Lokale verkiezingen in Turkije

Op 31 maart vonden in Turkije lokale verkiezingen plaats. We publiceren hieronder de verklaring van het Centraal Comité van de Communistische Partij van Turkije (TKP) met hun reflectie op de verkiezingsuitslag.

Het Centraal Comité van de TKP is onmiddellijk na de lokale verkiezingen van 31 maart bijeengekomen, heeft de verkiezingsuitslag geëvalueerd en is begonnen met het bijwerken van de politieke en organisatorische agenda en de doelstellingen van de TKP in het licht van deze uitslag.

Het feit dat de meest ‘interessante’ verkiezingsuitslag in de jaren van de AKP het resultaat was van de minst interessante verkiezingen in de recente geschiedenis van Turkije, verdient bijzondere aandacht. Er was een gebrek aan interesse dat tot uiting kwam in de opkomst.

De kosten van het levensonderhoud en de toenemende verarming houden een groot deel van de bevolking van Turkije sinds de herfst van 2022 bezig. Het is ook duidelijk dat de aardbeving van februari 2023, die een grote regio heeft getroffen, de AKP-regering heeft blootgesteld aan morele en gewetensvolle vragen, een klap heeft toegebracht aan de geloofwaardigheid en het prestige van de regering, en direct en indirect de economische ontberingen van de werkende bevolking heeft vergroot.

In die zin ging de AKP de presidents- en parlementsverkiezingen van 2023 in onder minstens even moeilijke omstandigheden als vandaag. Wat de regering vorig jaar redde, was in de eerste plaats het feit dat de economische omstandigheden en de aardbeving bij grote segmenten van de maatschappij een streven naar stabiliteit en een sterke regering teweegbrachten. Als gevolg daarvan gaven bijna alle kapitalistische kringen en internationale actoren, met verschillende belangen, er de voorkeur aan om hun weg te vervolgen met Erdoğan. We mogen ook niet vergeten dat Erdoğan, die altijd een grotere maatschappelijke steun heeft gehad dan zijn partij, een bijzonder talent heeft getoond in het personaliseren van de verkiezingen van vorig jaar.

Een andere factor die leidde tot het succes van de AKP in de verkiezingen van 2023 was het geloofwaardigheidsprobleem van de zogenaamde ‘tafel voor zes’ oppositie (geleid door CHP, inclusief een liberaal-nationalistische partij en partijen die uit de AKP zijn voortgekomen). De werkende massa's, die worstelen met de kosten van hun levensonderhoud, zagen noch eenheid noch een oplossing in de oppositie, en zagen ‘de omverwerping van het eenmansregime en de instelling van een versterkt parlementair systeem’ niet als een oplossing voor hun dringende problemen.

De gemeenteraadsverkiezingen van 2024 werden daarentegen gehouden op een moment waarop al werd geaccepteerd dat de AKP nog een tijd zou blijven regeren. In die zin werd de angst voor instabiliteit in de samenleving verminderd, maar de woede en het gevoel van onveiligheid, aangewakkerd door de kosten van het levensonderhoud, waren sterker. Het beeld van een sterke leider, die moest worden gecreëerd in de persoonlijkheid van Ekrem İmamoğlu (burgemeester van İstanbul), begon zich te vestigen in het vacuüm dat ontstond door de afnemende invloed van Erdoğan. De interventies van TÜSİAD (de organisatie van het grootkapitaal in Turkije) zijn cruciaal geweest in dit proces. İmamoğlu kreeg meer gewicht in de interne balans van niet alleen de CHP (Republikeinse Volkspartij), maar ook alle andere politieke partijen en creëerde een breed medianetwerk; toch was dit niet het resultaat van een persoonlijke vaardigheid, maar de wil van de kapitalistenklasse.

Met die vastberadenheid knutselden ze met de voorkeuren van de religieuze sekten, maakten ze de weg vrij voor formaties die appelleerden aan de conservatieve traditie van de ‘Nationale Visie’ en introduceerden ze bovenal nieuwe factoren in de debatten binnen de AKP. Tot op zekere hoogte hielp het fiscaal beleid van Nebati (voormalig minister van Financiën), dat liberale economen beschouwden als een product van onwetend populisme, de AKP om de verkiezingen van 2023 te winnen. Het was duidelijk dat het beleid van Mehmet Şimşek (huidige minister van Financiën), dat door dezelfde liberale oppositie werd geprezen, grote segmenten van de maatschappij volledig zou verstikken, vooral de gepensioneerden die te lijden hebben onder de hoge inflatie. De grote monopolies, die meer dan tevreden waren met de roekeloze stappen van de meer pro-Amerikaanse en liberale vleugel van de AKP, zowel op het gebied van economie als buitenlands beleid, hadden echter geen moeite om het gewenste resultaat te bereiken door de meer ‘nationalistische en binnenlandse’ vleugel binnen de regering en de staatsbureaucratie te onderdrukken – een vleugel die enkel zo kon handelen voor zover de kapitalistische orde dat toeliet.

In deze context biedt het veel zekerheid aan zowel de AKP als de kapitalistische kringen dat het trio Ekrem İmamoğlu – Özgür Özel (voorzitter CHP) – Mansur Yavaş (burgemeester van Ankara) die een constructieve en begripvolle houding ten opzichte van de regering hebben aangenomen, deze houding na de verkiezingen zullen handhaven. Dit trio heeft geen bezwaar tegen een buitenlandsbeleid dat meer in lijn is met de VS of tegen een economisch afbraakbeleid. Er zijn al wederzijdse garanties gegeven en er is een compromis bereikt.

We worden geconfronteerd met een scenario dat de positieve effecten van de daling van de stemmen van de AKP tenietdoet. Het zou naïef zijn om naar al deze feiten te kijken en te juichen dat ‘het paleisregime is teruggedrongen’.

De grote ontevredenheid die zijn hoogtepunt bereikte in het Gezi-verzet werd tien jaar later overgeleverd aan İmamoğlu, loopjongen van Koç (een van de grootste bourgeois families in Turkije), en een lid van de MHP (nationalistische/fascistische partij) die de republikeinse reserve in de hoofdstad volledig heeft geketend. Bovendien zijn de zinnen ‘we keren terug naar het parlementaire systeem’, die een jaar geleden aan elke zin werden gebonden, vervangen door de balkonspeeches van de nieuwe presidentskandidaten die staan te popelen om het voordeel van het presidentiële systeem ten volle te benutten.

Dit is precies wat we bedoelden toen we stelden: "Er breekt een tijdperk aan waarin leiders, en niet partijen, op de voorgrond treden."

Het Turkije van de AKP en het Turkije van de tegenstanders van de AKP zijn met elkaar verweven en de religieuze sekten en conglomeraten zijn er de mortier van.

De TKP heeft vanaf het allereerste begin op deze operatie gewezen, zich ertegen verzet en ertegen gestreden. We zullen onze weg in deze richting voortzetten, en we zullen geen handlanger zijn van deze of gene speler van het systeem, zoals anderen dat doen.

De TKP kreeg 127 duizend stemmen in de lokale verkiezingen, een verdubbeling van het aantal stemmen in de verkiezingen van 2023, die ver onder haar politieke invloed lagen. Het aantal stemmen dat we kregen bij de laatste verkiezingen ligt ook ver onder de politieke en organisatorische invloed van de partij. Aan de andere kant, in het Defne district van Hatay, een van de zwaarst verwoeste nederzettingen tijdens de aardbeving, deed de TKP mee aan de verkiezingen met de bewering de stad nieuw leven in te blazen zonder een alliantie aan te gaan. Hoewel de partij meer dan 39 procent van de stemmen kreeg, verloor ze het burgemeesterschap met een kleine marge. Daarnaast kreeg de TKP meer dan 1 procent van de stemmen in 32 districten en veel kleine steden, waarvan sommige in de meest conservatieve regio's van Turkije liggen. Onze partij won tien gemeenteraadszetels en één zetel in de provincieraad. De belangrijkste prestatie van de partij tijdens de verkiezingsperiode was natuurlijk de oprichting van nieuwe organisaties (d.w.z. partijafdelingen, red.) en het inschrijven van een groot aantal nieuwe vrijwilligers in de partij.

Bij de gemeenteraadsverkiezingen in Kadıköy, die veel publieke aandacht trokken, behaalde onze partij een resultaat dat ver onder de verwachtingen lag. Zoals bekend was de heer Maçoğlu de TKP-kandidaat voor het burgemeesterschap van Kadıköy uit naam van Kadıköy Volkssolidariteit. De grote publieke aandacht tijdens het toegewijde en veelomvattende werk dat is uitgevoerd tijdens de verkiezingsperiode kwam niet tot uiting in de stembus. Dit heeft deels te maken met het algemene beeld van de verkiezingen in het land, maar het is vooral te wijten aan de politieke leemtes die we hebben achtergelaten. We zullen deze samen met onze vrienden in detail evalueren.

Voor de TKP kunnen verkiezingsuitslagen nooit het enige, zelfs niet het doorslaggevende criterium zijn voor een politieke en organisatorische beoordeling. Voor de TKP vormen verkiezingen geen op zichzelf staand onderwerp. Onze partij beschouwt verkiezingen als een element in haar eigen strijd, in haar eigen pad gebaseerd op haar eigen principes, programma en doelen. In die zin zullen we geen duimbreed afwijken van onze strijd tegen het imperialisme, de multinationale monopolies, het grootkapitaal en de religieuze sekten in Turkije. We zullen echter een moedige discussie en evaluatie niet uitstellen over de redenen waarom de politieke invloed van de partij niet tot uiting kwam in de stemmen. In deze zin is het, zoals we direct na de verkiezingen van 2023 hebben verklaard, een absolute noodzaak voor de TKP om haar beweging van uitbreiding en lokalisering tegelijkertijd om te zetten in een proces van verdieping. Anders is het onmogelijk voor een arbeiderspartij om haar revolutionaire missie te vervullen. Onze vrienden kunnen er zeker van zijn dat de partij de nodige acties zal ondernemen.

De TKP staat paraat. We zullen dit land niet overlaten aan imperialisten, uitbuiters en religieuze sekten.