Goedemiddag kameraden, vrienden, aanwezigen. Mijn naam is Alejandro en ik ben lid van de communistische partij de NCPN. Vandaag herdenken wij Anton de Kom. Een strijder tegen racisme, een antifascist, een communist. Ik ga iets vertellen over de strijd van de arbeidersklasse tegen racisme in Nederland.
Klassenstrijd van arbeiders in Nederland
Als wij terugdenken aan welke beweging in de loop van de geschiedenis voor de belangen van de arbeidersklasse opkomt, dan ontkomen wij niet aan de partijen en organisaties die geïnspireerd zijn door het socialisme en met name het communisme. Als wij denken aan welke ideologische stroming het racisme op de meest krachtige wijze verwerpt dan moeten wij ook het socialisme deze historische rol toekennen. Dit betekent dat als wij willen weten hoe de arbeidersklasse in het verleden en het heden strijdt tegen racisme, wij de specifieke wisselwerking tussen de arbeidersklasse en de socialistische beweging moeten bestuderen.
Al in de klassieke literatuur van het socialisme wordt door Karl Marx gezegd dat de arbeidersklasse in Engeland zich niet kan emanciperen zonder zich te verbinden met de bevrijding van de tot slaaf gemaakte zwarte mensen in de Verenigde Staten van Noord-Amerika. Dit komt doordat communisten zien hoe de belangen van de arbeiders zich vormen over de grenzen van ras en natie heen.
Natuurlijk zijn er in de loop van de geschiedenis allerlei andere bewegingen en individuen geweest die uit ethische, sociale en religieuze overwegingen het racisme hebben verworpen en bestreden. Maar het is het socialisme dat zich als enige politieke beweging vanuit de diepste overtuiging verbond met de strijd tegen het racisme, en voor de opbouw van een gelijke en eerlijke wereld. De opbouw van een socialistische maatschappij vereist het einde van het racisme. In het communisme, waar de arbeidersklasse zich bevrijd heeft van elke vorm van onderdrukking, is er geen plek voor racisme. Daarom is de strijd van de arbeidersklasse onlosmakelijk verbonden met de strijd tegen racisme.
Kolonialisme, fascisme, racisme
In de 20ste eeuw heeft de mensheid te maken gehad met verschillende politieke machtsstructuren als uitingen van het kapitalisme. Deze structuren vloeien voort uit het kapitalistische systeem en hebben altijd een racistisch karakter gehad. Denk aan het kolonialisme, denk aan het fascisme. Het kapitalisme schuwt niet de meest gewelddadige vormen van uitbuiting in te zetten in haar dwang om winst te vergroten en macht te behouden.
De arbeidersklasse in Nederland heeft zich hiertegen verzet op allerlei manieren. Soms uit solidariteit, soms omdat zij direct slachtoffer was van het onderdrukkend karakter van het systeem.
Tweede Wereldoorlog
Als wij naar de strijd van de arbeidersklasse tegen racisme kijken in de specifieke situatie van de Tweede Wereldoorlog, dan zijn de volgende observaties van belang. Geen enkele andere politieke partij in Nederland is zo zwaar vervolgd, en heeft zoveel verliezen geleden in termen van mensenlevens, als de communistische partij.
Geen enkele andere politieke partij had niet alleen de gewetensvolle besluitvaardigheid gehad, maar ook de daadkracht, om de arbeidersklasse te organiseren in het verzet tegen het racistische en antisemitische optreden van de Duitse bezetter in Nederland. Het hoogtepunt van deze organisatie was natuurlijk de bekende Februaristaking.
Tot slot heeft geen enkele andere politieke partij de overtuiging gehad van het belang van de strijd tegen het fascisme zoals de communisten dat hadden. Deze overtuiging heeft mensen zo ver gebracht dat ze bereid waren alles op te offeren voor de strijd. Anton de Kom en Hannie Schaft zijn slechts twee voorbeelden van de helden die wij nooit mogen vergeten.
Ideologisch erfgoed
Ver voor de tweede wereldoorlog was er in Nederland al verzet tegen het kolonialisme en haar racistische karakter. Maar tijdens de fascistische bezetting van Nederland en grote delen van Europa werd duidelijk dat communisten vooroplopen in de strijd tegen racisme en fascisme. Immers, het rode leger versloeg ook Nazi Duitsland en haar bondgenoten en pareerde hiermee definitief de macht van de meest racistische ideologie ooit.
Na afloop van de Tweede Wereldoorlog was er echter nog steeds reden voor de arbeidersklasse om tegen racisme te strijden. Het kolonialisme van de kapitalistische landen was nog niet verslagen, maar de macht begon af te brokkelen. Ook in Nederland hebben arbeiders, vanwege hun solidariteit en klassenbewustzijn, strijd gevoerd tegen de pogingen van Nederland om het koloniaal bezit te behouden. Zo hebben de grote demonstraties en stakingen tegen troepenzending naar Indonesië in 1946 onder leiding van de Communistische Partij van Nederland (CPN) plaatsgevonden
Er werden in de jaren daarna vaker demonstraties georganiseerd door de communisten waarbij een groot deel van de arbeidersklasse van Nederland zich solidair toonde met de volkeren van de koloniën in hun strijd tegen het racistisch imperialisme.
Voorhoede en mobilisatie
Ook in de jaren '60 en '70 bleek een voorhoede partij nodig te zijn om te blijven mobiliseren in de strijd tegen racisme. De reactie van rechtse partijen en de nalatigheid van de burgerlijke partijen op de komst van de eerste gastarbeiders in deze jaren lieten zien dat het racisme, dat zo zichtbaar tot uiting kwam tijdens het fascisme in de Tweede Wereldoorlog, nog niet verslagen is.
In tegendeel, racisme was juist voortdurend latent aanwezig in allerlei groeperingen. Zo is in die tijd de Nederlandse Volksunie ontstaan, maar ook Voorpost, de Centrum Partij, Nationale Alliantie, enzovoorts. En ja, wederom waren het de communisten die het voortouw in namen in de strijd tegen deze racistische partijen. Uit tal van archieven van de communistische krant De Waarheid blijkt dat de communisten weer vooropliepen in deze strijd. Vanwege het proletarisch karakter van de partij wisten zij de arbeiders weer op de been te brengen, ook toen extreemrechts de komst van vluchtelingen ging gebruiken om hun racistische ideeën te verspreiden.
Zelf ben ik in 1982 naar Nederland gekomen als politieke vluchteling. Ik heb toen meegemaakt dat leden van de Centrum Partij, onder leiding van Hans Janmaat, met spandoeken stonden te demonstreren voor ons AZC. Ze werden uiteindelijk verjaagd door dappere jonge communisten. Zo heb ik kennis gemaakt met de partij die als geen andere principieel en consequent de strijd tegen racisme voert en voor de belangen van de arbeidersklasse opkomt, en deze strijd verbindt met en verheft tot antikapitalistische strijd.
Het was ook in de jaren ’80 dat de CPN zich onderscheidde van alle andere burgerlijke partijen en radicale bewegingen in haar analyse van het Apartheidssysteem in Zuid-Afrika. Ondubbelzinnig en consequent hebben de communisten de grootste bijdrage geleverd in de solidariteitsstrijd tegen het racisme in Zuid-Afrika.
Huidige reactionaire bewegingen
Kapitalisten hebben absoluut baat bij het zaaien van verdeling binnen de arbeidersklasse en bij het tegen elkaar opzetten van verschillende groeperingen met valse tegenstellingen. Dit is te zien aan het feit dat de rechts-liberale regeringen van de afgelopen 25 jaar in Nederland steeds meer politieke speelruimte hebben gegeven aan extreemrechtse partijen.
Zo hebben wij de beweging van Pim Fortuyn zien ontstaan die alle aandacht van de rechts-liberale media kreeg om te groeien. Niet veel later zijn de PVV van Geert Wilders (een VVD-splinterpartij) en het Forum voor Democratie van Thierry Baudet op het politieke toneel verschenen. Als pseudoprotestbeweging of doelbewuste wig in de arbeidersklasse van Nederland zorgen deze partijen voor toenemende spanningen en voor het normaliseren van racisme. En ze stellen de rechts-liberale en burgerlijke partijen in de gelegenheid om de verslechteringen van arbeidsvoorwaarden en de bezuinigingen door te zetten. Deze ontwikkeling vraagt om versterking van de waakzaamheid en de solidariteit, en om verdere opbouw van een sterke communistische partij.
Voortzetting van de strijd
Wij kunnen niet onverschillig afwachten. Tal van bondgenoten zijn in hebben strijd gevoerd de afgelopen 5 jaar, mede geïnspireerd door de wereldwijde Black Lives Matter beweging. Ook de arbeidersklasse in Nederland voelt steeds verder de noodzaak zich te bevrijden van het parasitaire kapitalisme dat haar probeert met de valse tegenstelling van het racisme te manipuleren om door te kunnen gaan met bezuinigingen, oorlogvoering en uitbuiting. Nu meer dan ooit is eenheid nodig in de strijd tegen racisme. Laten wij met de voorbeelden van de communisten zoals Anton de Kom, bewust worden van de kracht van de arbeidersklasse om het racisme te verslaan.
Arbeiders van de wereld, verenigt u!
Bronnen:
- Nederlands Racisme, A. Bleich, P. Schumacher e.a.
- De Nederlandse Volksunie, C. Bouw, J. van Donselaar, C. Nelissen.
- Doodskoppen en Kaalkoppen, T. de Vries.
Alejandro is lid van het Partijbestuur van de NCPN.
Wil je een abonnement op Manifest?
Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland
Manifest is de krant van de NCPN die tien keer per jaar verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.
Abonneer Nu!
