Ik lees op verschillende Nederlandse websites enerzijds dat de transitie naar een klimaatvriendelijk energiesysteem niet snel genoeg gaat. Al zijn de technologische middelen wel bekend. Veel bedrijven beweren het niet aan te kunnen zonder meer financiële hulp van de overheid. Dat roept opnieuw de vraag op: wie gaat de energietransitie betalen?
Anderzijds wordt ook steeds de invoer van een koolstoftaks of een CO2-taks naar voren geschoven, om zo de individuele keuzes van de eindgebruikers te beïnvloeden. Alsof het om individuele keuzes zou gaan! Dat ondergraaft de sociale basis voor de klimaatstrijd.
Die klimaatstrijd is op zich een sociaalpolitieke strijd. De meerderheid van de bevolking beseft wel dat het ernstig is. Maar waarom zouden Jan en Piet meer moeten betalen? Voor velen is de grootste zorg nog steeds hoe met je inkomen het eind van de maand halen?
We beleven vandaag de dag in de industrie het begin van een technologische revolutie, terwijl de politiek-maatschappelijke revolutie achterblijft.
Laat me trachten puntsgewijs wat klaarheid te scheppen
Omwille van het overleven van de mensheid is de klimaatrevolutie dringend nodig. Over het algemeen zeggen de meeste politici dat heel de wereld tegen 2050 koolstofneutraal moet zijn. Tegen 2030, over 9 jaar, zou alle emissie al met 65 procent of meer verminderd moeten zijn. We zijn echter al zover achterop in de strijd tegen de klimaatontaarding dat dit onvoldoende is. We zullen ook massaal CO2 uit de atmosfeer en de oceaan moeten halen, om de instorting van onze voedingsproductie te vermijden.
Wat houdt die energietransitie in functie van de klimaatrevolutie zoal in?
Ten eerste een stevige systematische energiebesparing over alle maatschappelijke sectoren. Dat kan door na te denken over de productienoden: wat hebben we nodig, wat niet? Door planmatig de economische sectoren met elkaar te laten samenwerken.
Verder een energietransitie, weg van aardgas, petroleum en steenkool, en ook weg van nucleaire oplossingen. Een omschakeling die hernieuwbare energie uit wind, zon en water als basis heeft. Met opslagmogelijkheden om overtollige energie van het ene moment te gebruiken op andere momenten. Dat houdt een systeemtransitie in, waarbij de stroomnetten, gasnetten en warmtenetten geïntegreerd worden in één slim energiedistributienet, dat digitaal gestuurd wordt om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen.
Bovenop een technologische omschakeling van onze energievretende zware industrie. Terecht wordt daarvoor door Europa op groene waterstof als vervangende energiedrager gewezen. Tenslotte ook een organisatorische transitie van het huidig piramidaal georganiseerd netwerk vanuit mastodont-centrales die privaat eigendom zijn, naar een publiek energiesysteem van de toekomst dat vele kleine en grotere producenten integreert en digitaal coördineert.
Het is de kapitalistische logica die afremt en het duur maakt
Privaat eigendom over de grote productiemiddelen als energiecentrales en fabrieken, dat is een grondbeginsel van deze kapitalistische maatschappij. Buiten ons zijn er weinig politieke partijen die dat in vraag stellen. Zij staan dus voor een enorm dilemma: elk privaat bedrijf bekijkt individueel hoe meer winst te maken voor zijn aandeelhouders, terwijl de energietransitie vraagt om intensieve samenwerking en kennisuitwisseling. Voor hen is winst maken het eerste criterium om het bedrijf te sturen.
De meeste opiniemakers breken niet met deze kapitalistische logica. Voor hen mag de overheid misschien wel sturend optreden, maar zeker niet de 'marktwerking' verstoren. 'Vrije' concurrentie moet er zijn. De overheid mag voor hen slechts ingrijpen door het uitdelen van subsidies. De private bedrijven vragen publiek geld om noodzakelijke klimaatinvesteringen te doen, zodat hun minimaal gewenste winstmarge gewaarborgd blijft. De overheid mag van hen slechts zelf investeren in die noodzakelijke en strategische meerjarige projecten, waarin geen enkel privaat bedrijf mogelijkheid ziet om op korte termijn winst te maken.
Wij stellen vanuit algemeen menselijk belang de klimaatwinst als een eerste criterium. Daarom is het beter dat de overheid niet enkel met suggesties stuurt, maar ook zelf de energietransitie in handen neemt. Zelf de energieproductie en distributie organiseert. Als de overheid met openbaar geld betaalt dan zou ze best zelf eigenaar kunnen worden over heel de energieproductie en distributie. Dat in naam van heel de bevolking. Waar mogelijk aangevuld met volkse coöperatieve ondernemingen. Socialiseren van de energietransitie noemen we dat.
Om verschillende redenen maakt dit de energievoorziening voor de bevolking goedkoper. In de eerste plaats omdat er geen 10 à 15 procent winst meer afgeroomd wordt naar private aandeelhouders. Verder omdat er rationeel gepland en gecoördineerd kan worden onder leiding van gemotiveerde kaders die verantwoording afleggen aan de bevolking. Tenslotte ook omdat de techniek voor wind- en zonne-energie op zich al stukken goedkoper is dan alle andere energietechnieken. Zeker nucleair is vele malen duurder.
Kortom de noodzakelijke technologische energie- en klimaatrevolutie, waarvan we nu al kleine aanzetten beleven, vraagt om een maatschappelijke omwenteling in de richting van een volkse socialistische planeconomie. De klimaatstrijd maakt het mogelijk om heel wat technisch gevormde intellectuelen en werkers voor het socialistisch gedachtegoed te winnen.
Wil je een abonnement op Manifest?
Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland
Manifest is de krant van de NCPN die tien keer per jaar verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.
Abonneer Nu!
