Het belang van internationalisme

Revolutionaire bewegingen behandelen internationale solidariteit nog wel eens als een facultatief extraatje, iets wat je doet als je toch tijd hebt. Niets is minder waar. Solidariteit tonen met anderen in de strijd is een centraal element van de communistische ideologie.

Internationalisme is voor de Ieren zeker niet iets onbaatzuchtigs - integendeel, het is van levensbelang voor de overwinning van revolutionaire bewegingen als de onze. Bijvoorbeeld toen de United Irishmen in 1798 tijdens de Ierse opstand de hulp inriepen van het revolutionaire Frankrijk, of, realistischer, van het keizerrijk Duitsland voor de Paasopstand van april 1916.

Solidariteit is niet alleen materieel, het is ook moreel, zoals het sterke voorbeeld van het Noord-Amerikaanse Choctaw-volk dat ons geld stuurde tijdens de Ierse hongersnood van 1845-50 toen de Britten genocide pleegden op de Ieren. Er is een enorm verschil tussen liefdadigheid en solidariteit.

In Ierland zorgen onze eigen ervaringen met nationale onderdrukking voor een instinctieve solidariteit met de Palestijnen, de Basken en anderen. Omgekeerd bewonderen mensen van over de hele wereld de Ierse nationale bevrijdingsstrijd - ook al is dit meestal het gevolg van een te romantische kijk op de Ierse strijd, een rooskleurige visie op met name het recente conflict in Noord-Ierland.

Helaas lijken veel mensen in Ierland en elders een idealistisch en abstract beeld te hebben van internationalisme. In linkse kringen is niets zo verminkt als dit begrip. Velen zien het ware internationalisme als een zich schamen voor het eigen land, of een zich afzetten tegen de eigen bijzondere omstandigheden. Wat deze mensen niet lijken te zien is dat internationalisme alleen kan bestaan als er ook naties bestaan, dat het de solidariteit is tussen bevriende maar afzonderlijke landen. Wat zij in hun hoofd hebben is een soort supranationalisme waaruit de natiestaat verdwenen is.

Het is geen toeval dat deze tendens vooral in het imperialistische centrum te vinden is, waar de meeste landen als gevolg van ongelijke ontwikkeling het imperialistisch stadium van nationale ontwikkeling hebben bereikt.

Interessant is dat deze manier van denken een steun in de rug leek voor de nee-stem in het brexit-referendum, de keuze om de Europese Unie niet te verlaten. Maar dit 'supranationalisme' spoorde niet alleen nauwelijks met de reden waarom mensen uit de arbeidersklasse ja hebben gestemd, het liet ook de grenzen van het liberale kosmopolitisme zien. Het betekende immers aangesloten blijven bij een EU die de politiek van Fort Europa oplegt waardoor niet alleen vluchtelingen op geïmproviseerde vlotten stranden en sterven, maar Afrika ook onderontwikkeld en afhankelijk blijft als gevolg van goedkope EU-voedseloverschotten die de kleine producenten daar in moeilijkheden brengen.

Internationalisme heeft in onderdrukte landen patriottisme nodig. Als mensen niet voor zichzelf kunnen vechten, hoe kunnen ze dat dan voor anderen, en omgekeerd? Een voorbeeld van hoezeer het imperialisme onze geest heeft aangetast, is dat we zelfs niet meer solidair kunnen zijn met zwarte Amerikanen zonder als witte mensen 'ons eigen privilege te checken'.

Wat in werkelijkheid kameraden van over de hele wereld inspireert is niet dat wij Ieren hetzelfde te doen als degenen die ons hebben ingelijfd - een idee dat Frantz Fanon beschouwde als resultaat van kolonialisme - maar juist ons verzet daartegen. Het kunstmatig overnemen van politieke ideeën van links in imperialistische landen betekent het volledig verkeerd begrijpen van de omstandigheden waar wij in Ierland mee te maken hebben. Onze geschiedenis laat zien dat we meer gemeen hebben met de strijders in Afrika, Latijns-Amerika en Azië dan met die in de Verenigde Staten of Groot-Brittannië.

De beste manier om onze solidariteit met andere onderdrukte volkeren te tonen is door te strijden voor onze eigen bevrijding, het creëren van wat de Ierse socialist James Connolly (1868-1916) "het toevluchtsoord van de onderdrukten" noemde. De herovering van Ierland zal een overwinning zijn voor arbeiders in de hele wereld, maar vooral voor die in Groot-Brittannië.

Wat internationalisme betreft is socialistisch Cuba ongeëvenaard gebleken door artsen en ander medisch personeel de hele wereld over te sturen. Het kleine land dat lijdt onder een wrede blokkade, deelt met anderen de middelen die het heeft. Tegelijkertijd is Cuba een zeer patriottistisch land met zijn nationale leus Patria o muerte (Vaderland of de dood). Misschien een les waard!

Nu een nieuwe Koude Oorlog dreigt, kan het belang van solidariteit met degenen die strijden tegen het imperialisme, niet overschat worden. De socialistische landen - met al hun gebreken - Cuba, Vietnam, China, Laos en Noord-Korea moeten verdedigd worden, evenals revolutionaire landen als Nicaragua en Venezuela.

Nu we voortgang boeken op weg naar een multipolaire wereld gaat het imperialisme gebruikmaken van fascisme in een poging om degenen te vermorzelen, die zich ertegen verzetten. Anticommunisme wordt al tegen China ingezet, bijvoorbeeld als subtiel niet meer naar de Chinese staat maar naar de Chinese Communistische Partij wordt verwezen. In Colombia en elders in Latijns-Amerika zijn communisten vermoord door extreem-rechtse paramilitairen die samenwerken met de staat, zoals in de jaren tachtig van de vorige eeuw. De blokkade tegen Cuba is opgevoerd en communistische partijen in Oekraïne, Roemenië en Polen zijn onderdrukt.

Terence MacSwiney (Iers politicus, 1879-1920) schreef dat "als Ierland de vrijheid zou verkrijgen door direct of indirect een ander volk te helpen vermorzelen, het de afschuw zou verdienen die het zelf eeuwenlang over tirannie heeft uitgestort." Toen een jonge Ho Chi Minh (Vietnamese revolutionair, 1890-1969), die in Londen werkte, hoorde van MacSwiney's dood als gevolg van diens hongerstaking, merkte hij op dat "een land met zulke inwoners zich nooit zal overgeven."

Bron: Socialist Voice augustus 2020; https://socialistvoice.ie/2020/08/the-importance-of-internationalism/

Vertaling: Louis Wilms.