Skip navigation
Milieu

Oorlog, armoede, klimaat en migratie

Dit artikel verscheen in de editie van Manifest van donderdag 23 december 2021

Placeholder

De oorzaken van de hedendaagse migratie gaan honderden jaren terug. Tussen het begin van de 16e en het eind van de 19e eeuw werden 12,5 miljoen Afrikanen naar de Amerika’s en de Cariben vervoerd. Twee miljoen overleefden de reis niet.

Net zo goed werden meer dan 1,5 miljoen Indiërs, afkomstig uit de landen die nu India, Pakistan, Sri Lanka, Myanmar en Bangladesh heten, dwars door het Britse imperium vervoerd, om de arbeidsmarkt in het moederland te voeden. Deze ‘vrije’ beweging ging door totdat de naoorlogse immigratiewetgeving er beperkingen aan oplegde.

Omgekeerd vond er een grote migratie van Groot-Brittannië naar de koloniën en kroondomeinen plaats. Meer dan 22 miljoen Britten verlieten hun geboorteland om overzee te werken. Alleen al in het eerste decennium van de 20e eeuw waren het er zo’n 2,3 miljoen.

Het prototype voor dit patroon was de 17e-eeuwse migratie, ten dienste van de koloniale overheersing, naar Ierland. Rond 1640 arriveerden er zo’n 100.000 Britten in Ierland, ten koste van de lokale bevolking.

Marx stelde terecht: ‘Het terugdringen van de Ierse bevolking door uitwijzing en gedwongen emigratie betekende dat Engels kapitaal ter plaatse veilig was. Het kapitaal had dezelfde belangen in het ontruimen van Ierland in het ontruimen van de landbouwgebieden van Engeland en Schotland.’

Vandaag de dag wordt migratie voornamelijk gedreven door de effecten van imperialistische oorlogvoering en armoede in landen die gebukt gaan onder de erfenis van het kolonialisme en de gevolgen va de klimaatcrisis. Vluchtelingen stuiten onvermijdelijk op de grenzen die de ontwikkelde kapitalistische landen efficiënt en genadeloos bewaken. De Europese Unie beschouwt ’vrijheid van beweging’ als een voorwaardelijk goed, onderhavig aan de vraag naar goedkope arbeidskrachten.

Nu heeft de regering van Wit-Rusland, onder druk van de door de VS en de EU gesteunde ‘kleurenrevolutie’, luchtvaartmaatschappijen ingezet om mensen uit het Midden-Oosten en Afghanistan op te halen die uit zijn op een veiliger leven in de EU, met name in Duitsland. Wit-Rusland, een nog deels socialistische economie, is geen EU-lidstaat en niet gebonden aan het racistische immigratiebeleid van de EU. Duitsland, onder leiding van Merkel, deed maar al te graag een greep in het aanbod van hoger opgeleide migranten uit het Midden-Oosten, om de eigen beroepsbevolking te verbeteren.

Nu zijn in de Duitse politiek opvattingen over migratie merkwaardig verdeeld. De extreem-rechtse AfD, die veel van haar aanhang vindt aan de Duitse oostgrens, is fel tegen migratie naar Duitsland. De Groenen zijn enthousiaste voorstanders van een confrontatie met Rusland, China en hun bondgenoten, en bereid om Duitse troepen in het buitenland te stationeren – een beleid dat leidt tot een versteviging van de oostgrens van de EU, als een soort verdedigingslinie voor de zogenaamde Europese waarden.

Sarah Wagenknecht, afgevaardigde in de Bondsdag voor Die Linke, legt de verantwoordelijkheid voor de toename van vluchtelingen en arbeidsmigratie bij de bezuinigingen van de afgelopen jaren. Zij kreeg de hele Bondsdag over zich heen om dat zij impliceerde dat men enerzijds racisme en vreemdelingenhaat verwerpt, maar anderzijds de migratie aan banden wil leggen.

En nu dreigen, zo stelt de Communistische Partij van Duitsland (DKP), de NAVO en de EU met sancties tegen de Wit-Russische ‘dictator’ Lukashenko omdat deze weigert om de grenzen te sluiten. Terwijl diezelfde EU, naast een donatie van 9 miljard Euro aan Turkije en een criminele overeenkomst met de Libische ‘kustwacht’, zijn territorium fysiek wil afperken met een stalen muur. Nota bene op de verjaardag van de val van de Berlijnse muur eisen de oostelijke lidstaten dat de EU zijn oostgrens hermetisch dichtmaakt. En hoewel de president van de Europese Commissie zegt dat de EU geen muur zal financieren, beweert de president van de Raad voor Europa, Charles Michel, van wel.

Met Britse bouwkundigen en ingenieurs ter plekke roept NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg op om de Europese vrijheid te verdedigen tegen het vrije verkeer van Koerdische en Yezidische vluchtelingen die in de grenswouden kamperen. Turkije bombardeert de bewoners van het grensgebied met Syrië, terwijl Turkse luchtvaartdiensten de slachtoffers van ditzelfde conflict naar Minsk vliegen.

Minister van Binnenlandse zaken Patel wil in het Kanaal dezelfde maatregelen nemen als de EU gebruikt om Afrikaanse migranten op de Middellandse Zee te weren. Dat advocaten deze maatregelen als onwettig bestempelen doet aan haar enthousiasme niets af. Intussen demoniseren de Britse media de wanhopige mensen die hun leven riskeren om de oversteek naar Engeland te maken.

Frankrijk wordt aangewezen als de boosdoener: een doorvoerroute voor Afrikaanse, Noord-Afrikaanse, Iraakse en Iraanse migranten en vluchtelingen die naar Groot-Brittannië willen komen. Het gaat hierbij met name om Engelstalige mensen uit de voormalige Britse koloniën en andere gebieden die lijden, leden en nog lijden onder het Britse imperialisme.

Franstalige migranten uit de voormalige en huidige Franse koloniën in Franstalig Afrika blijven liever in Frankrijk. De Franse president moet zich weren tegen extreem-rechtse politici als Brexit-onderhandelaar Barnier, die zich fel tegen migratie kanten. Reden temeer voor Macron om zich naar Groot-Brittannië van zijn stoerste kant te laten zien, en weinig hoop dat er van Franse zijde iets zal gebeuren om de Kanaaloversteek veiliger te maken.

Winterse omstandigheden zullen het dodental doen toenemen en het aantal geslaagde overtochten terugdringen. De situatie is niet anders dan die van de Turkse generaals en de Libische kopstukken die migrantenbloed aan hun handen hebben. En dat geldt ook voor linkse politici die de vluchtelingen voor economische malaise, klimaatverandering en imperialistische oorlogvoering als een bedreiging voor het inkomen en de werkgelegenheid afschilderen.

Niet dat die bedreiging niet reëel is, maar dat komt door het kapitalisme, zoals Wagenknecht van Die Linke terecht naar voren bracht in de Duitse Bondsdag. Marx merkte het al op: ‘De Engelse arbeider haat de Ierse arbeider, een rivaal die zijn levensstandaard tenietdoet. Ten opzichte van de Ierse arbeider ziet hij zichzelf als een lid van de heersende natie, en zo wordt hij een instrument van de Engelse aristocratie en het Engelse kapitaal... Hij koestert religieuze, sociale en nationale vooroordelen tegen de Ierse arbeider… Dit is de verborgen onmacht van de Engelse werkende klasse, en de verborgen kracht van het kapitalisme.’

Het is absurd om vol te houden dat competitie van arbeidsmigranten de enige of voornaamste oorzaak is van lage lonen en slechte arbeidsomstandigheden. De arbeidersbeweging zou zich verre moeten houden van het zwartmaken van migranten, maar gewoon moeten vechten voor gelijke beloning, vakbondsrepresentatie, collectieve afspraken enzovoort. Vluchtelingen moeten opgenomen worden in de werkende klasse en belasting betalen, in plaats van afhankelijk gemaakt worden van overheidssteun.


Bron: 21centurymanifesto, vertaling Christiaan Caspers.

Wil je een abonnement op Manifest?

Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland

Manifest is de krant van de NCPN die tien keer per jaar verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.

Abonneer Nu!