Imperialisme en de aantasting van milieu en klimaat

Het imperialistische conflict in Oekraïne is laaiend en bijna wekelijks zien we van beide kanten zware escalaties die de arbeidersklasse van de hele wereld in gevaar brengen en de dreiging van een veralgemeniseerde kernoorlog dichterbij brengen. Vanaf het eerste moment hebben de NCPN en de CJB de volledig onacceptabele invasie van de Russische Federatie in Oekraïne veroordeelt. De NCPN en CJB hebben ook aangetoond dat de NAVO, de Verenigde Staten en de EU grote verantwoordelijkheid dragen voor deze escalatie, door hun agressieve strategie van omsingeling van de Russische Federatie en inmenging in Oekraïne. Daarnaast wordt het ook steeds duidelijk dat dit conflict en direct verband heeft met de aantasting van het milieu en de belangen van het kapitaal op dit gebied. In dit artikel willen we hier verder op in gaan.

Eerst willen we iets duidelijk maken over oorlog: oorlog komt nooit uit de lucht vallen. Het is ook niet het resultaat van de wil van Poetin of welk ander individu dan ook. Zoals de bekende Pruisische theoreticus van de oorlog Carl von Clausewitz al aangaf: oorlog is niks meer dan een voortzetting van buitenlandse politiek met andere middelen. In ons tijdperk van het imperialisme, het monopoliekapitalisme, volgt oorlog uit de verhevigde competitie tussen de monopolies en de landen waarin ze zich bevinden. Net zoals individuele kapitalistische bedrijven met elkaar in hevige competitie verwikkeld raken, gebeurt dit ook tussen imperialistische landen. Deze competitie uit zich dan ook op het vlak van (buitenlandse) politiek, waar men een compromis probeert te sluiten op basis van tegengestelde en vaak onverenigbare belangen. Op een gegeven moment kan het zijn dat de ene of de andere partij inschat dat oorlog het beste middel is om diens gedeelte van de ‘taart’ (invloedssferen, grondstoffen, afzetmarkten) op te eisen. Dat zagen we afgelopen decennia in onder andere Joegoslavië, Irak, Afghanistan, Georgië, Jemen, Syrië en Somalië. Dit heeft oneindig veel leed veroorzaakt voor de volkeren van deze landen.

Nu is er in Oost-Europa een nieuwe imperialistische oorlog gaande. Meer dan 30 jaar na de val van de socialistische Sovjet-Unie waar Oekraïners en Russen in vriendschap en vrede hebben samengewerkt staan ze nu tegenover elkaar met moderne militaire wapens en apparatuur die gigantische verwoesting veroorzaken en waaraan grote wapenmonopolies enorm verdienen.

De imperialistische legers en constante oorlogen brengen echter niet alleen direct leed en verwoesting in de vorm van mensenlevens en hun hebben en houden. In ons tijdperk van het monopoliekapitalisme is de wapenindustrie een van de meest vervuilende industrieën die er zijn en waar ten koste van het milieu onschatbare rijkdom wordt geproduceerd. En dus blijven we wijzen naar de vertegenwoordigers van de Verenigde Staten en de Russische Federatie achter ons als grootste wapenexporteurs ter wereld. Maar hiervoor hoeven we niet alleen naar buitenlandse vertegenwoordigers te wijzen, Nederland staat wereldwijd op de elfde plek als het gaat over de wapenexport en dragen zo zelf bij aan de vervuiling en het gebruik van wapens.

Want niet alleen de productie, maar ook het gebruik van wapens veroorzaakt verdere aantasting van het milieu, in zowel oefeningen als oorlogen. Denk aan:

• De 100.000 ton van het chemische ontbossingsmiddel “Agent Orange” dat gebruikt werd door het Amerikaanse leger tijdens de Vietnamoorlog
• De NAVO-bombardementen op voormalig Joegoslavië welke grondwater vergiftigden en daarmee zo’n 420 zeldzame diersoorten en 250 zeldzame plantensoorten troffen
• Het gebruik van verarmd uranium door NAVO-leden in Joegoslavië, Irak en Afghanistan
• Brandende olievelden en depots

Legers zijn enorme bronnen van vervuiling. Neem bijvoorbeeld het leger van de VS, wat alleen op zichzelf meer tonnen CO2 de atmosfeer inpompt dan de respectievelijke uitstoot van 70% van alle landen. Dit is meer dan heel Portugal of Denemarken uitstoten!

Met de imperialistische oorlog tussen enerzijds de NAVO, de Verenigde Staten, de EU en Oekraïne en anderzijds de Russische Federatie wordt het milieu nog verder aangetast en wordt er nog meer CO2 uitgestoten. Ten eerste, door het onnodig verlengen en escaleren van de oorlog door de NAVO, de Verenigde Staten en de EU met onder andere wapenleveranciers aan de kapitalisten van Oekraïne en hun vertegenwoordigers. Ten tweede, als gevolg van de leveranciers en het verhogen van defensiebudgetten het opschroeven van de vervuilende wapenproductie. Zo wil het kabinet de Defensie uitgaven tussen 2022 en 2025 verhogen met maar liefst €14,8 miljard euro en na 2026 per jaar €5 miljard structureel, een verhoging van 40 procent van het huidige budget. En als laatste door de Europese sancties ten gevolge van de oorlog, waardoor gas en olie minder of niet via de Russische pijpleidingen stromen en dus vervoerd moeten worden met zeer vervuilende schepen. Als gevolg aan het mogelijke tekort aan gas in Nederland werd er zelfs gedacht om kolencentrales weer in te zetten (inmiddels is het aangekondigd door Kabinet Rutte IV dat de kolencentrales harder gaan draaien om het mogelijke tekort te voorkomen, nvdr).

We zagen ook de afgelopen tijd dat energie meer en meer als een wapen gebruikt wordt tussen de imperialistische machten. Dit, terwijl energie voor de bevolking een van de meest cruciale goederen is. Aan de ene kant proberen de EU en de VS met sancties op olie en gas Rusland af te zwakken en Rusland probeert aan haar kant met het afknijpen van de gaskraan druk te zetten op de EU. De prijs wordt uiteindelijk door de arbeidersklasse van de hele wereld betaald door middel van torenhoge energieprijzen. Uiteindelijk heeft dit ertoe geleid dat meerdere Europese landen, waaronder Nederland weer kolen zijn gaan verbranden – een van de meest vervuilende vorm van energie opwekken. Daaruit zijn hun prioriteiten ook duidelijk, de kapitalistische competitie winnen boven het milieu zelf.

Al deze vervuiling en vernietiging vergroot en versnelt de globale milieuverandering waarin we ons bevinden, meer hitte, meer droogte, meer overstromingen, meer mislukte oogsten, enzovoorts. Hiermee wordt het leed en de verwoesting vergroot, wat de werkenden van de wereld moeten zien te overleven. Al dit alleen maar voor de winsten van de monopoliekapitalisten, waaronder de wapenproducenten. De strijd tegen de globale milieuverandering moet dan ook hand in hand gaan met strijd tegen het imperialisme zelf.

Burgerlijke ‘groene’ partijen negeren dit, en proberen onder het mom van verduurzaming de winsten van de kapitalisten die zij vertegenwoordigen veilig te stellen. Het is dan ook niet verrassend dat zij achter de (gratis) militaire steun aan Oekraïne, de escalatie van de oorlog en de sancties staan, waarvoor de Nederlandse arbeidersklasse moet betalen door middel van inflatie en hogere energieprijzen. Het is dan ook in de lijn der verwachting dat zij ervoor kiezen om meer geld aan Defensie uit te geven terwijl ze bezuinigen en willen bezuinigen op het onderwijs (waaronder het collegegeld), de zorg en zelfs op de klimaat- en stikstofaanpak. Het mogen duidelijk zijn: het kapitalisme is een parasitair systeem wat niet alleen de mensheid in het hier en nu bedreigt maar zelfs het toekomstig voortbestaan ervan.

De oplossingen die ze voorstellen zijn puur schijnoplossingen. Terwijl de ‘groene’ partijen maatregelen voorstellen die de arbeidersklasse nog meer pijn doen zoals de kilometerheffing, vleestaks, of het belasten van mensen die geen nieuwe auto kunnen kopen, gaan zij door met recordwinsten behalen en veranderen ze nauwelijks iets aan vervuilende productieprocessen omdat daar geen extra winst te behalen is. Terwijl aan de arbeidersklasse gevraagd wordt om minder te douchen, meer te betalen voor vliegtickets om maar eens tussen al het harde werk op vakantie te gaan, vervuilen de rijken de wereld met hun privéjets, luxe jachten en sinds kort zelfs privé ruimteschepen en worden enorme hoeveelheden broeikasgassen de atmosfeer in gebombardeerd bij imperialistische oorlogen in Oekraïne en Yemen.

Er is een ander economisch systeem nodig en mogelijk: het socialisme, waar de bedrijven niet in handen zijn van private eigenaren die meer winst willen, maar in handen van de maatschappij, die via de democratische centrale planning bij de economische ontwikkeling aan het stuur zit. Alleen een socialistische economie kan werkelijk groen zijn!

---

Eirini is kaderlid van de partij en de CJB. Luuk is kaderlid van de CJB.