Het is twee weken geleden sinds de nieuwe lockdown in Nederland is ingegaan [die nu weer verlengd wordt, red.]. 'Niet-essentiële' winkels, scholen, theaters en vele andere publieke plekken zijn gesloten. Hoe heeft het zover kunnen komen? Was het onvermijdelijk dat deze lockdown noodzaak werd? Hiervoor moeten we analyseren wat de Nederlandse regering sinds het begin van de pandemie heeft gedaan en vooral wat zij niet heeft gedaan.
We weten inmiddels dat het virus zich al sinds januari 2020 in Nederland bevindt. Op 27 februari werd officieel de eerste coronapatiënt vastgesteld in Nederland. Op 6 maart overleed de eerste coronapatiënt in Nederland.
Het begin van de pandemie
Het duurde hierna drie dagen, op de dag dat Italië code rood voor het hele land afkondigde, dat de eerste concrete landelijke maatregel, naast handen wassen, in de elleboog niezen en papieren zakdoekjes gebruiken, werd afgekondigd voor de Nederlandse bevolking. Terwijl toen in Italië al bijna meer mensen aan het virus waren overleden dan in China en in Frankrijk de eerste ingrijpende maatregelen werden genomen, moesten we in Nederland niet meer handen schudden!
Hieruit kunnen we concluderen dat de Nederlandse regering het virus ongelofelijk onderschat heeft, alsof we in Nederland minder vatbaar zouden zijn voor corona. Dit wordt bevestigd door interne documenten van het ministerie van Justitie en Veiligheid, waaruit blijkt dat eind februari er nog gedacht werd dat corona minder dodelijk zou zijn dan de griep. Een aantal dagen na het handen-schuddenadvies in Nederland sloot Frankrijk zijn scholen en universiteiten, werden musea gesloten en op 14 maart kwam ook Spanje met het nieuws dat het land in lockdown ging. De coronacijfers waren destijds nog laag in Nederland vergeleken met de eerdergenoemde landen, maar dat het een gevaarlijk virus betreft was al duidelijk en daarvoor werd ook gewaarschuwd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), artsen en wetenschappers. We konden zien op televisie hoe in het begin van het jaar in China steden helemaal op slot gingen [zoals nu weer, red.] om het virus onder controle te krijgen en hoe besmettelijk en dodelijk corona was. Toch kwam het in Nederland na maanden van niet voorbereiden niet verder dan een paar hygiënevoorschriften. Tegen de adviezen van de WHO in, werd het gebruik van een mondkapje niet aanbevolen door het RIVM en de regering. Die zouden slechts voor schijnveiligheid zorgen.
De belangen van 'de economie' krijgen voorrang op de volksgezondheid
De Nederlandse regering gaf vanaf het eerste moment al aan dat het ontzien van 'de economie' (lees: de winstgevendheid van ondernemingen en kapitaal) voor haar het belangrijkste was. De regering wilde zo min mogelijk maatregelen nemen die de productie en handel in de weg zouden zitten. De Nederlandse regering zette aanvankelijk zelfs in op een strategie van groepsimmuniteit. Dit hield in dat ervan uit werd gegaan dat een groot deel van Nederland een keer corona zou krijgen en dat we op deze manier samen antistoffen zouden aanmaken en als groep immuun zouden worden voor corona. De regering accepteerde daarmee dat duizenden mensenlevens zouden moeten worden 'opgeofferd', om de belangen van het grootkapitaal maar niet te schaden. Daardoor ontstaan allerlei aanvullende problemen. Zo leidt het vrij spel geven, vroeg of laat immers ook mutaties op, met alle gevaren van dien.
De 'intelligente lockdown'
Toen er halverwege maart bijna duizend nieuwe coronabesmettingen per dag bijkwamen en er tekorten dreigden op de intensive care, werd het toch pijnlijk duidelijk dat er iets moest gaan gebeuren. Derhalve werden eet-en drinkgelegenheden en later ook onder druk van de scholengemeenschap de scholen gesloten. Eind maart kondigde de regering een 'intelligente lockdown' af, een soort lockdown-light. In de publieke ruimte mochten er niet meer dan twee personen samenzijn tenzij het om hetzelfde huishouden ging, afgezien van kinderen tot en met 12 jaar. Contactberoepen zoals o.a. die van kapper, masseur en rijinstructeur moeten tijdelijk het werk neerleggen. Bedrijven waar 200 arbeiders aan de lopende band werkten mochten wel doorgaan met hun praktijken. Intussen werd er een compensatieprogramma uitgerold voor bedrijven die wel moesten sluiten. Het geld dat vrijkwam ging naar de bedrijven, niet naar de tienduizenden werkers die hun baan verloren. Daaronder onevenredig veel jongeren die werkten via uitzendbureaus zonder enige ontslagbescherming. Ook hier ging het belang van bedrijven voor. Deze situatie duurde grofweg tot het begin van juni.
Veel mensen moesten gaan thuiswerken, wat veel problemen met zich meebrengt. Bedrijven misbruiken het thuiswerken om de scheidslijn tussen privétijd en werktijd verder te laten vervagen. Vaak stellen werkgevers niet de vereiste middelen ter beschikking, zoals een goed beeldscherm of een ergonomische bureaustoel. Veel mensen moesten het thuiswerken ook nog eens combineren met kinderoppas.
Ondertussen begon de regering de pandemie te gebruiken als excuus voor het inperken van politieke rechten. Allerlei maatregelen zijn doorgevoerd of op de politieke agenda gezet die het repressieapparaat van de burgerlijke staat uitbreiden, of die de democratie en politieke rechten beperken.
De gedeeltelijke en de harde lockdown
Door de lockdown-light en warmer weer nam het aantal coronabesmettingen af in de zomer. Dit zorgde voor een nog laksere houding vanuit de regering. Afgezien van het afstand moeten houden, de beperkte groepsgrootte en het verplicht dragen van een mondkapje in het openbaar vervoer, leek het leven bijna weer normaal. Na de zomer in september toen veel mensen weer waren teruggekomen van vakantie, er lakser werd omgegaan met de maatregelen en de temperaturen weer omlaag gingen, gingen de besmettingscijfers weer omhoog.
Daarop volgde een gedeeltelijke lockdown in oktober. De horeca moest dicht, vanaf 20:00 mocht er geen alcohol meer verkocht worden en bijna alle evenementen werden verboden. Vanaf 1 december werd het zelfs verplicht om een mondkapje te dragen in publieke gebouwen. Een maatregel die in het begin van de corona-uitbraak in Nederland nog door het RIVM werd gebagatelliseerd omdat het niet zou werken. Inmiddels weten we dat deze stelling gemotiveerd was door een gebrek aan beschermingsmateriaal voor zorgpersoneel.
Nadat de gedeeltelijke lockdown niet haar vruchten afwierp, Black Friday net had plaatsgevonden en kerst en oud & nieuw voor de deur stonden werd er halverwege december een tweede, harde, lockdown aangekondigd. Alle niet-essentiële winkels moesten dicht, scholen gingen dicht en ook de contactberoepen werden weer opgeschort. Voor de werkende klasse kwamen deze maatregelen als een klap in het gezicht. Het hele jaar werd er gedaan wat er van haar gevraagd werd, maar door het beleid van de regering moest er echter nu hard ingegrepen worden. Mensen probeerden het beste te maken van de feestdagen, maar voor velen werden kerst en oud & nieuw in 2020 een stuk soberder, eenzamer en stressvoller dan andere jaren.
Opnieuw kunnen veel noodzakelijke operaties en andere zorg niet doorgaan, wat schandalig is. Het toont de desastreuze gevolgen van het jarenlange bezuinigingsbeleid in de zorg, waardoor er te weinig personeel en ziekenhuisbedden zijn.
De strategie van het kapitaal voor de pandemie en de economische crisis
De pandemie ontketende een zware kapitalistische economische crisis bovenop de economische crisis die al gaande was. Maar de maatregelen tegen de pandemie, waarmee de wereldwijde productie en handel abrupt werden afgeremd, waren een katalysator voor de verheviging van de economische crisis. De Nederlandse regering koos ervoor koste wat kost het vrij verkeer van kapitaal en arbeidskrachten te waarborgen, zodat het grootkapitaal zoveel mogelijk ongestoord door kan gaan met de productie, de handel en de uitbuiting van de werkers. 'Business as usual' dus, om het concurrentievermogen van het Nederlandse kapitaal te waarborgen. Zo willen de Nederlandse burgerij en de regering de economische crisis en de pandemie doorkomen met zo weinig mogelijk schade voor de winsten van het kapitaal, ook al heeft dat enorme impact op de volksgezondheid en de levens van mensen, en zijn er zelfs veel mensen overleden.
Dit is de strategie waar de Nederlandse burgerij en de regering vanaf het begin voor kozen. Een strategie die de belangen van het kapitaal en niet de volksgezondheid koste wat kost vooropstelt. De maatregelen die de regering neemt zijn daarom ook gericht op het beperken van sociale contacten in de persoonlijke levens van mensen. Op de werkvloeren van de grote bedrijven worden daarentegen te weinig maatregelen genomen en wordt er veel te weinig gecontroleerd. Vaak kunnen werkers in de praktijk geen afstand houden, worden er geen beschermingsmiddelen zoals mondkapjes en handschoenen beschikbaar gesteld, en in de ergste gevallen worden (migranten-) arbeiders zelfs gedwongen te werken ondanks dat ze symptomen hebben.
Het uitblijven of uitstellen en halfslachtig toepassen van maatregelen, heeft bijgedragen aan de misère waar we nu in zitten. De regering heeft vooral gewezen op de 'eigen verantwoordelijkheid' van de bevolking (Participatie-wet). Zij gaf negatieve adviezen over mondkapjes om haar eigen falen m.b.t. de bescherming voor zorgpersoneel te verbloemen. Halve maatregelen, toen het in oktober eigenlijk alweer te laat was, hebben ervoor gezorgd dat we in een tweede lockdown zitten met alle gevolgen voor de werkende klasse van dien. Intussen maakt de regering zich drukker om bedrijven dan om de werkende bevolking. Al deze zaken zorgen voor steeds minder vertrouwen in de regering. Dat wantrouwen leidt er ook toe dat delen van de bevolking grijpen naar extreemrechtse opvattingen of complotdenken. Maar dit soort opvattingen bieden geen uitweg en leiden af van de werkelijke tegenstellingen.
Strijdbaar 2021
Er is nog veel onzeker over hoe het nieuwe jaar eruit zal zien. De pandemie zullen we vroeg of laat overwinnen, waarbij het vaccineren van de bevolking een belangrijke stap is. Maar er is geen vaccin of medicijn die het kapitalisme kan genezen van zijn kwalen zoals uitbuiting, werkloosheid, armoede en gebrek aan gezondheidszorg. Het kapitalisme is niet te genezen, maar moet worden omvergeworpen.
De pandemie en rampzalige aanpak door de Nederlandse regering hebben de noodzaak getoond van een andere maatschappij. Een maatschappij die de behoeftes van de bevolking centraal stelt en niet de winsten van de kapitalisten. Dat kan alleen in een maatschappij die gebaseerd is op het maatschappelijk eigendom van de productiemiddelen en centrale planning van de economie, het socialisme-communisme. In 2021 zullen we de strijd moeten opvoeren. Strijd voor ons recht op werk en onze arbeidsrechten. Strijd voor ons recht op gratis en uitsluitend publieke gezondheidszorg met voldoende personeel en middelen. Strijd voor ons recht op onderwijs. Strijd voor onze politieke rechten. Strijd voor een andere maatschappij.
Bron: www.voorwaarts.net, 31 december 2020.
Wil je een abonnement op Manifest?
Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland
Manifest is de krant van de NCPN die tien keer per jaar verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.
Abonneer Nu!
