalexport, waarop de winst natuurlijk weer in eigen zakken vloeit. En oh wee als de armere landen zich niet netjes gedragen. Dan verdwijnt de hulp en worden ze van de een op de andere dag van een opkomende democratie tot een anti-democratisch regime gedoopt. ‘Je moet niet de hand bijten die je voedt.’ Al helemaal niet als je de hongerdood nabij bent. En daarmee komt de werkelijke aard van deze ‘humanitaire hulp’ naar voren. Een machtsmiddel waarmee tegelijkertijd de mensen in bedwang worden gehouden, en de onderdrukker zich op de borst kan kloppen omdat die zo liefdadig is.
‘Humanitaire hulp’
Genoeg symbolische vergelijkingen. Wat gaat Kaag, de kersverse ‘Senior Humanitarian and Reconstruction Coordinator for Gaza’ doen met de hulp van het United Nations Office for Project Services (UNOPS)? Voornamelijk gesprekken met hoge piefen voeren: het allereerste gesprek met de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken1, en de voorzitter van hun humanitaire programma USAID, Power.2 De USAID stelt zelf al dat ze met hun werk “de nationale veiligheid en economische welvaart van de VS bevorderen, de vrijgevigheid van Amerika laten zien, en een pad bevorderen naar zelfstandigheid en veerkrachtigheid voor de ontvanger.” Natuurlijk noemen ze vaak ook de ‘bevordering van democratie.’ Vervolgens vloog Kaag af naar Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten. Een interessant punt dat bij die gesprekken naar voren kwam, en ook al eerder door de VS en Israël is geuit, is de noodzaak voor humanitaire corridors voor de evacuatie van (gewonde) Palestijnen uit Gaza.
Tegelijkertijd wordt ook nog eens de geldkraan voor de organisatie van de Verenigde Naties voor hulpverlening aan Palestijnse vluchtelingen in het Nabije Oosten (UNRWA) dichtgedraaid. Internationale hulpverleners worden opgejaagd en vermoord door het Israëlische leger. De hulpverlening in iedere denkbare vorm, zoals medisch, voedsel en water, wordt uitgeroeid en onmogelijk gemaakt door de constante terreur van Israël. Tienduizenden zijn vermoord, talloze zijn fysiek verminkt, miljoenen hebben hun huis verloren. Ouders die hun kinderen begraven, kinderen die hun ouders begraven. Geen woorden kunnen dit leed beschrijven. Personen, families, gemeenschappen, een heel volk wordt uitgeroeid door de genocide die Israël uitvoert. Het gehavende Palestijnse volk, waar velen ondanks hun standvastige verzet enkel nog bezig zijn met deze catastrofe te overleven, worden dan verzwakt en getraumatiseerd afgevoerd via de ‘humanitaire evacuatie’.
‘Reconstructie’
Als dit ‘humanitaire’ aspect voorbij is, als het stof op het puin is neergestreken, als mens en land van elkaar ‘bevrijd’ zijn, zal de ‘reconstructie’ komen. Kapitaal moet vloeien, en laat er onder de Gazaanse kust nu net een gigantische hoeveelheid olie zitten.3 Bovendien is de opbrengst van de visserij in Gaza van gelijke omvang als die van Israël, beschikt het over een lucratieve olijf productie, en is er een substantiële textielindustrie.4 In de chaos, het verdriet en de wanhoop die overblijft na zo’n destructieve oorlog, kunnen grondstoffen, industrieën, infrastructuur, huizen en alle winstgevende bezittingen met geweld overgenomen of voor een spotprijs opgekocht worden. Bovendien hebben miljoenen Palestijnen in Gaza, die alles verloren hebben, geen enkele keuze meer: zij moeten hun arbeid voor kruimels verkopen of een zekere hongersnood tegemoet gaan. Dat is de ‘reconstructie’ zoals we die zien na imperialistische oorlogen.
Nu zien we dit ook al gebeuren in Oekraïne. De oorlog is nog in volle gang, maar het Europese kapitaal is al begonnen met de overname van fabrieken, mijnen, en vastgoed. De Oekraïense overheid, als trouwe onderdaan van de EU, verkoopt de staatseigendommen aan de hoogste bieders op de vrije markt, om zo de oorlog namens datzelfde kapitaal te financieren. De grootste winstmakers zijn al verkocht in achterkamers en de gangen van EU-kantoren. De laatste restjes worden nu op onverbloemde wijze op een online veiling van de hand gedaan: een site die doodleuk privatization.gov.ua heet. Ondertussen worden de zakken van bouwbedrijven gevuld met Nederlands belastinggeld, wat de waarde van de goedkoop opgekochte investeringen doet stijgen.5 Met het kapitaal herverdeeld naar de almaar veranderende imperialistische ladder, gaat de exploitatie van arbeiders onverminderd, zo niet harder door. Oorlogen en reconstructies zijn immers niet gratis, en de arbeiders mogen dit zoals gewoonlijk ophoesten.
Kapitaalexport
Dit is geen nieuw fenomeen, of een neveneffect van oorlog, maar het voornaamste doel van oorlogen in het imperialistische tijdperk. De kapitalistische klasse is voortdurend op zoek naar nieuwe markten om hun overvloedige kapitaal in te kunnen pompen, om dat overschot aan kapitaal weer te doen groeien. Hierom vechten de verschillende imperialistische blokken dan ook onderling: om elkaars markten te bemachtigen, concurrerend kapitaal te vernietigen, en het puin weer ‘weder op te bouwen’ onder nieuw eigenaarschap, zodat de winsten hun toekomen.
Na een oorlog staan arbeiders zonder enig ander bezit dan hun arbeidskracht in een geruïneerd land. De fabrieken en werkplaatsen in handen van de kapitalisten verwelkomen hen dan met open armen. Als de grote monopolies de fabrieken niet direct bezitten, zullen ze hun meerwaarde opeisen door middel van leningen of simpelweg door met hun monopoliepositie waren te kopen tegen extra lage prijzen, en te verkopen tegen extra hoge prijzen. Deze bron van goedkope arbeidskracht zorgt voor een grotere winst en groei van het kapitaal. En als de huidige markten verzadigd zijn, en het kapitaal weer overvloedig is, begint het hele bloederige circus opnieuw.
Zelfbeschikkingsrecht van Palestina
Als de ‘onzelfzuchtige’ Kaag en de ‘nobele’ VN hun haviksogen op Gaza richten onder het mom van ‘humanitaire wederopbouw’ hoeven we dus geen verbetering voor het overgebleven Palestijnse volk van te verwachten. Ook het imperialistische BRICS-blok, dat zich afschildert als de multipolaire vuist tegen het Westerse imperialisme, zal zich net als het NAVO-blok over de Palestijnen proberen te ontfermen, om hun ‘multipolaire’ markten uit te breiden en ‘multipolaire’ winst uit Palestina te trekken. Wederopbouw, slechts in zoverre het de winst voor kapitalisten ten goede komt – de wederopbouw van de fabrieken en de hekken eromheen.
Deze gruwelijkheden van het imperialisme zijn geen onvermijdelijk lot voor de mensen. Het Palestijnse verzet blijft standvastig strijden voor hun nationale bevrijding. Dit is een zware strijd. Een strijd waar ook wij in Nederland standvastig in onze internationale solidariteit dienen te zijn. Niet alleen vanuit de meest basale menselijke compassie, maar ook voor onszelf als onderdeel van de internationale arbeidersklasse. De oorzaak van de onmenselijke onderdrukking waar de Palestijnen nu onder gebukt gaan, is uiteindelijk dezelfde oorzaak van de onderdrukking die ook de arbeidersklasse in Nederland ondervindt. De macht van het kapitaal. De strijd voor de Palestijnen voor een eigen onafhankelijke staat is onderdeel van de strijd van de internationale arbeidersklasse tegen het kapitaal en voor de zelfbeschikking van de werkende mensen: de strijd voor het socialisme-communisme.
- https://www.state.gov/secretary-blinkens-call-with-un-senior-humanitarian-and-reconstruction-coordinator-for-gaza-kaag/
- https://www.usaid.gov/news-information/press-releases/jan-11-2024-administrator-samantha-power-meets-un-senior-humanitarian-and-reconstruction-coordinator-gaza-sigrid-kaag
- https://unctad.org/news/unrealized-potential-palestinian-oil-and-gas-reserves
- https://www.fao.org/3/cc3370en/cc3370en.pdf
- https://nos.nl/artikel/2509722-nederlands-geld-voor-drinkwater-in-oekraiense-frontsteden
Wil je een abonnement op Manifest?
Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland
Manifest is de krant van de NCPN die tien keer per jaar verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.
Abonneer Nu!
