UvA overdrijft schade Palestinaprotest om gesprek over genocide te smoren

Maandag kondigde vakbond FNV aan dat medewerkers van de Universiteit van Amsterdam (UvA) gaan staken als de universiteit weigert het recht op demonstratie te beschermen en banden met Israëlische instellingen te breken. Naar aanleiding hiervan publiceren wij een artikel van David Hollanders, lid van de ondernemingsraad Faculteit der Geesteswetenschappen aan de UvA, over hoe de universiteit met schadeclaims de studentenbeweging zwart lijkt te willen maken. Dit als poging om haar medeplichtigheid aan de genocide in Palestina niet onder ogen te komen.

Het eerste waar het College van Bestuur van de Universiteit van Amsterdam aan denkt bij een demonstratie tegen medeplichtigheid aan genocide, is wat deze — de demonstatie, niet de medeplichtigheid — precies kost. Of dat, óf het College van Bestuur (CvB) wil dat deze vraag als eerste bij anderen opkomt. Hoe dan ook, het was de eerste vraag die het CvB na het door haarzelf ondermijnen van de demonstraties publiekelijk beantwoordde. Het prioriteren van deze vraag zegt veel over de Universiteit van Amsterdam (UvA), maar dat betekent niet dat de vraag niet gesteld mag worden. Als deze gesteld wordt, dan dient deze echter wel controleerbaar beantwoord te worden. Dat gebeurde niet in mei, en evenmin in november toen de UvA nog meer kosten had ontdekt. Een onverifieerbaar antwoord op een onoprechte vraag in ronkende persberichten naar buiten brengen, grenst aan laster. Het mediaoffensief was in elk geval bedoeld om een gesprek over medeplichtigheid aan genocide te smoren. Maar eerst meer over de demonstraties van 6-8 mei.

Op maandag 6 mei zetten studenten op een grasveld tenten op. Zij demonstreerden tegen samenwerking van de UvA met universiteiten die medeplichtig zijn aan genocide. Het CvB wilde de demonstratie stuiten, maar demonstreren is een grondrecht en een mensenrecht. De UvA kon ook geen aangifte doen van huisvredebreuk — de gebruikelijke wijze om een demonstratie te aborteren. De tenten stonden namelijk op een grasveld op openbaar terrein. De UvA werd geholpen door een knokploeg die de demonstranten aanviel. De aanwezige politie hielp de knokploeg weer door niet in te grijpen, niemand te arresteren en het voorval verder dood te zwijgen. Het CvB deed vervolgens wél aangifte: tegen de linkse demonstranten, niet tegen de extreemrechtse knokploeg. Vanaf dit moment lopen de versies van het CvB en het Openbaar Ministerie (OM) enigszins uiteen.

De UvA suggereerde op 13 juni in antwoord op vragen van een Ondernemingsraad van de UvA dat het in de nacht 6-7 mei aangifte deed. Het stelde ook aangifte te doen “van een onveilige situatie”. Het OM bevestigde dat deels op 13 september. Het OM stelde dat “Om de daadwerkelijke ontruiming van het terrein mogelijk te maken is besloten om de aanwezigen aan te houden op verdenking van erfvredebreuk, […] Daarvan had de UvA eerder die avond aangifte gedaan.” Had de UvA nu aangifte gedaan van erfvredebreuk of van ‘een onveilige situatie’?

De aangifte maakt deel uit van WOO-documenten opgevraagd door de Telegraaf. Op de eerste pagina staat vermeld dat aangifte gedaan wordt van erfvredebreuk. De ‘pleegdatum’ is maandag 6 mei, 12u17 — en dat was ver voor er sprake was een onveilige situatie. (Let wel, de onveiligheid werd veroorzaakt door de knokploeg die door de UvA noch in de aangifte noch elders genoemd wordt.) Het wordt nog gekker. De aangiftedatum is dinsdag 7 mei, 14u. Er is dus niet — in tegenstelling tot wat de UvA suggereert en het OM beweert — in de nacht van 6 op 7 mei aangifte gedaan. Dit is niet zonder belang, omdat de UvA stelt ‘slechts’ aangifte te doen en niet verantwoordelijk te zijn voor daaropvolgend politiegeweld, terwijl de politie weer stelt ‘slechts’ te reageren op aangifte van een strafbaar feit. Beide beweren op elkaar te reageren. Het heeft er de schijn van dat de UvA en het OM gecoördineerd de demonstratie hebben ondermijnd en achteraf trachten elkaar de schuld te geven.

Hoe dat ook zij, op de aangifte ging de UvA op zaterdag 11 mei niet in. Het ontkende ook niet dat zusteruniversiteiten medeplichtig zijn aan oorlogsmisdaden. De allereerste vraag die de communicatieafdeling van de UvA beantwoordde, was de Droogstoppel-vraag naar de kosten. En die werden in een persbericht geraamd op circa €1,5 miljoen. Het bedrag was munitie voor iedereen die toch al een hekel had aan linkse studenten. En het bracht sympathisanten aan het twijfelen. Maar klopte het bedrag? Dat valt niet uit te maken. De UvA overlegde geen bewijs, geen rekeningen, niets. Dat was ook niet nodig, want de media vroegen daar niet naar — die publiceerden persbericht en bedrag. Een lid van de centrale ondernemingsraad (COR) van de UvA vroeg er naar op 24 mei. De onderbouwing werd toegezegd, maar is tot op heden niet verstrekt.

Toch valt er inmiddels wel wat te zeggen over de €1,5 miljoen, met dank aan de Telegraaf. In voornoemde WOO-documenten staat een app-bericht van een bestuurslid van de UvA. Deze appt op 10 mei: “Kunnen we niet zeggen meer dan 1 mln. Nu gaat het getal dat [zwart gelakt] heeft gezegd (tonnen) rond.” De schatting was dus aanvankelijk ‘tonnen’. Een bestuurslid ‘vraagt’ een medewerker of het verhoogd kan worden. Het wordt verhoogd. Dat is ernstig, want de enige reden om de ‘schatting’ te verhogen is om vreedzaam demonstrerende studenten te discrediteren. Het betekent ook dat de €1,5 miljoen waarschijnlijk gefabriceerd is.

Op 6 november publiceerde de UvA wederom een persbericht over de kosten. Er waren in zes maanden €2,6 miljoen aan kosten bijgekomen. De totale kosten waren gegroeid naar €4,1 miljoen. Ook dit keer namen de media het bijna verdrievoudigde bedrag voetstoots over. En ook dit keer was er geen onderbouwing: er waren geen rekeningen; er was geen verzekeringsdeclaratie; er waren geen facturen, niet eens offertes; er waren geen accountantsverklaringen; er waren geen schademeldingen, geen bouwrapporten. Er was niets, er werd althans niets overlegd, niets aangetoond, niets bewezen. Wel was er weer Droogstoppelproza. De kosten bestonden uit “het vervangen van koffieautomaten”, “het verwijderen van graffiti” en “het vervangen van ingegooide ruiten”. Ook noteerde de UvA in het persbericht: “Gebouwen moesten worden opgeruimd en schoongemaakt en beeldschermen vervangen, kantines moesten opnieuw worden bevoorraad”. Alsof zij zelf wel aanvoelde dat het niet plausibel is dat defecte koffieautomaten, verwijderde graffiti en uitgestelde kantinebevoorrading miljoenen kosten, werd een kostenpost toegevoegd. De kosten van vertraging van de bouw van de Universiteitsbibliotheek worden geschat op €2,8 miljoen. Het zou grappig zijn als het niet zo laag was. Jarenlange bouwprojecten lopen altijd vertraging op. Eerder aangehaald bestuurslid stelde daar bijvoorbeeld over in maart 2019: “Je loopt altijd tegen dingen aan als je bouwt. En ik heb nog nooit meegemaakt dat een bouwprocedure sneller gaat dan gepland”. En hij zei dit naar aanleiding van het uitstellen met drie jaar van de bouw van — jawel — de universiteitsbibliotheek. In 2024, vijf jaar later, staat de bibliotheek er nog steeds niet, maar vertraging met enkele dagen kost wel €2,8 miljoen.

Wie zuiver is, stelt zich allicht op het standpunt dat de geraamde kosten van €4,1 miljoen nog altijd zouden kunnen kloppen. Zolang er geen bewijs overlegd wordt, kan immers ook niet aangetoond worden dat het bedrag gefabriceerd is. Dat nu is precies het spel dat de UvA speelt. Studenten, OR-leden, de academische gemeenschap en journalisten mogen maandenlang raden, speculeren en gissen of het getal klopt, terwijl het bedrag ondertussen al is verspreid in de media. De UvA is niet uit op een oprechte discussie over kosten van demonstraties. Het doel is om de eigen rol bij het ondermijnen van het demonstratierecht te verhullen en het gesprek over samenwerking met instituten die genocide faciliteren onmogelijk te maken. Daaraan is alles ondergeschikt. Oprechtheid of zelfs maar waarheid blijkt bij het bereiken van dat doel geen hinderpaal.