Afgelopen maand werd Lev Ivanovich Jasjin (1929-1990) aangeduid door de Internationale Federatie van Voetbal Historie en Statistieken (IFFHS) tot beste keeper aller tijden. Jasjin werd onder andere vijf keer kampioen met zijn ploeg Dinamo Moskou. Hij is ook de enige doelman die ooit de Ballon d’Or won, de prijs voor beste speler van het jaar. Door zijn kenmerkende zwarte kleding en pet, en geweldige reflexen kreeg hij bijnamen zoals de zwarte panter.
De IFFHS stelt dit soort lijsten samen in opdracht van de FIFA, om zo de geschiedenis en statistieken van het spel te archiveren. In de lijst staan behoorlijk wat keepers die naam maakten in de afgelopen twee decennia, zoals Gianluigi Buffon en Manuel Neuer. Niettemin prijkt de voormalige Sovjet-doelman bovenaan de lijst.
Van fabriek naar het veld
Jasjin werd geboren in 1929 in Moskou, waar hij in zijn jeugd de gevolgen van de strijd tegen de fascistische legers van Nazi-Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog meemaakte. Nadat zijn familie moest vluchten uit Moskou, werkte hij samen met zijn vader, een metaalbewerker, aan de lopende band van een munitiefabriek in Oeljanosk. Na de oorlog trad Jasjin in dienst bij het leger en ging hij aan de slag bij een vliegtuigfabriek. Daar speelde hij regelmatig in wedstrijden voor de fabrieksploeg, waarna hij in 1949 werd uitgenodigd door Dinamo Moskou, op dat moment een van de beste clubs van de Sovjet-Unie.
Vanaf 1954 wist Jasjin een vaste plek onder de lat te veroveren, wat resulteerde in vijf staatskampioenschappen en drie USSR-bekers. Voor de nationale ploeg van de Sovjet-Unie nam hij deel aan drie Wereldkampioenschappen, waar de Sovjet-Unie in 1966 als vierde eindigde. Eerder won hij al een gouden medaille op de Olympische Spelen van 1956. Dankzij een ijzersterk optreden in de finale tegen Joegoslavië leidde hij de Sovjet-Unie naar de eindzege van het Europees kampioenschap in 1960. Ook stopte hij meer dan 150 strafschoppen in zijn carrière, een uitzonderlijk aantal. Ter vergelijking: nummer twee op de lijst, Buffon, redde in zijn 20-jarige carrière ‘slechts’ dertig penalty's.
Revolutionaire stijl
Hoewel Jasjin beschikte over de juiste fysieke kwaliteiten die belangrijke zijn voor een doelman – lang, sterk en snelle reflexen – is zijn uitverkiezing ook een erkenning van het Sovjet-sportmodel. Hierdoor kregen jonge atleten de kans zich te ontwikkelen doormiddel van goede trainingsinfrastructuren en coaches. Het model legde daarbij de nadruk op wetenschappelijk onderbouwde trainingsmethoden en teamwork. Zo combineerde Jasjin zijn fysieke kwaliteiten met het strategisch ‘lezen’ van het spel. In de praktijk betekende dit dat hij een speelstijl ontwikkelde die revolutionair was ten opzichte van zijn collega’s in die tijd.
In de jaren vijftig en zestig was het gangbaar dat een keeper zo dicht mogelijk bij zijn doel bleef, om daar reddingen te verrichten. Jasjin viel juist op door zijn spectaculaire zweefduiken en zijn agressieve speelstijl. Zo was hij niet bang om ver van zijn doellijn te komen en de tegenstander tegemoet te rennen, of zich tussen een kluwen spelers te smijten om de bal te pakken. Door zijn training leerde hij waar de bal heen zou bewegen, om daar vervolgens op te anticiperen. Een ander revolutionair aspect van zijn spel lag in het organiseren van de verdediging en het voortzetten van het spel na een redding. Door zijn slimme positionering kon hij direct een tegenaanval opzetten voor zijn ploeg.
De combinatie van zijn fysieke kwaliteiten en het constant ontwikkelen van de mentale aspecten van zijn spel, zorgde ervoor dat Jasjin uitgroeide tot een sportheld in de Sovjet-Unie.
Ook na de contrarevolutie en de ontbinding van de Sovjet-Unie, die Jasjin zelf niet meer meemaakte, blijven zijn sportieve prestaties tot de verbeelding spreken in de inmiddels kapitalistische landen van de voormalige USSR. Zo verkoos de Russische bevolking de voormalige doelman als icoon voor de officiële poster van de het Wereldkampioenschap van 2018 in Rusland.
Nog altijd eren standbeelden, straatnamen en zelfs gedichten in Rusland de doelman. Zo wordt de zwarte octopus of zwarte spin (journalisten schreven dat hij wel acht armen zou hebben) nog altijd herinnerd als een van de revolutionaire spelers die het voetbal verder ontwikkelde.
Wil je een abonnement op Manifest?
Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland
Manifest is de krant van de NCPN die maandelijks verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.
Abonneer Nu!
