Cuba leeft en verzet zich!

Het Caribische eiland, klein qua oppervlakte, maar groot qua solidariteit en humanistische dimensie, heeft al meer dan zestig jaar te lijden onder de gevolgen van de meest inhumane en wrede economische, commerciële en financiële blokkade opgelegd door de grootste wereldmacht: de Verenigde Staten.

Dit criminele beleid negeert de normen van het internationale recht en gaat de bevoegdheden als staat te boven. Het heeft als doel “teleurstelling en ontmoediging te veroorzaken door economische ontevredenheid en ontberingen; het economische leven van Cuba te verzwakken; en het land geld en voorraden te ontzeggen om de nominale en reële lonen laag te houden, met als gevolg het veroorzaken van honger, wanhoop en de omverwerping van de regering”, zoals blijkt uit het Memorandum geschreven door Lester Mallory, de Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken in 1960.

De impact van de blokkade beperkt zich niet alleen tot de Cubaanse realiteit. Door druk toe te passen, en ondemocratische en interventionistische praktijken te gebruiken, probeert de regering in Washington ervoor te zorgen dat andere landen en internationale organisaties zich aan zijn politieke beslissingen over Cuba houden.

De economische, commerciële en financiële belegering werd versterkt door de goedkeuring van de Torricelli-wet (1992), de zogenaamde Cubaanse Democratiewet. Deze wet verbiedt dochterondernemingen van Amerikaanse bedrijven in derde landen goederen te verhandelen met Cuba of Cubaanse staatsburgers. Het verbiedt schepen uit derde landen die een Cubaanse haven aandoen binnen een periode van 180 dagen Amerikaans grondgebied binnen te varen, behalve schepen die een vergunning hebben van de minister van Financiën.

Met de goedkeuring van de Wet voor Cubaanse Vrijheid in 1996 en de Democratische Solidariteit Helms-Burton-wet (1996), breidde de bepalingen van de blokkade vervolgens op een ongekende manier uit betreft de regels en extraterritoriale reikwijdte, door het opleggen van sancties aan directeuren van buitenlandse bedrijven. Ondernemingen die met Amerikaans staatseigendom transacties uitvoeren in Cuba kunnen dan voor Amerikaanse rechtbanken worden gesleept. Ook beperkte het de bevoegdheid van de president om het blokkadebeleid als geheel op te heffen.

Het derde deel van deze wet, het zogenaamde Titel III, werd van kracht in 2019 en voorziet in de mogelijkheid om gerechtelijke procedures te openen bij Amerikaanse rechtbanken tegen entiteiten en mensen die handel drijven, onderhandelen of ‘handelen’ met eigendommen die in Cuba zijn genationaliseerd na de triomf van de Revolutie. In maart 2023 waren er in totaal 42 Titel III-rechtszaken aangespannen, waarvan er 5 werden ingetrokken en 37 nog lopen.

Alsof de vele jaren van blokkade en de aanscherping van de wetten niet genoeg waren, heeft de regering van Donald Trump aanvullende dwangmaatregelen opgelegd, in totaal 243 maatregelen. Waaronder in 2021, de opname van Cuba op de eenzijdige lijst van staatssponsors van terrorisme, wat verdere gevolgen heeft voor het land. Zo zijn de bank- en handelstransacties met Europa en de rest van de wereld verder onder druk gezet.

Dit beleid, met zijn uitgesproken extraterritoriale karakter, weerhoudt Cuba ervan vooruitgang te boeken in het nastreven van zijn duurzame ontwikkeling en beperkt het land om acties te ondernemen om te voldoen aan de Agenda 2030. De Cubaanse regering en het Cubaanse volk engageren zich serieus aan de doeleinden van deze agenda. Door deze blokkadesancties waren er in Nederland bijvoorbeeld problemen bij het uitvoeren van banktransacties in verband met accommodatie en promotieacties voor de bestemming Cuba, in het kader van de Utrechtse Toerismebeurs in Nederland.

Ondanks de moeilijkheden die de blokkade met zich meebrengt, leeft Cuba en verzet zich. De Cubaanse regering streeft tegemoet te komen aan de basisbehoeften van haar bevolking, garandeert gratis onderwijs en gezondheidszorg, en promoot cultuur en sport als rechten van het volk. Na de goedkeuring van de nieuwe grondwet in 2019 is een proces van modernisering van het wetgevingssysteem begonnen, gericht op het beschermen van de rechten van Cubanen. Cuba handhaaft zijn solidariteitsprincipes en biedt samenwerking in tal van landen, vooral tijdens COVID-19.

In het onlangs gehouden Algemene Debat van de 78e Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, hebben 44 wereldleiders en hoge vertegenwoordigers hun veroordeling uitgesproken over de blokkade en geëist om Cuba te verwijderen van de valse eenzijdige lijst van landen die terrorisme bevorderen.

Het zijn moeilijke tijden en de wereld ervaart een complexe multifactoriële crisis, waarvan Cuba niet is vrijgesteld en waarvan de gevolgen worden versterkt door de blokkade. Cuba gaat echter verder op de weg naar de opbouw van een welvarend en duurzaam socialisme. Hierbij wordt elke moeilijkheid met volharding aangepakt, vooral met de steun van de internationale gemeenschap en vrienden in alle uithoeken van de wereld, die krachtig hun stem verheffen om te zeggen: #BeterZonderBlokkade.