Op 20 oktober staakte de zorgsector in heel Griekenland na bijna drie jaar pandemie, waarin de openbare gezondheidszorg nog meer uitgehold raakte, de particuliere zorg zich nog rijker maakte en de mensen die in de zorg werken, hun inkomen en werkomstandigheden drastisch achteruit hebben zien gaan.
Op 26 oktober was er een actie bij het Ministerie van Arbeid tegen de ‘ongelukken’ op de werkplek, die in Griekenland recordhoogtes bereiken (‘ongelukken’ tussen aanhalingstekens, want de klassenbewuste vakbeweging spreekt liever – en correcter – van werkgeverscriminaliteit). Voor 9 november is er over het hele land een algemene staking uitgeroepen onder het motto “Volk, haal niet langer de broekriem aan”. Natuurlijk op initiatief van het PAME (een klassengeoriënteerd vakbondsfront waarbinnen de Griekse communisten actief zijn, nvdr). De werkers van het ferro-nikkel producerende algemene mijnbouw en metaalbedrijf LARCO (met fabrieken op diverse plaatsen in Midden-Griekenland) zijn al bijna drie jaar in een strijd verwikkeld tegen privatisering, die massale ontslagen met zich meebrengt. De in de regio wonende werkers worden zelfs bedreigd met uitzetting uit hun woningen. De stelselmatige pogingen tot privatisering zijn al sinds de jaren tachtig bezig via de bekende weg: een bedrijf wordt bij de beurs genoteerd en dan komt het grootste pakket aandelen uiteindelijk bij een kapitaal magnaat terecht. LARCO is een bedrijf van strategisch belang, ook voor de export. Bij LARCO waren de bonden overwegend onder controle van de sociaaldemocratische PASOK, maar de afgelopen twee-en-een-half jaar heeft het PAME de overhand en dit heeft geleid tot echte vakbondsstrijd. Jaren met diverse vormen van klassenstrijd waarin er flinke stappen gezet werden in de coördinatie tussen de werknemersorganisaties van LARCO en de vakbonden van diverse sectoren. Dat heeft uiteindelijk geleid tot eenheid onder de werkers tegen de gezamenlijke vijand: het kapitaal.
Pas je aan of… val dood
Elke dag worden de mensen - werkenden en werklozen - doodgegooid met reportages, verklaringen of ‘adviezen’ van allerlei publicisten en politieke commentatoren van diverse pluimage en zelfs van ministers, die allemaal hetzelfde deuntje zingen: zware winter in aantocht, neem je maatregelen, bereid je voor op het ergste waar we allemaal samen doorheen moeten. Plaatsvervangend Minister van Binnenlandse Zaken, Stelios Petsas, waagde zich zelfs aan de uitspraak “als je je niet aanpast, ga je dood”, een summum van cynisme. Het summum van hypocrisie is ongetwijfeld de uit den treure gebruikte zinsnede “allemaal samen”, net of de welgestelden der aarde ook zuinig zullen gaan doen met verwarming in de winter, airco in de zomer, minder zullen gaan douchen (zie opmerking van bondskanselier Scholz) en een dubbele pullover thuis gaan dragen (zie opmerkingen Wolfgang Schäuble). De economische gegevens van de eerste helft van 2022 spreken boekdelen over wat er echt aan de hand is. Karakteristiek voor de ontwikkelingen is de toestand in de sector metaal: een record aan winst voor aandeelhouders, maar ontslagen en onzekerheid voor de werknemers. Een maand of twee geleden werden meer dan 20 werkers bij het bedrijf Alumil ontslagen. In 2018 waren dat er 40, waarbij gebruik gemaakt werd van het hele arsenaal aan anti-werknemers maatregelen van de laatste jaren, aangenomen door regeringen van alle kleuren behalve rood: vrijheid om te ontslaan, flexibele arbeidsrelaties, afschaffing van cao’s, arbeidscontracten van een paar maanden voor de ‘groei van de winst en verbetering van de concurrentiepositie’. Enfin, het is allemaal wel bekend en zeker niet alleen een Grieks verschijnsel. Alumil laat zich triomfantelijk uit over de resultaten van haar ‘dynamische ontwikkeling’: de laatste 2,5 jaren een winst van ruim 120 miljoen euro, waarvan 40 miljoen in de eerste helft van 2022. Daarmee verbrak het bedrijf alle records sinds zijn bestaan. Met andere woorden: in zes maanden produceerden de werkers van het bedrijf zoveel rijkdom, dat daarmee de functionele kosten en alle nieuwe investeringen in diverse bedrijfsafdelingen gedekt werden, waarbij er in de kas nog 40 miljoen winst overbleef. Voor dat bedrag zouden de lonen en de verzekeringspremies van de bijna 1000 werknemers voor de komende drie jaren betaald kunnen worden. In plaats daarvan ontslaat Alumil mensen bij bosjes en krijgt dan ook nog 56 miljoen uit het Herstel Fonds, waarmee gebouwen uitgebreid worden en de productie gemoderniseerd wordt: zeven miljoen voor de fabrieken in Kilkis, maar ook in Xanthi (Noord-Griekenland), waar de fabriek in 2013 op slot ging en 100 werknemers ontsloeg. De behoeftes van het bedrijfsleven gaan op en neer in een golfbeweging. Als er meer werk is, neem je voor een paar maanden mensen aan. Met weinig werk ontsla je ze weer. De behoeftes van levensonderhoud van de werknemer kent echter geen golfbeweging. De kosten van alles stijgen gestaag, om niet te zeggen met sprongen. De voornaamste tegenstelling van onze tijd wordt steeds scherper: die tussen kapitaal en arbeid. In de jaren 60 van de vorige eeuw zong Leen Jongewaard het al: “Mensen noem elkaar geen mietje/ eenmaal zing je allemaal/ allemaal het ouwe liedje/ ’t is de schuld van ’t kapitaal”. Desondanks beweerde premier Mitsotakis in zijn toespraak van september op de jaarlijkse Internationale Tentoonstelling in Thessaloniki, een soort Griekse prinsjesdag, dat hij het in hoge mate voor elkaar gekregen heeft de werkloosheid te verminderen en goed betaalde arbeidsplaatsen te scheppen...Je moet maar durven in een regio nog wel, Centraal Macedonië, waar de afgelopen maanden massale ontslagen hebben plaatsgevonden bij een reeks bedrijven.
Enkele voorbeelden
De gebeurtenissen in de metaalsector zijn karakteristiek voor de algemene tendens.1
- Bij de groep BIOCHALKO stijgt de omzet gestaag de laatste jaren. SIDENOR alleen al had de eerste zes maanden van 2022 een winst van 99 miljoen euro. Dat is bijna zoveel als het hele voorafgaande jaar. Als je verwacht dat de werknemers met dergelijke winsten hun levensstandaard zouden zien stijgen, heb je het mis. Nee, langer en harder werken, steeds gevaarlijkere werkomstandigheden, loonstijgingen van slechts 5%, terwijl de lonen de laatste tien jaar gemiddeld met 45% gedaald waren, het leven veel duurder is geworden, maar het bedrijf zijn winsten heeft verviervoudigd.
- Het bedrijf PYRAMIS is kort geleden overgegaan tot massale ontslagen, maar de nog overgebleven arbeiders werken steeds meer uren, steeds meer ’s nachts en in de weekenden voor een minimumsalaris.
- ELVIAL breidt haar installaties uit en voert robotsystemen in voor 18,3 miljoen, een cadeautje uit de economische ‘groeiwet’. Toch behoren de werknemers tot de slechtst betaalde in de sector metaal, werken steeds meer overuren zes tot zeven dagen in de week, meer dan tien jaar al zonder cao. Het is één van de sectoren, die kampioen zijn in ‘ongelukken’ op de werkplaats en beroepsziekten.
De lijst is veel langer, maar deze greep laat duidelijk de tendens zien van de kapitalistische ‘groei’ en wat deze in petto heeft voor de werkende mens, laat staan voor de werkloze mens en de ‘zwakkeren in de samenleving’. Wat de laatste groep betreft beweren regeerders bij hoog en laag dat ze voor hen opkomen in de vorm van een extraatje hier, een uitkerinkje of een bonusje daar. De stakingen nemen toe, overal in Europa. Deze moeten nu alleen nog van spontaan en economistisch omgezet worden in bewust klassengericht voor de omverwerping van de oorzaak, het kapitalisme. Een proces waarvoor het vakbondswezen een school zou moeten zijn, aldus Lenin’s scherpe analyse in zijn werk Wat te doen?, onmisbaar leesvoer voor de werkers aller landen.
- De gegevens over deze bedrijven zijn ontleend aan een artikel van Kostas Josifidis uit de krant Rizospastis van 15-16 oktober jongstleden.
Wil je een abonnement op Manifest?
Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland
Manifest is de krant van de NCPN die tien keer per jaar verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.
Abonneer Nu!
