Kabinet dreigt afvalsector bij grofvuil te zetten

Op papier lijkt het een mijlpaal: een nieuwe cao voor uitzendkrachten tot 2029. Maar achter de mooie woorden van werkgeversorganisaties ABU en NBBU gaat een flinke verslechtering van arbeidsomstandigheden schuil. Vakbonden FNV, CNV en De Unie tekenden niet – en dat is terecht.

Het eerste probleem zit hem in de nieuwe cao: de basisvoorwaarden voor uitzendkrachten worden nu naar het minimum getrokken. Minder loon bij ziekte (van 90 naar 70 procent), minder vakantiedagen (van 25 naar 20), minder vakantiegeld (van 8,33 naar 8 procent) en geen reservering meer voor scholing. En dat wordt verdedigd met logica die wringt: omdat de cao ‘gelijkwaardigheid’ voorschrijft, wordt de minimumbasis gerechtvaardigd.

Ondanks het verslechterde minimum blijft het principe van ‘gelijke behandeling’ bestaan: zowel in de wet in als de cao staat dat uitzendkrachten dezelfde arbeidsvoorwaarden kunnen krijgen als collega’s die direct in dienst zijn bij de inlener. Dan is die minimumbasis dus geen punt? Niet als je kijkt naar de uitwerking.

Het tweede probleem zit hem in hoe gelijkwaardigheid wordt vastgesteld. Niet door simpelweg dezelfde arbeidsvoorwaarden toe te passen (waar bij uitzondering van kan worden afgeweken met compensatie), wat eerlijk zou zijn. In plaats daarvan wordt een vergelijking gemaakt tussen het totale arbeidsvoorwaardenpakket van het inlenende bedrijf en dat van het uitzendbureau. En dat totaal moet dan ‘gelijkwaardig’ zijn. In de praktijk betekent dit appels met peren vergelijken. Zoals een niet-gebruikt scholingsbudget dat wordt weggestreept tegen loon of vrije dagen.

Deze cao kwam niet tot stand met de vakbonden die arbeidersbelangen verdedigen, maar met LBV – een ‘gele vakbond’ die vooral bekendstaat om het tekenen van verslechterde afspraken in het voordeel van werkgevers. FNV laat het er niet bij zitten en roept uitzendkrachten op in actie te komen.

Ook in de afvalsector vinden dubieuze praktijken plaats. Hoewel u nog niet hoeft te vrezen voor uitpuilende vuilnisbakken, staat de afvalverwerking tussen 2 en 4 juni in Nederland grotendeels stil. Kliko’s werden nog geleegd, maar daarna stokte alles — recycling, energieopwekking en hergebruik. “Zonder ons ligt het afval op straat,” waarschuwen de medewerkers.

Aanleiding voor de actie is een onbegrijpelijke maatregel van het demissionaire kabinet: een lastenverzwaring van liefst 567 miljoen euro voor de sector. Onacceptabel volgens FNV, want niet de producenten van plastic worden aangepakt, maar de mensen die het afvalprobleem juist proberen op te lossen. En wie gaat die rekening betalen? Zowel de arbeider – via hogere tarieven – als de sector, waar investeringen in recycling nu op de tocht staan. Als het kabinet geen gehoor geeft voor eind mei, schiet de afvalsector in actie. FNV is helder: “We willen dat Den Haag begrijpt: dit raakt niet alleen onze banen, maar de hele circulaire economie. Zet de afval- en recyclingsector niet bij het vuil.”

Het is blijkbaar de tijd van het jaar dat de onzichtbare arbeidskrachten in de maatschappij aan de bel trekken. Zo gaven vrachtwagenchauffeurs op donderdag 22 mei samen met FNV, TLN en CNV een helder signaal af bij vijf provinciehuizen: ze hebben er genoeg van om te zoeken naar een fatsoenlijke parkeerplek. De oproep is simpel, maar dringend: investeer nú in fatsoenlijke rustplaatsen, zodat chauffeurs hun werk veilig en waardig kunnen blijven doen.

Want de realiteit is schrijnend. Duizenden chauffeurs vinden dagelijks geen plek om hun verplichte rust te nemen. Ze staan noodgedwongen op bedrijventerreinen, in woonwijken of zelfs op vluchtstroken. De huidige voorzieningen zijn vaak ontoereikend: een gebrek aan toiletten, douches, verlichting en beveiliging zorgt voor kwalijke situaties onderweg.

Nederland kent een nijpend tekort van ruim 4.400 vrachtwagen parkeerplekken. En dat tekort groeit door het verdwijnen van truckplekken bij tankstations, verboden op bedrijventerreinen en het oneigenlijk gebruik van bestaande voorzieningen. Bovendien zorgt het niet op tijd kunnen vinden van een parkeerplek voor veel stress bij de chauffeurs.

De gevolgen reiken verder dan de bestuurders alleen. De hele logistieke keten raakt ontregeld als de basis — rust, veiligheid en hygiëne — ontbreekt. Het Verbeterplan Vrachtwagenparkeren, opgesteld door sectorpartijen en vrachtwagenchauffeurs, biedt oplossingen: uitbreiding van parkeerplaatsen langs drukke routes, basisvoorzieningen op elke locatie en beter gebruik van ruimte bij logistieke knooppunten. Geen absurde eisen, zeker aangezien het gaat om het vervullen van de basisbehoeftes van arbeiders die cruciaal logistiek werk doen om onze samenleving draaiende te houden. Nu is het aan provincies en gemeenten om te leveren.