Begin 2025 zijn er verkiezingen voor een nieuw FNV-bestuur en FNV-Ledenparlement, de beleidsbepalende organen van de FNV. Die verkiezingen vinden plaats in een periode waarin de vakbond in zwaar weer verkeert: een groeiende kloof tussen rijk en arm in de samenleving, toenemende druk op arbeidsvoorwaarden, en tevens groot ledenverlies met gevolg ingrijpende bezuinigingen op de organisatie en voorzieningen.
Het teruglopende aantal leden van de FNV heeft niets te maken met het “te grote succes” van de vakbond waardoor het niet meer nodig is je aan te sluiten. Het is helaas het resultaat van de vaak steeds zwakkere opstelling van de vakbond ten opzichte van het kapitaal. Er worden zwakke eisen gesteld en de strijd wordt niet breed en democratisch vanuit de werkvloer georganiseerd. De noodzaak van een vakbond wordt op die manier voor veel werkende mensen steeds minder herkend. Dat blijkt ook uit peilingen onder jongeren. De door FNV ingeslagen weg om leden te winnen door het nut van persoonlijke belangenbehartiging met persoonlijk voordeel te benadrukken, presenteert het vakbondslidmaatschap als individueel product. Dit ondermijnt het besef onder de werkende mensen dat hun bestaanszekerheid voortdurend onder druk staat en collectieve strijd noodzakelijk is, en lidmaatschap van een vakbond daarvoor essentieel.
Een visie op de actuele tegenstelling tussen Kapitaal en Arbeid en de rol van de vakbeweging daarin is nodig om de FNV uit het slop te trekken. Dit Manifest wil voorwaarden in beeld brengen om de FNV om te vormen als strijdorganisatie van de arbeidersklasse. Daarmee leveren de ondertekenaars een inhoudelijke bijdrage aan de verkiezing van een nieuwe leiding van de FNV.
Doelen Fusie FNV in 2014
De huidige FNV is het resultaat van een fusie van voorheen zelfstandige vakbonden in 2014. Met de fusie werd een nieuwe vakbeweging beoogd die van onderop zou worden opgebouwd. Hier zouden leden het voor het zeggen hebben, met vakbondsdemocratie hoog in het vaandel.
Echter, de werkelijkheid was dat er een organisatie werd uitgebouwd met een zeer centrale leiding. Het Ledenparlement zou formeel besluitvormend zijn, maar kan door de bureaucratische en parlementaire structuur van de organisatie de invloed van burgerlijke ideologie op de arbeidersklasse niet tegengaan. Het formaliseert het polderen juist in de vakbond zelf.
FNV werd een gespleten organisatie: In sommige sectoren worden leden bijna als klantenpanel van de vakbond gezien, waar ze nauwelijks betrokken worden bij de besluitvorming. In strijdbare sectoren werden leden op de werkvloer wel bij besluitvorming ingeschakeld en werd met succes actie gevoerd. Zij vormen een inspiratie voor dit Manifest. Hierbij gaan inhoudelijke standpunten gepaard met structurele vormen van werken die deze standpunten moeten realiseren.
FNV als strijdorganisatie
| Inhoud | Structuur | |
|---|---|---|
| Opbouw vanaf de basis | De inhoud van het werk wordt collectief opgevat. Kwaliteit, doel en toekomst van de arbeid is leidend in de ontwikkeling van arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden. | Kwaliteit en doel van de arbeid is richtinggevend voor de organisatie-eenheid van de vakbond op de werkvloer en voor verdere opbouw in de bond. |
| Vakbonds-democratie | Uitgangspunt zijn de ervaringen op de werkvloer. Standpuntbepaling op basis van discussie, scholing en getrapte besluitvorming door verkozen delegaties. Ontwikkeling en beoordeling van ervaringen is nodig voor het bepalen van de niveaus waarop besluiten mogen worden genomen: op werkvloerniveau, op sectoraal niveau, of op centraal landelijk niveau. | Op niveau van organisatie-eenheden wordt discussie georganiseerd en worden voorstellen geformuleerd die vervolgens op een ‘hogere’ (verkozen) trap in de organisatie worden besproken en ingepast in beleid. Het congres wordt hersteld als centraal inhoudelijk besluitvormingsorgaan van de bond. De samenstelling van het congres wordt afgeleid uit opbouw van onderop: ‘werkvloeren’ en/of sectoren. |
| Vakbonds-macht | Voorwaarde voor vakbondsmacht is vakbondsdemocratie. De macht berust op eenheid en collectiviteit in de beoordeling van misstanden en opties tot verbetering op de werkvloer. | Basis voor vakbondsmacht zijn actiecomités opgezet door kaderleden op de werkvloer, die (ook) verbreding zoeken bij niet- vakbondsleden en andere werkvloeren waar gelijkaardige vraagstukken spelen. |
| Communicatie | Centraal staan kennis- en ervaringsuitwisseling tussen (kader)leden, analyses van de economische ontwikkeling en gevolgen voor arbeidsvoorwaarden en oproepen tot solidariteit bij acties. | Naast een centraal informatiebulletin moeten sectorale en lokale / regionale vakbonds-media ter beschikking staan; de redactie is in handen van kaderleden en de werkorganisatie is ondersteunend. |
| Kader-academie | Belangrijke voedingsbron voor vakbondsdemocratie en opbouw vakbondsmacht is scholing: kennis en inzicht in de geschiedenis van de arbeidersbeweging, ontwikkeling van de machtsverhoudingen tussen kapitaal en arbeid in het verleden en naar de toekomst. Niet alleen op de werkvloer betreft maar op alle maatschappelijke kwesties die de leefomstandigheden van werkende mensen raken. | De overdracht van kennis en ervaring moet professioneel gebeuren en de werkorganisatie is daarin belangrijk. Maar de leiding van de academie ligt in handen van de vereniging: (kader)leden, die ook een centrale rol spelen in de overdracht van kennis en ervaring. |
| Vakbonds-huizen | Vakbondshuizen zijn fundamenteel voor de opbouw van de bond van onderop. Het zijn ontmoetingsplaatsen van (kader)leden per sector in de regio en bieden werkplekken voor de werkorganisatie. Bredere onderwerpen die leven onder werkende mensen in een regio, zoals huisvesting of zorg, worden hier ook opgepakt. Doordat ze de discussie en meningsvorming binnen de bond faciliteren vormen de huizen de hoeksteen van de vakbondsdemocratie. | Beheer en programmering van de vakbondshuizen zijn cruciaal voor de opbouw van onderop. In de organisatie van de bond nemen die een centrale plaats in! Zij bieden ruimte aan dienstverlening en informatieverstrekking aan leden en potentiële leden. Vakbondshuizen worden dus niet wegbezuinigd, maar hun belang wordt benadrukt en ze worden beschikbaar gemaakt voor de (kader)leden. |
| Centraal kantoor | In een centraal kantoor vinden activiteiten plaats die landelijk draagvlak hebben: op (inter)sectoraal niveau en voor de bond als geheel. Bijeenkomsten tot verdieping van het inzicht in ontwikkelingen in de sector of gericht op sectoroverschrijdende thema’s zoals scholing en geschiedenis van de arbeidersbeweging. | Een centraal kantoor biedt plaats aan de werkplekken van het landelijk bestuur en landelijke sectorbesturen. Vergaderruimte blijft beperkt tot landelijke (soms gecombineerde) bijeenkomsten van sectoren. Voor grote bijeenkomsten als conferenties en congressen wordt apart ruimte gehuurd. |
| Werk-organisatie | De werkorganisatie is ondersteunend aan de (kader)leden in de sectoren. Dat wil niet zeggen dat de werkorganisatie niet zelf met voorstellen kan komen op basis van hun professionaliteit. Maar de leiding berust bij de vereniging (bestuur en sectoren). De werkorganisatie is een belangrijk onderdeel van een sterke strijdorganisatie en wordt dus niet wegbezuinigd. | De leden van de werkorganisatie maken arbeidsrechtelijk deel uit van centrale werkeenheid in de bond, maar ieder is gedetacheerd bij een sector of andere eenheid waaraan inhoudelijk verantwoording wordt afgelegd. |
Commissie Bedrijven- en Vakbondswerk van het Partijbestuur van de NCPN
Wil je een abonnement op Manifest?
Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland
Manifest is de krant van de NCPN die tien keer per jaar verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.
Abonneer Nu!
